Βλέποντας στο άλμπουμ τη φωτογραφία του πατέρα μου από το Κάρλσμπαντ της Σλοβακίας (τώρα το λένε Καρλοβιβάρι), από το μακρινό 1925, έναν αιώνα πίσω δηλαδή, και ενθυμούμενος τα λόγια του για την υπέροχη αυτή λουτρόπολη όπου την επισκέπτονταν όλες οι διασημότητες και οι ευγενείς της εποχής, η αλήθεια είναι ότι αναπολώ αυτά που μου έλεγε ότι βίωσε τόσα χρόνια πριν (είχε γεννηθεί το 1902 κι έζησε έως το 2001).
Όμως, δε θυμάμαι να μου είχε πει για το Πιέστανι. Μπορεί να το είχε κάνει και να μην είχα δώσει μεγάλη σημασία. Άλλωστε με 50 χρόνια στο εξωτερικό, όσα γνώρισε ήταν για τόμους, όχι απλά για ένα βιβλίο.
Κι ενώ έχω επισκεφθεί το Καρλοβιβάρι, το οποίο πλέον έχει χάσει την αίγλη του παρελθόντος και θεωρείται ξεπερασμένο, με εγκαταλελειμμένα ξενοδοχεία (πραγματική απογοήτευση), τώρα που έτυχε να πάω στο spa island, στο Πιέστανι της Σλοβακίας με απευθείας πτήση της AEGEAN προς Μπρατισλάβα (2 φορές την εβδομάδα) και από εκεί οδικώς σε 45 λεπτά της ώρας διαδρομή, και μαθαίνοντας τι συμβαίνει στο spa island, αντιλαμβάνομαι γιατί εγκαταλείφθηκε το Καρλοβιβάρι.
Στη Σλοβακία υπάρχουν συνολικά 2.500 ιαματικές πηγές, όμως λίγο το πώς δημιουργήθηκε το spa island, λίγο οι ιαματικές ιδιότητες και λίγο το γεγονός ότι είναι το μοναδικό νησί απολύτως για σπα, παγκοσμίως, το ανέδειξαν ως κορυφαία επιλογή.
Για ένα τετραήμερο είχα τη δυνατότητα να βιώσω μια μοναδική ιαματική εμπειρία ευεξίας, χαλάρωσης και περιήγησης, διότι πάντα συνδυάζω και επισκέψεις στα αξιοθέατα της περιοχής.
Ίσως, το πιο αξιοσημείωτο από όλα που είδα και έζησα, είναι ότι στα λουτρά με το σχεδόν καυτό νερό (38 βαθμοί Κελσίου) που αναβλύζει από τη γη και μυρίζει θειάφι, μένεις το πολύ 10 λεπτά και εν συνεχεία σε μια μεγάλη εσωτερική πισίνα, για άλλα 10 λεπτά, κάνεις λασπόλουτρα. Ναι, με αυτή την ιαματική σκούρα λάσπη που προέρχεται από τις όχθες του ποταμού Βα, η οποία για περίπου έναν χρόνο καθαρίζεται σε εξωτερικές πισίνες από τυχόν μικρόβια, ωριμάζει και έπειτα μπαίνει στις εσωτερικές πισίνες για τα λασπόλουτρα στο Irma Spa House. Και μη νομίζετε ότι άφησα την ευκαιρία να πάει χαμένη. Όλα τα δοκίμασα και λασπώθηκα κανονικότατα, ενώ μετά για ακόμα 10 λεπτά, αφού ξεπλύθηκα, ξάπλωσα σκεπασμένος με σεντόνι να χαλαρώσω. Όλοι το κάνουν έτσι. Απίθανη εμπειρία.
Spa island – μια ιστορία σαν παραμύθι
Ένα φυσικό νησί, λίγων στρεμμάτων, δημιουργημένο στο δέλτα του ποταμού Βα, έμελλε να αλλάξει τη μοίρα της ευρύτερης περιοχής.
Υπάρχει μια ιστορία σαν παραμύθι. Αιώνες πριν, εκεί είχε μόνο λάσπη και εύφορα χωράφια και ένας βοσκός γαλαζοαίματου είδε ένα παγώνι που έπεσε σε ιαματική τρύπα. Το παγώνι είχε σπάσει το πόδι του και γιατρεύτηκε από τη λάσπη. Ίσως κάπως έτσι ξεκίνησε ο θρύλος του spa island, αλλά στην ουσία ο άνθρωπος στον οποίο οφείλουν τα πάντα είναι ο Λούντοβιτ Βίντερ.
