Τις τελευταίες μέρες η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ βρίσκεται σε κατάσταση πανικού με αφορμή τους πλειστηριασμούς και τα κόκκινα δάνεια. Έχουν καταλάβει ότι το θέμα αυτό επικοινωνιακά κάνει τεράστια ζημιά στην εικόνα τους και μπορεί να αποτελέσει θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων που θα οδηγήσουν στη ραγδαία κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού.
Αν ανατρέξουμε σε όσα διακήρυττε ο ΣΥΡΙΖΑ πριν γίνει κυβέρνηση, θα θυμηθούμε τις εξαγγελίες του περί Σεισάχθειας (διαγραφή δανείων) και το γνωστό πιασάρικο σύνθημα «Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη». Τρία χρόνια μετά, ο κυβερνητικός πλέον ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τους κυβερνητικούς συνεταίρους του ΑΝΕΛ, ψηφίζει νόμους για ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, για αυτεπάγγελτη δίωξη όσων παρεμποδίζουν πλειστηριασμούς και βάζει στόχο για τουλάχιστον 40 χιλιάδες πλειστηριασμούς εντός του 2018. Τι προκάλεσε αυτή την οβιδιακή μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνησης, την ολοκληρωτική άρνηση του αριστερού εαυτού του;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος στην Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος (Ιούλιος 2017), τα Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα των ελληνικών τραπεζών είχαν φτάσει στα 106,4 δις ευρώ (44,8% επί του συνόλου). Τα 64,4 δισ. αφορούσαν επιχειρηματικά ανοίγματα (44,6% επί του συνόλου), τα 27,5 δισ. στεγαστικά (41,5% επί του συνόλου) και τα 14,5 δισ. καταναλωτικά (51,4% επί του συνόλου).
Έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο (ακόμα και στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ) ότι αυτό το τεράστιο πρόβλημα εμποδίζει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και δυναμικά. Η ΕΚΤ έχει θέσει ως άμεσο στόχο στις ελληνικές τράπεζες τη μείωση των κόκκινων δανείων κατά 40% έως το 2019. Τα τεστ αντοχής (stress tests) των ελληνικών τραπεζών προβλέπεται να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του τρίτου προγράμματος στήριξης τον Αύγουστο του 2018. Αν μέχρι τότε οι τράπεζες δεν έχουν καταφέρει να μειώσουν σημαντικά τα κόκκινα δάνεια και προκύψει ανάγκη τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης τους, είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν ιδιώτες επενδυτές που θα καλύψουν τη νέα αύξηση κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να χρειαστεί πιθανότατα κούρεμα καταθέσεων (bail-in) βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου της ευρωζώνης από το 2016. Καμία κυβέρνηση δε θα μπορούσε να διαχειριστεί μια τέτοια εξέλιξη, με κλειστές τράπεζες, ΑΤΜ χωρίς λεφτά και αλλόφρονες καταθέτες στους δρόμους να διαδηλώνουν μαζικά ζητώντας τα λεφτά τους.
Η άμεση αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και η διενέργεια μεγάλου αριθμού πλειστηριασμών αποτελεί προαπαιτούμενο και της τρίτης αξιολόγησης. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ είναι αναγκασμένη να νομοθετήσει όλα αυτά τα μέτρα υπέρ των πλειστηριασμών και να μη νομοθετήσει μέτρα οριζόντιας προστασίας της πρώτης κατοικίας. Η προστασία της «λαϊκής κατοικίας» από τους πλειστηριασμούς έχει πλέον αφεθεί από την κυβέρνηση στις ίδιες τις τράπεζες, μέσω μιας «συμφωνίας κυρίων» που έχει γίνει ατύπως μεταξύ τους. Είναι ποια στα χέρια των τραπεζών η επιλογή να μην πλειστηριάσουν πρώτες κατοικίες που δεν ξεπερνούν μια συγκεκριμένη αξία.
Σημειώστε ότι δεν εξυπηρετεί ούτως ή άλλως τις τράπεζες ο πλειστηριασμός μεγάλου αριθμού ακινήτων (και ιδιαίτερα των μικρής αξίας), διότι πέραν των σοβαρών κοινωνικών επιπτώσεων και του κόστους διαχείρισης που δημιουργείται για τις ίδιες, θα οδηγούσε και σε σημαντική πτώση των αγοραίων τιμών των ακινήτων, που θα συμπαρέσυρε και την αξία των ενυπόθηκων δανείων που εξυπηρετούνται ακόμα κανονικά. Οι τράπεζες έχουν συμφέρον να ρυθμίσουν τα προβληματικά δάνεια, αφού αυτά παύουν να συμπεριλαμβάνονται στα μη εξυπηρετούμενα, αποκαθίσταται κάποιου είδους οικονομική σχέση με τον δανειολήπτη και εισρέουν χρήματα από τις πληρωμές, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για νέες χρηματοδοτήσεις.
