Την Παρασκευή 20 Νοεμβρίου ήταν η Παγκόσμια Ημέρα για τα δικαιώματα του παιδιού. Είναι απογοητευτικό να διαβάζει κάποιος τα δικαιώματα των παιδιών. Σε μεγάλο μέρος του κόσμου δεν καλύπτονται ούτε καν οι βασικές ανάγκες της τροφής, της στέγασης, της ένδυσης των παιδιών. Και ο Δυτικός Κόσμος που σήμερα «τιμά» αυτά τα δικαιώματα εθελοτυφλεί στην καλύτερη και στη χειρότερη εκμεταλλεύεται αμέτρητο αριθμό παιδιών σε άλλες χώρες. Ας μην ξεχνάμε πως η μεγάλη πλειονότητα των ρούχων και του τεχνολογικού εξοπλισμού μας έχει φτιαχτεί από παιδιά που δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες για ένα ένα κομμάτι ψωμί. Οπότε ας μην υποκρινόμαστε πως προοδεύουμε πολύ. Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας μέχρι να πούμε πως ως ανθρωπότητα σεβόμαστε αληθινά τα δικαιώματα των παιδιών. Ωστόσο, δεν θεωρώ τον εαυτό μου αρμόδιο να γράψει για αυτό το θέμα. Θα ήθελα να αναφερθώ στα δικαιώματα των παιδιών που μια μέση, ελληνική οικογένεια πολλές φορές παραβλέπει, ξεχνά ή ακόμη και αγνοεί. Δικαιώματα που μπορεί να μην έχουν καν επίσημα αναγνωριστεί ωστόσο είναι τεράστιας σπουδαιότητας για την ανάπτυξη ενός εν δυνάμει ενήλικα.
Το δικαίωμα στη χαρά. Στην αληθινή χαρά όμως. Η αληθινή χαρά για ένα παιδί βρίσκεται στην αυθόρμητη σωματική του εκτόνωση και στο αυθόρμητο παιχνίδι που κάνει με τους ενήλικες που αγαπά ή τους συνομηλίκους του. Πόσο χώρο ως κοινωνία έχουμε δώσει στο αυθόρμητο παιχνίδι; Μόνο μέσα από αυτό τα παιδιά θα αναπτύξουν τις ικανότητες και την ευφυία που είναι στη φύση τους να αναπτύξουν.
Το δικαίωμα σε μια οικογενειακή ζωή με ισορροπία. Πόσο στ’αλήθεια υποστηρίζει η πολιτεία την οικογένεια; Οι σύγχρονοι γονείς προσπαθούν να ανταπεξέλθουν σε πολύ δύσκολα ωράρια φροντίζοντας ταυτόχρονα τα παιδιά τους. Είναι πολύ συχνά εξουθενωμένοι, αγχωμένοι, απογοητευμένοι και η γονεϊκότητα ισούται με εξαφάνιση της δικής τους ευχαρίστησης. Πώς θα μάθει ένα παιδί να κυνηγά την ευτυχία αν δεν δει ευτυχία στο βλέμμα του ενήλικα που το μεγαλώνει; Κάποτε θα πρέπει να καταλάβουμε πως όσο περισσότερο υποστηρίξουμε τους νέους γονείς, τόσο καλύτερα θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Τα έξι πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι καθοριστικά για την προσωπικότητά τους. Αν επενδύσουμε στα έξι αυτά πρώτα χρόνια των μελλοντικών πολιτών μήπως επενδύουμε σε μια καλύτερη κοινωνία;
Κι ύστερα είναι κάποια δικαιώματα των παιδιών που πολλές φορές από ενοχές τα ξεχνάμε ή δεν τα μαθαίνουμε ποτέ. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην υπευθυνότητα. Χρειάζεται να τα βοηθάμε να γίνονται υπεύθυνα και χρήσιμα, να τα εμπιστευόμαστε, να τους αναθέτουμε όσα μπορούν να κάνουν στην εκάστοτε αναπτυξιακή περίοδο. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο λάθος. Όσο περιμένουμε την τελειότητα από εκείνα, πριονίζουμε τα φτερά τους. Χρειάζεται να τους δείξουμε πώς θα μαθαίνουν από τα λάθη τους και πώς θα αποδέχονται έναν εαυτό που δεν θα ανταποκρίνεται σε κάθε περίσταση με τον τρόπο που επιθυμούν. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην όποια διαφορετικότητά τους. Χρειάζεται να σεβόμαστε αληθινά τον διαφορετικό τρόπο σκέψης όχι μόνο παιδιών που μπορεί να έχουν μια αναπτυξιακή δυσκολία, για παράδειγμα, αλλά ακόμη κι ενός παιδιού τυπικής ανάπτυξης που μπορεί απλώς να έχει αναπτύξει άλλα γούστα από τα δικά μας. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο να παίρνουν τις αποφάσεις τους για θέματα που τα αφορούν, εφόσον φυσικά αυτές οι αποφάσεις αντιστοιχούν στην ηλικία τους και δεν τα βάζουν σε κίνδυνο.
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στα συναισθήματά τους. Αναπόφευκτα θα νιώσουν λύπη, θυμό, φόβο, ζήλια ή άλλα συναισθήματά που θεωρούμε πως πρέπει να ξορκίσουμε, που άμεσα ή έμμεσα τους τα απαγορεύουμε. Γιατί το κάνουμε αυτό; Επειδή δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα δικά μας συναισθήματα. Δεν μας έμαθε ποτέ κανείς και δεν έχουμε τη διάθεση να αντικρύσουμε τις βαθιές μας δυσκολίες.
Τέλος, τα παιδιά έχουν δικαίωμα να είναι άνθρωποι με τις δικές τους επιθυμίες και τα δικά τους όνειρα. Είμαστε κοντά τους μόνο για να τα βοηθήσουμε να ανοίξουν τα φτερά τους και όχι για να τους υποδείξουμε προς τα πού θα πετάξουν.