Πριν όμως αναφερθώ στον Βίντερ, σημειώνω ότι στην παραδοσιακή λουτρόπολη Πιέστανι (Piešťany), πριν από περίπου 80.000 χρόνια υπήρχαν ανθρώπινοι οικισμοί που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι και που μαρτυρούν τη γοητεία του καυτού νερού που πήγαζε από τότε σε αυτή την εύφορη κοιλάδα.
Το Πιέστανι αναφέρθηκε για πρώτη φορά γραπτώς το 1113, και οι πηγές το 1549, αλλά ήδη χρησιμοποιούνταν στο Μεσαίωνα. Τα πρώτα λουτρά κατασκευάστηκαν το 1778. Το 1813 υπέστησαν σοβαρές ζημιές από πλημμύρα, ξαναχτίστηκαν το 1820, επεκτάθηκαν και προστέθηκε ένα ευρύχωρο πάρκο. Η επιχείρηση ιαματικών σπα ξεκίνησε το 1830, αλλά από το 1889, όταν το ιαματικό σπα μισθώθηκε στον Λούντοβιτ Βίντερ, τότε έγινε διεθνώς γνωστό και το επισκέφτηκαν πολλές διάσημες προσωπικότητες και καλλιτέχνες.
Η εποχή Βίντερ που άλλαξε την ιστορία του spa island και του Πιέστανι
Εβραίος στην καταγωγή, που ζούσε εκεί, ο Βίντερ ήταν έμπορος. Από τα ταξίδια που έκανε είδε στην Ελβετία πώς αξιοποιούν τις ιαματικές πηγές. Και επειδή κάτω από το νησί του Πιέστανι, σε βάθος 60-200 μέτρα, οι τεκτονικές πλάκες που έσπασαν έκαναν το θειούχο νερό να αναβλύζει μέσα από ρωγμές, ο Βίντερ έβαλε το μυαλό του να δουλέψει απολύτως επαγγελματικά.
Πριν συνεχίσω με την ενδιαφέρουσα ιστορία, επισημαίνω ότι το καυτό νερό από τους περίπου 70 βαθμούς Κελσίου ψύχεται στους έως 36 βαθμούς για χρήση στις πισίνες, ενώ το μεταλλικό νερό είναι μοναδικό σε υψηλή περιεκτικότητα σε θείο (6-10 mg ανά λίτρο). Μάλιστα, αυτό το ζεστό νερό, μολονότι μυρίζει θείο, είναι πόσιμο και το δοκίμασα. Μου είπαν ότι κάνει καλό και δεν είχα λόγο να μην τους πιστέψω.
Ο Βίντερ, λοιπόν, νοίκιασε τη γη από τους γαλαζοαίματους για 99 χρόνια και έφερε αρχιτέκτονες να φτιάξουν το πρώτο ξενοδοχείο, το Thermia Palace. Το σημερινό 5άστερο ξενοδοχείο, Art Nouveau τεχνοτροπίας, ήταν το πρώτο πολυτελές ξενοδοχείο στη Σλοβακία και δημιουργήθηκε το 1919 μαζί με το Irma Spa House που χτίστηκε πάνω στις πηγές, με περιμετρικά θεμέλια! Αργότερα δημιουργήθηκαν το spa Hotel Pro Patria (1916) και το Hotel Excelsior (το σημερινό ξενοδοχείο Jalta) στο κέντρο της πόλης Πιέστανι, το 1930.
Αμέσως προσκλήθηκαν νέοι και ταλαντούχοι γιατροί που εισήγαγαν καινοτόμες μεθόδους θεραπείας, συμβάλλοντας έτσι στην εξαιρετική διεθνή φήμη του spa. Μάλιστα, το χάλκινο άγαλμα ενός άνδρα που έσπασε το μπαστούνι του, διότι θεραπεύτηκε από τα κινητικά προβλήματα, έγινε το σύμβολο του spa island και μολονότι δεν είναι το αρχικό άγαλμα που κατασκευάστηκε, η νεότερη έκδοσή του δεσπόζει στην είσοδο της πεζογέφυρας Colonnade, από την πόλη προς το νησί.
Υπάρχει, όμως και το άγαλμα του Βίντερ, ο οποίος καθισμένος σε παγκάκι στην ίδια πεζογέφυρα, ατενίζει το Thermia Palace. Οι ναζιστές, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δήμευσαν την περιουσία του Εβραίου Βίντερ και το μόνο που του επέτρεψαν ήταν να βλέπει από μακριά το δημιούργημά του. Αυτό έρχεται να μας θυμίσει το άγαλμα στο παγκάκι και μαζί να μην ξαναζήσουμε τέτοιες στιγμές. Ο Βίντερ, πτωχός, πέθανε σε ηλικία 98 ετών, το 1968.
