Ένα μήνα πριν οι χώρες της G7 επιβάλουν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, αξιωματούχοι συνεχίζουν να επιδίδονται σε μια «κούρσα» για να καθοριστούν οι σχετικές λεπτομέρειες, με εμπόρους, ναυτιλιακές και ασφαλιστικές να έχουν ακόμα ερωτηματικά σχετικά με το επίπεδο της τιμής και το πώς θα λειτουργεί.
Αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στη G7 σχεδιάζουν να βάλουν πλαφόν στις τιμές των φορτίων που μεταφέρονται μέσω θάλασσας, που θα τεθεί σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου, με δεύτερο πλαφόν στα πετρελαϊκά προϊόντα από τις 5 Φεβρουαρίου.
Το άνευ προηγουμένου πλαφόν έχει σκοπό να εμποδίσει τη Ρωσία να επωφεληθεί από τις υψηλές τιμές στο πετρέλαιο μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, διασφαλίζοντας παράλληλα πως το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου συνεχίζει να ρέει προς τις διεθνείς αγορές ενέργειας.
H Ινδία και η Κίνα έχουν προβεί σε αγορές πετρελαίου με μεγάλη έκπτωση από τη Ρωσία και αξιωματούχοι ελπίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν το πλαφόν για να διαπραγματευτούν χαμηλότερες τιμές με τη Μόσχα.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει πει ότι θα σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου σε χώρες που επιβάλλουν το πλαφόν, και ακόμα και αν δεν το κάνει, η απειλή του θα μπορούσε να βοηθήσει να στηριχθούν οι τιμές του πετρελαίου.
Ακολουθούν οι γνωστοί και οι άγνωστοι παράγοντες, όπως παρουσιάζονται από το Reuters.
Ποιοι συμμετέχουν στον συνασπισμό του πλαφόν στις τιμές
Οι πλούσιες χώρες της G7- ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία και Καναδάς- διαμορφώνουν το σχέδιο μαζί με την ΕΕ και την Αυστραλία.
Η Τζάνετ Γέλεν, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, είπε τον προηγούμενο μήνα ότι τα μέλη της G7 δεν επιδιώκουν διεύρυνση του συνασπισμού από τη στιγμή που οι χώρες εκτός του δεν ήταν μεγάλοι πάροχοι ασφάλισης ή σχετιζόμενων με πετρέλαιο οικονομικών υπηρεσιών.
Η Βρετανία είπε την Πέμπτη ότι θα απαγόρευε σε χώρες να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της για μεταφορά ρωσικού πετρελαίου που αγοράζεται για τιμή πάνω από το πλαφόν. Ο Μπεν Χάρις, υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ αρμόδιος για την οικονομική πολιτική, είπε στις 9 Σεπτεμβρίου πως αν η Κίνα διαπραγματευτεί χωριστά 30%-40% έκπτωση στο ρωσικό πετρέλαιο λόγω του πλαφόν, «το θεωρούμε νίκη».
Ποιο θα είναι το επίπεδο του πλαφόν
Πιθανότατα θα περάσουν εβδομάδες πριν αποφασιστεί το επίπεδο τιμής του πλαφόν, λένε κυβερνητικοί αξιωματούχοι και αναλυτές.
Ένα άτομο ενήμερο για τη διαδικασία είπε ότι το πλαφόν θα οριστεί σύμφωνα με τον ιστορικό μέσο όρο των 63-64 δολαρίων το βαρέλι, υποδεικνύοντας ένα φυσικό ανώτατο όριο.
Αυτή τη στιγμή το ρωσικό αργό κοστολογείται με έκπτωση στο διεθνές σημείο αναφοράς Brent και η G7 θέλει αυτή την έκπτωση όσο μεγαλύτερη γίνεται για να είναι χαμηλά τα έσοδα από το ρωσικό πετρέλαιο. Ωστόσο και πάλι το να απαιτείται μεγάλη απόκλιση θα μπορούσε να έχει το μη επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της άσκησης πίεσης στις διεθνείς προμήθειες, καθώς η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο, μετά τη Σαουδική Αραβία. Αυτό θα ανέβαζε τις τιμές του καυσίμου για τους καταναλωτές στη Δύση.
Ελπίζοντας να το αποτρέψουν αυτό, αξιωματούχοι του συνασπισμού έχουν συμφωνήσει να ορίσουν μια συγκεκριμένη τιμή όταν οριστικοποιήσουν το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο αργότερα μέσα στον μήνα, αντί να υιοθετήσουν μια κυμαινόμενη ανέφεραν πηγές την Πέμπτη.
Η ομοφωνία ως προς το επίπεδο του πλαφόν θα επιτευχθεί με τη βοήθεια ενός «εναλλασσόμενου επικεφαλής συντονιστή» ανέφερε το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.
