Οι παλαιότερες γενεές φρόντιζαν ώστε να έχουν ένα «μικρό κομπόδεμα για τα γηρατειά» όπως έλεγαν. Σήμερα, όλο και περισσότεροι συνταξιούχοι αναζητούν χώρες όπου η κοινωνική ασφάλιση, η υγειονομική περίθαλψη και η οικονομία θα τους δώσει μια καλή ποιότητα ζωής και μετά την συνταξιοδότηση.
Η αμερικανική εταιρεία συμβούλων Mercer, εκδίδει κάθε χρόνο μια προσεκτικά ελεγμένη έκθεση που αναλύει 47 διαφορετικά συστήματα συνταξιοδότησης σε όλο τον κόσμο, με πολλά ευρωπαϊκά κράτη να είναι συχνά στην κορυφή των προτιμήσεων. Η Ελλάδα, αν και προσπαθεί να δημιουργήσει ένα βιώσιμο συνατξιοδοτικό σύστημα, δεν είναι μεταξύ των χωρών της λίστας.
Στην πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια, τρεις είναι οι χώρες που κυριαρχούν στον παγκόσμιο δείκτη του Mercer CFA Institute από το 2021. Η Ισλανδία, η Ολλανδία και η Δανία, οι οποίες θεωρούνται οι χώρες με τα καλύτερα συνταξιοδοτικά συστήματα στον κόσμο.
Τι κάνει αυτές τις χώρες να ξεχωρίζουν;
«Και στις τρεις, υπάρχουν μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία (Funds) όπου εργαζόμενοι και εργοδότες πληρώνουν καθορισμένες εισφορές σε ένα ασφαλιστικό σύστημα που είναι υποχρεωτικό. Το κυριότερο όμως είναι, ότι οι οικονομίες τους είναι τόσο εύρωστες που μπορούν να δώσουν και καλές συντάξεις», δήλωσε στο CNBC ο Eimear Walsh, επικεφαλής επενδύσεων της Mercer.
Η Ολλανδία βελτίωσε φέτος αρκετά την συνταξιοδοτική της εικόνα χάρη στα υψηλά επιδόματα και την αύξηση των περιουσιακών στοιχείων των ασφαλιστικών ταμείων μέσα από μια σειρά ρυθμίσεων, ενώ δημοφιλείς ευρωπαϊκοί προορισμοί όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Κροατία βρέθηκαν πολύ χαμηλά στη λίστα σε σχέση με τους τρεις βασικούς παράγοντες για ένα καλό συνταξιοδοτικό σύστημα: Την επάρκεια, τη βιωσιμότητα και την ακεραιότητα του.
Πως η Ποστογαλία μετατρέπεται σε συνταξιοδοτικό παράδεισο
Βασικός στόχος κάθε συνταξιοδοτικού συστήματος θα πρέπει να είναι η παροχή μιας αξιοπρεπούς σύνταξης που θα λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας. Σε αυτό συμβάλει η ικανότητα των κυβερνήσεων να δώσουν κίνητρα στους εργαζόμενους με μέσο εισόδημα να αποταμιεύουν για μετά τη σύνταξή τους.
Αυτό προϋποθέτει φυσικά, ότι και οι μισθοί θα είναι κατάλληλοι ώστε να μπορεί μια οικογένεια να καλύπτει τις ανάγκες της ακόμη και στην περίοδο που κάποιος χάσει την εργασία του.
Η Πορτογαλία είναι από τις χώρες που κατάφερε τα τελευταία χρόνια να θωρακίσει το δημόσιο συνταξιοδοτικό της συστήματος, που βασίζεται στις αποδοχές και μαζί με την Ολλανδία θεωρούνται από τα καλύτερα συστήματα καθώς έχουν θεσπίσει κατώτατη σύνταξη, δημιουργώντας ένα δίχτυ ασφαλείας ακόμη και τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα. Το χειρότερο σύστημα στην Ευρώπη ήταν της Πολωνίας που βρέθηκε στην 31η θέση παγκοσμίως.
Το καλό συνταξιοδοτικό σύστημα, σε συνδυασμό με το ήλιο, τη θάλασσα, την ασφάλεια της χώρας και τις τιμές των κατοικιών έχουν μετατρέψει τα τελευταία χρόνια την Πορτογαλία στον παράδεισο κάθε συνταξιούχου.
Ενδιαφέρον αποτελεί στην έρευνα το γεγονός, ότι σε χώρες όπου τα κρατικά συνταξιοδοτικά συστήματα συμπληρώνονται από αξιόπιστα ιδιωτικά προγράμματα, καταγράφεται μια σταθερότητα στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας.
Η Φινλανδία είναι η χώρα όπου τα ιδιωτικά συστήματα χαρακτηρίστηκαν πολύ αξιόπιστα σε ποσοστό έως και 90,9 μονάδες το 2023. Το Βέλγιο ήρθε δεύτερο (88,2) και η Ολλανδία τρίτη (87,7).
Αντίθετα, η Γαλλία έχει τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη, (54,4) ενώ οι ΗΠΑ, όπου τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα κυριαρχούν, βρίσκονται πολύ κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο με 59,5 μονάδες.
Η Φινλανδία ωστόσο έχει ένα ακόμη ατού καθώς έχει βραβευτή ως η χώρα με την καλύτερη «ποιότητα ζωής» με την Νορβηγία και την Ελβετία να ακολουθούν.
Βιώσιμα και υγιή συστήματα
Το πιο σημαντικό σημείο ενός συνταξιοδοτικού συστήματος ωστόσο, είναι η βιωσιμότητα του. Η έκθεση της Mercer πιστεύει ότι η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας μακροπρόθεσμα παίζει κρίσιμο ρόλο σε αυτόν τον τομέα.
Σε μια χώρα όπου η οικονομία είναι υγιής υπάρχουν υψηλότεροι μισθοί, μικρότερη ανεργία και μεγαλύτερη ικανότητα αποταμίευσης για τη συνταξιοδότηση. Επιπλέον, το ύψος του χρέους που έχει μια χώρα και το ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού που πηγαίνει για τις συντάξεις, επηρεάζουν τη βιωσιμότητα ολόκληρου του συνταξιοδοτικού της συστήματος.
Με βάση αυτούς τους παράγοντες, η Ισλανδία έχει το πιο βιώσιμο σύστημα στην Ευρώπη με βαθμολογία 83,8 μονάδες. Η Δανία και η Ολλανδία έρχονται αμέσως μετά, με 82,5 και 82,4 αντίστοιχα ενώ Ισπανία και Ιταλία βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη
Αν και ένα καλό συσταξιοδοτικό πρόγραμμα ή σύστημα μπορέι να προσελκύσει συνταξιούχους από όλο τον κόσμο, δεν είναι αρκετό για να επιλέξει κάποιος μια χώρα.
Το καλό κλίμα, το φορολογικό σύστημα αλλά και το συνολικό επίπεδο ζωής της χώρας είναι εξίσου βασικά κριτήρια για την επιλογή του τόπου που θα ζήσει κανείς στην τρίτη ηλικία.