Ένα μοναδικό νησί θεραπείας και αναζωογόνησης
Στο spa island υπάρχουν πλήρεις εγκαταστάσεις με δέκα ιαματικές πηγές και νερά από θείο και υδρόθειο, με δυναμική παραγωγής έως 2,7 εκατομμύρια λίτρα νερού την ημέρα!
Σε καθένα από τα 4 ξενοδοχεία (2-3-4-5 αστέρων, για όλα τα βαλάντια, αλλά με ίδιες υπηρεσίες σπα) υπάρχει και από ένα κέντρο wellness με δικούς του γιατρούς, ενώ όλα τα ξενοδοχεία είναι συνδεδεμένα με το σπα.
Σε έναν τέτοιο θεραπευτικό χώρο λειτουργούν γιατροί 24 ώρες, όλο τον χρόνο, και με τη σύστασή τους οι επισκέπτες υποβάλλονται σε 60 διαφορετικές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της λουτροθεραπείας και της φυσιοθεραπείας, ενώ must θεωρούνται τα λασπόλουτρα. Η θεραπεία συμπληρώνεται από διάφορες θεραπείες ευεξίας, ενώ προσφέρεται και πρόγραμμα αδυνατίσματος.
Στο spa island εργάζονται 850 άτομα, όμως παλαιότερα δούλευαν πάνω από 2.000 άτομα. Δυστυχώς με την κρίση αναζήτησαν δουλειές αλλού, όπως στα πολλά εργοστάσια αυτοκινήτων που υπάρχουν στη Σλοβακία.
Στο spa island θα βρούμε γήπεδο γκολφ και τένις, μπορείς να ποδηλατίσεις σε όλο το νησί, ενώ για να έχει ποικιλία η διαμονή οργανώνονται πολλές δραστηριότητες όπως κρουαζιέρα στο ποτάμι, θαλάσσιο σκι, σκι στο γρασίδι, ποδηλασία σε κοντινά μέρη, αλλά και βόλτα με αερόστατο, που αποτελεί νέα πρόταση. Μάλιστα επιβιβάστηκα και στην πρώτη πτήση! Όχι, δεν έκανα τον γύρο του κόσμου, όπως στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, αλλά για μιάμιση ώρα αυτή η πρώτη μου εμπειρία από αερόστατο ήταν μοναδική.
Οι καλύτερες χρονιές για το spa island ήταν το 2018 και το 2019 και έως τώρα δεν έχει επέλθει ανάκαμψη, σε εκείνα τα επίπεδα, όμως ελπίζουν ότι θα φθάσουν ή και θα ξεπεράσουν την επισκεψιμότητα, ενώ υπάρχουν πελάτες που πηγαίνουν όλη τους της ζωή εκεί. Το ρεκόρ κατέχει ένας Κύπριος, ονόματι Βόγιας, με 88 επισκέψεις οι οποίες αντιστοιχούν σε 8 χρόνια ζωής παραμονής εκεί!
Το μέρος έχουν επισκεφθεί διασημότητες, όπως η πριγκίπισσα Σίσσυ της Αυστροουγγαρίας, ο Μότσαρτ, ο Μπετόβεν και δεκάδες άλλοι, ενώ η πλειονότητα των επισκεπτών προέρχεται από γερμανόφωνες χώρες, από όλες τις αραβικές και το Ισραήλ, ντόπιοι αλλά και από άλλες χώρες καθώς γίνεται ολοένα και πιο γνωστό.
Η αλυσίδα Ensana Health Spa Hotels που έρχεται και στην Ελλάδα
Η αλυσίδα Ensana ιδρύθηκε το 2019 και είναι ο κορυφαίος φορέας εκμετάλλευσης σπα ξενοδοχείων στην Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί 26 μονάδες σε Σλοβακία, Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Βουλγαρία, ενώ το 2026 πρόκειται να ανοίξει μεγάλο ξενοδοχείο και στη Σαντορίνη.