Πώς επηρεάζονται οι ναυτιλιακές
Το σχέδιο προϋποθέτει οι χώρες που συμμετέχουν να αρνηθούν υπηρεσίες μεταφοράς πετρελαίου στις οποίες κυριαρχεί η Δύση, όπως η ασφάλιση, τα χρηματοοικονομικά, η μεσιτεία και η πλοήγηση σε φορτία πετρελαίου που βρίσκεται σε τιμή πάνω από το πλαφόν. Οι αγοραστές πετρελαίου θα έπρεπε να δηλώνουν ότι αγόρασαν ρωσικό πετρέλαιο πάνω ή κάτω από το πλαφόν. Οι πάροχοι ναυτιλιακών υπηρεσιών δεν θα θεωρούνται υπεύθυνοι για ψευδείς πληροφορίες κοστολόγησης/ τιμολόγησης που παρέχονται από αγοραστές και πωλητές ρωσικού πετρελαίου, είπε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών.
Αξιωματούχοι της G7 πιστεύουν ότι το σχέδιο θα λειτουργήσει επειδή το International Group of Protection & Indemnity Clubs (έδρα στο Λονδίνο) ασφαλίζει περίπου το 95% του παγκοσμίου στόλου μεταφοράς πετρελαίου.
Πώς θα μπορούσε η Ρωσία να απαντήσει
Ο Πούτιν έχει δεσμευτεί να σταματήσει τις εξαγωγές σε χώρες που συμμετέχουν στο πλαφόν, μα επίσης χρειάζεται έσοδα από το πετρέλαιο για να χρηματοδοτεί την πολεμική προσπάθεια της Μόσχας.
Παράγοντες της βιομηχανίας υπολογίζουν ότι το 80%-90% του ρωσικού πετρελαίου μπορεί να ρέει εκτός του μηχανισμού πλαφόν χρησιμοποιώντας ρωσικά και άλλα μη δυτικά πλοία και ασφαλίσεις. Τον Οκτώβριο, η JP Morgan υπολόγιζε ότι η Ρωσία χρειάζεται περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερήσιας χωρητικότητας σε τάνκερ για την αποστολή αργού και 2,5 εκατ. βαρέλια ως προς την αποθήκευση καυσίμων (fuels capacity). Η Μόσχα θα μπορούσε να διακόψει την παραγωγή, κάτι που θα ασκούσε πίεση προς τα πάνω στις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου. Οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμα πιο πολύ ακόμα και αν οι έμποροι φοβούνται ότι ο Πούτιν θα σταματούσε τις εξαγωγές.
Κάποιοι αναλυτές λένε πως η Μόσχα θα μπορούσε επίσης να σταματήσει το πετρέλαιο από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία σε άλλες χώρες- παραγωγούς, όπως η Λιβύη και το Ιράκ.
Πώς θα επιβληθεί το πλαφόν
Το σχέδιο δεν έχει έναν κεντρικό μηχανισμό επιβολής, εναποθέτοντας στις χώρες που εφαρμόζουν το πλαφόν να επιβάλουν τιμωρίες για αγορές πάνω από το πλαφόν.
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών προειδοποίησε τις εταιρείες υπηρεσιών να είναι σε επαγρύπνηση για πιθανή αποφυγή ή απάτες από αγοραστές ρωσικού πετρελαίου- όπως στοιχέια για παραπλανητικές πρακτικές μεταφοράς, άρνηση παροχής πληροφοριών για τις τιμές ή πολύ υψηλά κόστη υπηρεσιών. Οποιοσδήποτε παραποιεί έγγραφα ή αποκρύπτει την πραγματική προέλευση ή τιμή του ρωσικού πετρελαίου με κάποιον τρόπο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει συνέπειες στο πλαίσιο των εγχώριων νόμων των αρμοδίων δικαιοδοσιών στο πλαίσιο της εφαρμογής του πλαφόν τιμής, ανέφερε το υπουργείο.
Ο συνασπισμός έχει συμφωνήσει το πλαφόν να τεθεί σε εφαρμογή κατά την πρώτη πώληση πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω θάλασσας, ή όταν το πετρέλαιο μεταφερθεί από πλοίο σε δεξαμενή στην ξηρά. Αυτό σημαίνει πως ενδιάμεσες συναλλαγές ενώ το πετρέλαιο είναι στη θάλασσα θα πρέπει να είναι στο πλαφόν ή κάτω από αυτό, είπε την Παρασκευή δυτική πηγή.
Κάποιοι παράγοντες της βιομηχανίας ανησυχούν πως πλοιοκτήτες θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωποι με κυρώσεις, σημειώνοντας πως οι ΗΠΑ δεν έχουν μηχανισμό που καθορίζει ότι όλα έγιναν όπως έπρεπε να γίνουν.
Οι ανησυχίες για πιθανές κυρώσεις, ακόμα και αν είναι αβάσιμες, μπορούν να κάνουν τους εμπόρους να αποφεύγουν τις συμφωνίες, άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να ανεβάσει τις τιμές του πετρελαίου.
Με πληροφορίες από Reuters