Ένας βραχώδης σχηματισμός που εκτείνεται στην Ιρλανδία και τη Σκωτία μπορεί να είναι ένα σπάνιο ρεκόρ «Snowball Earth*» – μια κρίσιμη στιγμή στην πλανητική ιστορία όταν η υδρόγειος καλύφθηκε από πάγο.
Ο σχηματισμός Port Askaig, ο οποίος αποτελείται από στρώματα βράχου πάχους έως και 1,1 χιλιόμετρα, είναι πιθανό να έχει δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του Στουαρτιανού παγετώνα , - παγκόσμιος παγετώνας κατά την Κρυογενική περίοδο, όταν η Γη παρουσίασε επαναλαμβανόμενους παγετώνες μεγάλης κλίμακας - σύμφωνα με έρευνα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ένα τμήμα εκτεθειμένου βράχου, που βρέθηκε στα νησιά Garvellachs της Σκωτίας, είναι μοναδικό καθώς δείχνει τη μετάβαση σε Snowball Earth από ένα προηγουμένως ζεστό, τροπικό περιβάλλον, αναφέρει ο Guardian.
Ως εκ τούτου, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους μπορεί να είναι το πληρέστερο ρεκόρ Snowball Earth - μια θεωρία που υποδηλώνει ότι οι ωκεανοί και οι επιφάνειες της γης καλύφθηκαν με πάγο, από τους πόλους μέχρι τον ισημερινό, κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο ακραίων γεγονότων ψύξης.
Ο καθηγητής Graham Shields, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης, του University College London (UCL) Earth Sciences, δήλωσε: «Αυτοί οι βράχοι καταγράφουν μια εποχή που η Γη καλύφθηκε από πάγο. Όλη η πολύπλοκη, πολυκύτταρη ζωή, όπως τα ζώα, προέκυψε από αυτό το βαθύ πάγο, με τα πρώτα στοιχεία στο αρχείο απολιθωμάτων να εμφανίζονται λίγο μετά την απόψυξη του πλανήτη».
Ο συγγραφέας της μελέτης, ο Elias Rugen, υποψήφιος διδάκτορας στο UCL Earth Sciences, είπε: «Η μελέτη μας παρέχει τους πρώτους οριστικούς περιορισμούς ηλικίας για αυτά τα σκωτσέζικα και ιρλανδικά πετρώματα, επιβεβαιώνοντας την παγκόσμια σημασία τους».
Είπε ότι στις περισσότερες περιοχές του κόσμου λείπουν τα στρώματα στους βράχους που καταγράφουν ένα τροπικό περιβάλλον και σηματοδοτούν τη μετάβαση, επειδή οι αρχαίοι παγετώνες διάβρωναν τους βράχους από κάτω. «Αλλά στη Σκωτία, από θαύμα, η μετάβαση μπορεί να φανεί», είπε ο Rugen.
Διαρκώντας περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια, ο Στουαρτιανός παγετώνας ήταν ένας από τους δύο μεγάλους παγετούς που συνέβησαν κατά την Κρυογενική περίοδο. Για δισεκατομμύρια χρόνια πριν από αυτό, η ζωή αποτελούνταν μόνο από μονοκύτταρους οργανισμούς και φύκια. Μετά από αυτή την περίοδο, εμφανίστηκε πολύπλοκη ζωή, με τα περισσότερα ζώα σήμερα να μοιάζουν με με τους τύπους μορφών ζωής που εξελίχθηκαν πριν από περισσότερα από 500 εκατομμύρια χρόνια.
Μια θεωρία είναι ότι η εχθρική φύση του ακραίου ψύχους μπορεί να έχει ωθήσει τους μονοκύτταρους οργανισμούς να συνεργάζονται μεταξύ τους, σχηματίζοντας πολυκύτταρα ζωή.
Η προώθηση και η υποχώρηση του πάγου σε ολόκληρο τον πλανήτη πιστεύεται ότι συνέβη σχετικά γρήγορα, για χιλιάδες χρόνια, λόγω του φαινομένου albedo - δηλαδή, όσο περισσότερος πάγος υπάρχει, τόσο περισσότερο ηλιακό φως αντανακλάται πίσω στο διάστημα και αντίστροφα .
Ο Shields είπε: «Η υποχώρηση του πάγου θα ήταν καταστροφική. Η ζωή είχε συνηθίσει δεκάδες εκατομμύρια χρόνια βαθιάς κατάψυξης. Μόλις ζεστάθηκε ο κόσμος, όλη η ζωή θα έπρεπε να συναγωνιστεί σε έναν αγώνα εξοπλισμών για να προσαρμοστεί. Ό,τι επέζησε ήταν οι πρόγονοι όλων των ζώων».
Για τη μελέτη, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δείγματα ψαμμίτη από τον σχηματισμό Port Askaig καθώς και από τον παλαιότερο σχηματισμό Garbh Eileach πάχους 70 μέτρων από κάτω.
Η μελέτη, με επικεφαλής τους ερευνητές του UCL, δημοσιεύεται στο Journal of the Geological Society of London.
.......
* Το Snowball Earth είναι μια γεωϊστορική υπόθεση που προτείνει κατά τη διάρκεια ενός ή περισσότερων από τα κλίματα των παγετώνων της Γης, η επιφάνεια του πλανήτη έγινε σχεδόν εντελώς παγωμένη χωρίς υγρό ωκεάνιο ή επιφανειακό νερό να εκτεθεί στην ατμόσφαιρα.