Το νησί spa και όλα τα ξενοδοχεία (4 στο νησί και 2 στην πόλη) ανήκουν στην Ensana Health Spa Hotels, όπως και όλες οι υπηρεσίες. Το spa island αποτελεί σημείο αναφοράς για τον όμιλο ξενοδοχείων, ένα όμορφα διαμορφωμένο νησί, με λιμνούλες με κρίνους και παγώνια (για να συντηρείται ο μύθος), στη μέση του ποταμού Βα (Váh), εκεί που η δύναμη των θειούχων υλικών, της λάσπης και του ζεστού ιαματικού μεταλλικού νερού, πραγματικά κάνει θαύματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το νησί σπα αναδείχθηκε ως ένας από τους κορυφαίους τόπους για ρευματισμούς στην Ευρώπη και πήγαιναν πολλοί στρατιώτες για θεραπείες.
Όσον αφορά το Thermia Palace των 118 δωματίων, πέραν όσων προσφέρει, ανάμεσα στα αξιοσημείωτα έργα τέχνης που διαθέτει είναι ο πίνακας ζωγραφικής του Αλφονς Μούκα, ο οποίος στο διάστημα 1929 – 1932 επισκέφθηκε το νησί σπα με την άρρωστη κόρη του. Η γιατρειά της ώθησε τον ζωγράφο να δημιουργήσει μια ελαιογραφία, ένα αλληγορικό έργο που το ονόμασε «Χαιρετίστε: η ευλογημένη άνοιξη της υγείας». Το αφιέρωσε στο Spa και βρίσκεται τοποθετημένο πάνω από την κεντρική πόρτα της τραπεζαρίας Empire στο ξενοδοχείο. Πιστεύεται ότι μία από τις τρεις νεαρές γυναίκες που απεικονίζονται είναι η κόρη του ζωγράφου.
Όταν κοιτάς από ψηλά το Πιέστανι με αερόστατο
Μια μοναδική εμπειρία, ένα νέο προϊόν που έχει εντάξει η Ensana Health Spa Hotels στις παράλληλες δραστηριότητες, είναι η βόλτα με αερόστατο. Αρκεί οι καιρικές συνθήκες να είναι ιδανικές, χωρίς αέρα. Μια πολύ έμπειρη ομάδα φροντίζει να σε αφήσει άφωνο. Όλη η διαδικασία είναι εντυπωσιακή. Το πώς φουσκώνει, το πώς ελέγχονται οι μπουκάλες αερίου, η καύση, το δέσιμο, η τοποθέτηση των επιβατών και βέβαια η απογείωση! Όταν κοιτάς από ψηλά και μάλιστα εκτεθειμένος, μέσα στο καλάθι, βλέπεις τα πάντα ξεκάθαρα. Μπροστά μου απλώθηκε σχεδόν όλη η περιφέρεια, στα περίπου 1000 μέτρα ύψος και βέβαια το spa island που το έβλεπες ολόκληρο πόσο μικρό αλλά θαυματουργό είναι.
Ο πιλότος, με περίσσια ικανότητα εκεί που ήσουν έτοιμος να ακουμπήσεις τις κορυφές των πανύψηλων δέντρων, έκανε μια κίνηση και το αερόστατο άρχισε να ανεβαίνει προοδευτικά, λες και βλέπεις ταινία.
Κι εκεί που φθάναμε στην προσγείωση, χωρίς να ξέρουμε ακριβώς που διότι έτσι είναι η πτήση με αερόστατο, να και δύο ελάφια. Μόλις μας είδαν βγήκαν από το δάσος τρέχοντας σε ένα τεράστιο φρεσκοοργωμένο χωράφι. Εκεί προσγειωθήκαμε με όσους μας έβλεπαν από πριν, κυρίως παιδιά, να έρχονται με ποδήλατο να μας συναντήσουν. Προφανώς δεν είχαν δει ξανά αερόστατο. Ήρθε και ο ιδιοκτήτης της γης, με αυτοκίνητο, γεμάτος χαρά και ευγένεια. Μας μετέφερε έως τον δρόμο, που ήταν μακριά και έμεινε μαζί μας για την σαμπάνια. Έτσι ολοκληρώνουν την εμπειρία, πιάνοντας και το χώμα.
