Όταν μιλάμε για επιβλαβή χημικά, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως...είναι πολλά και επικίνδυνα: Η αλλαντική τοξίνη είναι ένα δηλητήριο που παράγεται από το βακτήριο Clostridium botulinum και είναι η πιο τοξική φυσική ουσία στη Γη, μπλοκάροντας τα σήματα των νεύρων προς τους μύες και προκαλώντας θάνατο μέσω παράλυσης. Το χημικό όπλο VX προκαλεί θάνατο μέσω ασφυξίας παραλύοντας τους αναπνευστικούς μύες του θύματος, ενώ το τριφθοριούχο χλώριο – ένα πολύ διαβρωτικό άχρωμο αέριο- είναι τόσο έντονα αντιδραστικό που εκρήγνυται όταν έρχεται σε επαφή με «αθώες» ουσίες και υλικά όπως το νερό, η άμμος ή ακόμα και οι στάχτες.
Οπότε, όταν υπάρχουν τόσοι πολλοί «πρωταθλητές», το ερώτημα είναι ποιος κατέχει τα πραγματικά πρωτεία; Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, εκεί που κρίνονται όλα είναι στον συνδυασμό επίδρασης και έκθεσης, δηλαδή το τι δόση είναι θανατηφόρα και τι προκαλεί στο θύμα. Τα αέρια νεύρων θεωρούνται τα πιο τοξικά χημικά όπλα λόγω των πολυ μικρών ποσοτήτων που απαιτούνται για να προκαλέσουν μεγάλη βλάβη στο ανθρώπινο σώμα: Μόλις 10 milligram του VX μπορούν να σκοτώσουν μέσα σε λίγα λεπτά, ωστόσο μόνο ένας άνθρωπος θεωρείται ότι έχει πεθάνει από αυτό την τελευταία δεκαετία. Παράλληλα, πάνω από 100.000 άτομα δηλητηριάζονται κατά λάθος στις ΗΠΑ κάθε χρόνο από απλά, κοινά χημικά που χρησιμοποιούνται στο σπίτι (λευκαντικά, καθαριστικά), αν και είναι πολύ λιγότερο δραστικά από το VX- επίσης κάποια κοινά χημικά μπορούν να είναι φονικά εάν συνδυαστούν με κάτι άλλο. Οπότε, άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν είναι το πόσο πιθανό είναι να έρθει κάποιος σε επαφή με ένα χημικό.
Ειδικοί καθορίζουν την έκταση του κινδύνου μέσω ενός συνδυασμού δύο παραγόντων: Του κινδύνου και του ρίσκου (hazard-risk). «Ο κίνδυνος είναι κάτι με τη δυνατότητα να βλάψει. Το ρίσκο είναι η πιθανότητα να προκύψει βλάβη και η σοβαρότητα αυτής της βλάβης» είπε ο Ρίτσαρντ Γουέμπ της Σχολής Χημείας του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, αρμόδιος για θέματα υγείας, ασφαλείας και περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου ο κίνδυνος αποτελεί σταθερά για ένα εργαλείο ή ένα χημικό, ενώ το ρίσκο έχει να κάνει με τη χρήση του.
«Ακόμα και ένα πολύ επικίνδυνο χημικό δεν συνεπάγεται ρίσκο αν δεν υπάρχει έκθεση» είπε στο Live Science εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Χημικών. Οπότε η αλλαντική τοξίνη, το VX και το τριφθοριούχο χλώριο είναι πολύ επικίνδυνα μα χαμηλού ρίσκου για τον μέσο άνθρωπο. Ακόμη, υπάρχουν και χημικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά σε μικρές δόσεις, ωστόσο σε μεγάλες δόσεις είναι θανατηφόρα- πχ το συνηθισμένο, καθημερινό αλάτι που χρησιμοποιούμε στο φαγητό μας. Επίσης, ακόμη και το ποια χημικά είναι τα πιο επικίνδυνα είναι δύσκολο, καθώς υπάρχουν πολλοί τρόπο που μπορούν να βλάψουν, ενώ πολύ συχνά το θέμα είναι το πώς χρησιμοποιούνται- πχ η χλωρίνη χρησιμοποιείται ως καθαριστικό, μα ήταν και χημικό όπλο. Το κυανιούχο νάτριο, ακόμη, είναι πολύ δηλητηριώδες, μα ως στερεό η μεταχείρισή του είναι εύκολη, και ως εκ τούτου η ασφαλής χρήση του.
Συνοψίζοντας, η ασφάλεια είναι κάτι που τις πιο πολλές φορές μπορούμε να ελέγξουμε οι ίδιοι: Οτιδήποτε μπορεί να είναι επικίνδυνο αν δεν το μεταχειριστούμε σωστά, μα υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούν να γίνουν για να μειωθεί ο κίνδυνος. Το πιο σημαντικό, τονίζει ο Γουέμπ, είναι να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τι μπορεί να γίνει για την ελαχιστοποίηση του ρίσκου.