Θα πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι πλειστηριασμοί δεν γίνονται μόνο από τις τράπεζες, αλλά και από το ελληνικό δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία (βάσει του νόμου), για κατασχέσεις για χρέη άνω των 500 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, λάβετε υπόψη ότι είναι πολύ επικίνδυνο για ένα τραπεζικό στέλεχος, ένα στέλεχος του δημοσίου ή ένα στέλεχος ασφαλιστικού ταμείου, να αναλάβει την ευθύνη της μη διενέργειας πλειστηριασμού, όταν δεν έχει κάποιον συγκεκριμένο νόμο να τον προστατεύει, διότι διατρέχει τον κίνδυνο να κατηγορηθεί για απιστία.
Είναι σίγουρο λοιπόν ότι σταδιακά θα γίνουν πλειστηριασμοί και κατοικιών χαμηλότερης αξίας, γεγονός που παραδέχτηκε από το βήμα της Βουλής και ο Νίκος Φίλης του ΣΥΡΙΖΑ. Το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ θα είναι τεράστιο και θα ωφελήσει τους πρώην συντρόφους του ΣΥΡΙΖΑ (Λαφαζάνης, Κωσταντοπούλου, κλπ.) που θα επιδιώξουν να χρησιμοποιήσουν την εικόνα καταστολής έξω από τα Ειρηνοδικεία (ίσως και κάποια πιθανή σύλληψη τους) για να εξασφαλίσουν την είσοδο τους στην Βουλή στις επόμενες εκλογές. Σε αυτή την περίπτωση η εικόνα της κυβέρνησης θα πληγεί ανεπανόρθωτα και ίσως αποτελέσει απαρχή πολιτικών εξελίξεων.
Ας αναφερθούμε όμως και σε κάποιες ανεύθυνες ιδέες που ακούγονται κατά καιρούς (κυρίως από στελέχη των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ) για πώληση από τις τράπεζες των καθυστερούμενων δανείων στον ίδιο τον οφειλέτη (πριν στραφούν στις εταιρείες διαχείρισης δανείων) σε τιμή 10%-15% της συνολικής οφειλής. Είναι απολύτως βέβαιο για όσους γνωρίζουν βασικά οικονομικά ότι σε μια τέτοια περίπτωση η έννοια της τραπεζικής πίστης θα έπαυε να υφίσταται. Μεγάλο κομμάτι δανειοληπτών που αποπληρώνουν ακόμα κανονικά τα δάνεια τους, θα σταματούσαν να τα πληρώνουν, επιζητώντας δικαίως μια απομείωση δανείων και γι’ αυτούς. Μέσα σε λίγες μόνο μέρες το τραπεζικό σύστημα θα κατέρρεε και οι τράπεζες θα έκλειναν επ’ αόριστο, με το GREXIT να επανέρχεται στο προσκήνιο.
Αν αναλύαμε και την ηθική υπόσταση ενός μεγάλου κουρέματος δανείων, θα βλέπαμε ότι θα ευνοούνταν σημαντικά όσοι δανείστηκαν μεγάλα ποσά (άνω των οικονομικών τους δυνατοτήτων) για την αγορά ακινήτων, έναντι όσων προτίμησαν απλά να νοικιάσουν ένα σπίτι. Μπορεί κι αυτοί να έχασαν σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους και να αδυνατούν επίσης να πληρώσουν το ενοίκιό τους, αλλά για αυτούς δεν θα υπάρξει κούρεμα ενοικίων, ούτε δωρεάν παραμονή στα νοικιασμένα σπίτια.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο της δεύτερης κυβερνητικής της θητείας, χωρίς πλέον να έχει την πλειοψηφία των πολιτών μαζί της όπως το 2015. Το αφήγημα που προσπαθεί να καλλιεργήσει περί σημαντικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, ολοκλήρωσης των μνημονίων και καθαρής εξόδου στις αγορές από τον Αύγουστο του 2018, δεν φαίνεται να πείθει την πλειοψηφία των πολιτών, που βλέπουν τη ζωή τους να γίνεται όλο και πιο δύσκολη και τις υποχρεώσεις τους προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία να αυξάνονται συνεχώς. Η κυβέρνηση έχει στηριχθεί στις θετικές δηλώσεις των ευρωπαίων εταίρων, που για δικούς τους μόνο λόγους επιθυμούν την απαλλαγή τους από το ελληνικό πρόβλημα, έχοντας ήδη εξασφαλίσει μέτρα λιτότητας για το 2019-2020, πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως το 2022 και έλεγχο της δημόσιας περιουσίας για 99 χρόνια.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δρέπει τώρα τους καρπούς του λαϊκισμού και τις διχόνοιας που έσπειρε τα χρόνια που ήταν στην αντιπολίτευση. Η εικόνα των πρώην συντρόφων τους με χειροπέδες έξω από τα Ειρηνοδικεία θα διαλύσει κάθε υπόλειμμα αριστεροσύνης του ΣΥΡΙΖΑ. Το κόστος της διατήρησης της εξουσίας θα αποδειχτεί γι’ αυτόν βαρύτατο.
Όπως λέει κι ο σοφός λαός: «Έσπειρε ανέμους, θερίζει θύελλες»…