Το Πιέστανι, η Τρνάβα και τα αξιοθέατα της περιοχής
Με μόλις 27.000 κατοίκους αλλά πάνω από 150.000 επισκέπτες, το Πιέστανι βρίσκεται στην επαρχία Τρνάβα, με την ομώνυμη μεγάλη πόλη των 67.000 κατοίκων, η οποία αναφέρεται και ως η Ρώμη της Σλοβακίας, λόγω των πολλών εκκλησιών. Πήγα και ανέβηκα στον πύργο της πόλης, στην κεντρική πλατεία, που χτίστηκε τον 16ο αιώνα ώστε οι ηγεμόνες να επιβλέπουν τον στρατό. Έχει ρολόι και βλέπεις όλη την πόλη. Φεύγοντας, αν πάτε, μη ξεχάσετε να φτιάξετε, όπως εγώ, το δικό σας νόμισμα με παραδοσιακό τρόπο. Σου δίνουν ένα στρογγυλό μέταλλο, ένα σφυρί και ένα μεταλλικό κύλινδρο. Πρώτα τοποθετείς το στρογγυλό μέταλλο και από πάνω, σε μια εσοχή τον κύλινδρο. Έπειτα το χτυπάς δυνατά με ένα βαρύ σφυρί, με αποτέλεσμα και από τις δύο μεριές να έχει «τυπωθεί» η εμπειρία της επίσκεψης. Στην Τρνάβα υπάρχουν και εβραϊκές συναγωγές, μια εκ των οποίων έχει γίνει ένα πολύ ωραίο καφέ, σεβόμενο την ιστορικότητα του χώρου.
Επισκέφθηκα και το Castle Hlohovec. Ένα μνημειακό μπαρόκ κάστρο ορόσημο της Σλοβακίας σε μια στρατηγικά σημαντική θέση στους πρόποδες του Považský Inovec. Είναι η παλαιότερη ρωμαϊκή κατασκευή που χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Έχει πενταγωνική κάτοψη με αναδυόμενο πεζούλι στη βόρεια όψη, το οποίο χτίστηκε στη θέση του κατεδαφισμένου προμαχώνα. Λόγω της εκτεταμένης αποκατάστασης του διώροφου κτιρίου από το 1790 έως το 1800, η γέφυρα που οδηγεί πάνω από την τάφρο στο κάστρο, όπως και άλλα στοιχεία οχύρωσης, χρειάστηκε να κατεδαφιστεί. Στο συγκρότημα του κάστρου βρίσκονται ένα κιόσκι με θέα, μια πρώην αίθουσα ιππασίας, στάβλοι για άλογα, ένα θερμοκήπιο, αρχοντικό, θηριοτροφείο και ένα θέατρο.
Όμως αξίζει να δείτε και το πιο νέο κάστρο της Σλοβακίας. Το Smolenice Castle χτίστηκε τον 20ό αιώνα πάνω στα απομεινάρια κάστρου του 15ου αιώνα και λειτουργεί ως ξενοδοχείο με 43 δωμάτια και 6 διαμερίσματα.
Ωραία γευστική εμπειρία θα αποκομίσεις στο οινοποιείο Mrva & Stanko και ακόμα καλύτερη στο Vcelco Meadery, εκεί που παράγουν κρασί από μέλι, διαφορετικό από το Μουντοβίνο της Αρναίας στη Χαλκιδική που είναι τσίπουρο από κερήθρες.
Να ζητήσετε να πάτε στο κοντινό χωριό Κρακοβάνι (Krakovany). Άνθρωποι του χωριού, κάθε ηλικίας, έχουν δημιουργήσει σε ένα σπίτι ένα λαογραφικό μουσείο, το «za Krakovsku branu», όπου κεντούν και πλέκουν τις παραδοσιακές τους φορεσιές. Με αυτές με υποδέχθηκαν, με ένα βιολί και ένα ακορντεόν, με τραγούδια του τόπου και χορούς που με έκανα να μπω κι εγώ στο… χορό!
Και βέβαια δοκίμασα όσα είχαν ετοιμάσει, αλμυρά και γλυκά, όμως το ζυμωτό ψωμί που το βουτούσες στο αλάτι, για καλωσόρισμα, ζήτησα και πήρα το υπόλοιπο, μισό καρβέλι δηλαδή, μαζί μου στην επιστροφή.
Δοκιμάστε και το παραδοσιακό φαγητό, το μπρίντζοβε χαλούσκι με τυρί και κάτι σαν νιόκι από ζύμη, που το συνοδεύεις με πάπια, γαλοπούλα ή κοτόπουλο. Το δε παραδοσιακό γλυκό είναι το σούλαμτσε σμάκομ, με νιόκι και παπαρούνα. Ναι, τρώνε πολύ παπαρούνα στη Σλοβακία.
Όλη η εμπειρία ήταν καλά οργανωμένη από την ελληνική εταιρεία CK Strategies και τη Λουσία Νόγκοβα, υπεύθυνη πωλήσεων του ομίλου Ensana Health Spa Hotels.
