Βάσει στρατηγικής τυπολογίας, η χώρα μας συνιστά μια μεσαία δύναμη, υπό την έννοια ότι δε δύναται να λειτουργεί απολύτως μόνη της και προφανώς χρειάζεται συμμαχίες για να κατοχυρώσει τα εθνικά συμφέροντά της. Όμως, την ίδια στιγμή, δύναται να αφήνει το συστημικό αποτύπωμά της είτε στην περιφέρεια είτε σε κρίσιμους διεθνείς θεσμούς, στους οποίους συμμετέχει.
Σύμφωνα με τον Michael Handel, οι μεσαίες δυνάμεις είναι δύο κατηγοριών:
- είτε αυτές με σχετικά μικρούς πληθυσμούς αλλά με αναπτυγμένη οικονομία η οποία δυνητικά αποτελεί πυλώνα οικοδόμησης σκληρής ισχύος
- είτε εκείνες που ενδέχεται να είναι πολυπληθείς και εύλογα είναι υπολογίσιμες, αλλά παραμένουν οικονομικά υπανάπτυκτες.
Άρα, η Ελλάδα είναι μια μεσαία δύναμη, της οποίας ο ρόλος είναι δυνητικά διαμορφωτικός.
Η θέση της χώρας στην περιφέρεια και στο διεθνές σύστημα καθορίζεται από τα σταθερά δεδομένα της γεωγραφίας και της θέσης της στην κατανομή ισχύος. Αν η γεωγραφία αποτελούσε το μοναδικό κριτήριο ορισμού της επί της κλίμακας ισχύος, είναι σαφές ότι η Ελλάδα δε θα ήταν απλά μια μεσαία δύναμη.
Η γεωπολιτική μοίρα της χώρας κρίνεται από τη σχετική θέση της στο σύστημα, πώς παρατάσσεται σε αντιπαράθεση με τους αντιπάλους της, αλλά και εν σχέσει τους συμμάχους της.
Η ισχύς ενός στρατηγικού δρώντα, όπως και η Ελλάδα, δε μετριέται με απόλυτο τρόπο, αλλά βάσει του χάσματος ισχύος κατά κύριο λόγο με την Τουρκία, η οποία συστήνει την πρώτιστη απειλή για την ασφάλεια της χώρας, καθώς και του τρόπου με τον οποίο η Ελλάδα διαχειρίζεται το εν λόγω χάσμα ισχύος, αφού αυτός ο τρόπος συνιστά κατ’ αντιστοιχία μήνυμα αξιοπιστίας ή αναξιοπιστίας προς τους τρίτους, δυνητικούς ή πραγματικούς, αντιπάλους ή συμμάχους.
Άλλωστε, η τουρκική απειλή είναι ευδιάκριτη και ο νεοοθωμανικός αναθεωρητισμός είναι πλέον καταφανής είτε σε επίπεδο συντελεστών ισχύος και βούλησης επίκλησής τους από πλευράς της Τουρκίας είτε σε επίπεδο προθέσεων, οι οποίες συνοψίζονται άριστα στη φράση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν επισκέφθηκε την Αθήνα.
Όπως ανέφερε ο Τούρκος Πρόεδρος: «Η Συνθήκη της Λοζάνης είναι ξεπερασμένη και χρειάζεται αναθεώρηση». Αναθεώρηση, όμως, βάσει ποιας «νέας πραγματικότητας»; Προφανώς η «νέα πραγματικότητα» συνάδει με τη νέα κατανομής ισχύος, που η Τουρκία εκτιμά ότι έχει εμπεδωθεί στο ελληνοτουρκικό σύστημα. Εφόσον περί αυτού πρόκειται, εμείς τί αντιτείνουμε, ώστε να επαληθεύσουμε τη θέση της «μεσαίας δύναμης»;
Σε κάθε στροφή της ιστορίας οι ηγεμονικές απειλές εξισορροπούνται από μηχανισμούς αντισυσπείρωσης, οι οποίοι καλούνται να επαναφέρουν την ισορροπία στο σύστημα.
Η ύπαρξη αυτών των διακρατικών σχημάτων, όμως, απαιτεί την επίδειξη βούλησης από πλευράς των ίδιων των συμβαλλόμενων. Απαιτεί τη χάραξη αποφασιστικής αποτρεπτικής στρατηγικής, η οποία θα περιβάλλει τα ακρότατα σημεία του ελληνισμού και δε θα λησμονεί να συμπεριλάβει την περιοχή μεταξύ 28ου και 32ου μεσημβρινού στη χάραξη της Α.Ο.Ζ. για παράδειγμα, ούτε θα θέτει ως κόκκινη γραμμή τον 25ο μεσημβρινό στις κινήσεις της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίες εσχάτως υλοποιούνται με τη χρήση και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Η έλλειψη στρατηγικού βάθους υποχρεώνει τον αποτρεπτικό δρώντα να ενεργεί αποφασιστικά επί της συνοριογραμμής, καθώς μια αποφασιστική ήττα του, λ.χ. στον 25ο μεσημβρινό, δε θα του δώσει κανένα περιθώριο περαιτέρω στρατηγικού ελιγμού.
Μια επιμέρους επιχειρησιακή αποτυχία «συγχωρείται» μόνο στα ακρότατα σημεία, στον Έβρο, στη Ζουράφα, στα Ίμια, στο Καστελόριζο, στην Κύπρο. Για την ακρίβεια πρόκειται για την καλλιέργεια της πεποίθησης σε εκείνον, ο οποίος επιβουλεύεται την κυριαρχία σου, ότι η γραμμή άμυνας βρίσκεται στα ακρότατα σημεία και όχι στα ενδότερα.
Εν ολίγοις, η επιτυχής διαχείριση των απειλών στη γειτονιά μας είναι ο μόνος δρόμος αύξησης του κύρους και της αξιοπιστίας της χώρας στο διεθνές γίγνεσθαι, καθώς και η μόνη επιλογή εφόσον θα επιθυμούσαμε να έχουμε, επί παραδείγματι, αποτελεσματικό διαμεσολαβητικό ρόλο στην Ουκρανία ή στρατηγικό αποτύπωμα στο Σαχέλ.