Η Χαμάς φαίνεται ότι χρησιμοποιεί ένα παγκόσμιο χρηματοδοτικό δίκτυο για να δέχεται αρωγή από φιλανθρωπικές οργανώσεις και φιλικά κράτη, περνώντας μετρητά μέσα από σήραγγες της Γάζας ή χρησιμοποιώντας κρυπτονομίσματα για να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις, σύμφωνα με ειδικούς και αξιωματούχους που επικαλείται το πρακτορείο Reuters.
Ωστόσο, η ισλαμιστική μαχητική ομάδα, η οποία κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας, θα βρεθεί πλέον αντιμέτωπη με ακόμη περισσότερα εμπόδια για την πρόσβαση σε κεφάλαια, μετά τον νέο πόλεμο που άνοιξε με το Ισραήλ.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η ισραηλινή αστυνομία δήλωσε ότι πάγωσε έναν τραπεζικό λογαριασμό στην τράπεζα Barclays, που σύμφωνα με τις αρχές, συνδέεται με τη συγκέντρωση κεφαλαίων της Χαμάς. Παράλληλα, απέκλεισαν λογαριασμούς κρυπτονομισμάτων που χρησιμοποιούνται για τη συγκέντρωση δωρεών, χωρίς να διευκρινίζει πόσους λογαριασμούς ή την αξία των περιουσιακών στοιχείων.
Η κίνηση αυτή, σύμφωνα με το επίμαχο δημοσίευμα του Reuters, δίνει μια μικρή μόνο γεύση από έναν περίπλοκο οικονομικό ιστό, σε μικρό βαθμό νόμιμο (νομιμοφανή) και σε πολύ μεγάλο βαθμό κρυφό, που στηρίζει τη Χαμάς και την κυβέρνησή του στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία διοικεί από το 2007.
Ο Μάθιου Λέβιτ, πρώην αξιωματούχος των ΗΠΑ ειδικευμένος στην αντιτρομοκρατία, υπολογίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της Χαμάς - άνω των 300 εκατομμυρίων δολαρίων - προέρχεται από φόρους στις επιχειρήσεις, καθώς και από χώρες όπως το Ιράν και το Κατάρ ή από φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Τον περασμένο Φεβρουάριο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι η Χαμάς συγκεντρώνει κεφάλαια σε άλλες χώρες του Κόλπου και λαμβάνει δωρεές από Παλαιστίνιους, άλλους ομογενείς και τις δικές της φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Στο παρελθόν, η Χαμάς είχε πει ότι οι οικονομικοί περιορισμοί που επιβλήθηκαν στους δωρητές της ήταν μια προσπάθεια εξουδετέρωσης της νόμιμης αντίστασης κατά του Ισραήλ.
Το Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης, όπως είναι το πλήρες όνομα της οργάνωσης (σ.σ. το Χαμάς είναι αραβικό ακρωνύμιο από το Harakat al-Muqāwama al-Islāmiyya), που έχει χαρακτηριστεί επίσημα ως τρομοκρατική οργάνωση από πολλές χώρες, χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο κρυπτονομίσματα, πιστωτικές κάρτες ή επίπλαστες εμπορικές συμφωνίες για να αποφύγει την επιβολή διεθνών περιορισμών.
«Η Χαμάς είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους χρήστες κρυπτονομισμάτων για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας», εκτιμά ο Τομ Ρόμπινσον, συνιδρυτής της ερευνητικής εταιρείας blockchain, Elliptic.
Τα τελευταία χρόνια, το Ισραήλ έχει κατασχέσει κρυπτονομίσματα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων από διευθύνσεις που συνδέονται με τη Χαμάς. Μόνο από τον Δεκέμβριο του 2021 έως τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, κατέσχεσε σχεδόν 190 λογαριασμούς κρυπτονομισμάτων συνδεδεμένους με τη Χαμάς.
Μεταφορές και εταιρείες-κελύφη
Είτε μέσω κρυπτονομισμάτων είτε με άλλα μέσα, οι σύμμαχοι της Χαμάς έχουν βρει τρόπους να δίνουν χρήματα στη Γάζα. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υπολογίζει ότι το Ιράν παρέχει έως και 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για υποστήριξη σε παλαιστινιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς.
Μεταξύ των μεθόδων μεταφοράς χρημάτων είναι οι εταιρείες-κελύφη (σ.σ. εταιρεία χωρίς σημαντικά περιουσιακά στοιχεία ή δραστηριότητες που συχνά σχηματίζονται για να λάβουν χρηματοδότηση), οι ναυτιλιακές συναλλαγές και τα πολύτιμα μέταλλα.
Μέχρι πέρυσι, η Χαμάς είχε δημιουργήσει ένα μυστικό δίκτυο που διαχειρίζονταν επενδύσεις 500 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες από την Τουρκία έως τη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, το οποίο ανακοίνωσε κυρώσεις κατά των εταιρειών αυτών τον Μάιο του 2022.
Το Ισραήλ κατηγορεί εδώ και καιρό τους κληρικούς ηγέτες του Ιράν ότι υποκινούν τη βία προμηθεύοντας όπλα στη Χαμάς. Η Τεχεράνη, η οποία δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ, λέει ότι παρέχει ηθική και οικονομική υποστήριξη στην ομάδα.
Η υποστήριξη της παλαιστινιακής υπόθεσης είναι ένας πυλώνας της Ισλαμικής Δημοκρατίας από την επανάσταση του 1979 και ένας τρόπος για τη χώρα να διαμορφωθεί ως ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου.
Το πλούσιο σε φυσικό αέριο Κατάρ επίσης έχει δώσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στη Γάζα από το 2014, ξοδεύοντας κάποια στιγμή 30 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα για να βοηθήσει στη λειτουργία του μοναδικού σταθμού παραγωγής ενέργειας του θύλακα και για να στηρίξει άπορες οικογένειες και δημόσιους υπαλλήλους στην κυβέρνηση της Χαμάς.
Το Κατάρ βαδίζει σε τεντωμένο σκοινί ως προς την εξωτερικής του πολιτικής φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση της περιοχής, τους Ταλιμπάν και άλλες ομάδες.
Μετρητά μέσω Ισραήλ
Η χρηματοδότηση του Κατάρ για τη Γάζα περνά στην πραγματικότητα από το Ισραήλ, είπε στο Reuters μια πηγή που γνωρίζει τη διαδικασία. Τα κεφάλαια μεταφέρονται ηλεκτρονικά από το Κατάρ στο Ισραήλ και στη συνέχεια Ισραηλινοί και αξιωματούχοι του ΟΗΕ μεταφέρουν μετρητά μέσω των συνόρων στη Γάζα.
Τα μετρητά διανέμονται απευθείας σε άπορες οικογένειες και δημόσιους υπαλλήλους στη Γάζα και κάθε οικογένεια ή άτομο πρέπει να υπογράψει δίπλα στο όνομά του ότι έλαβε τα μετρητά. Ενα αντίγραφο αυτού του φύλλου πηγαίνει στο Ισραήλ, ένα στον ΟΗΕ και ένα στο Κατάρ.
Τα τελευταία χρόνια, το Κατάρ έχει αγοράσει καύσιμα από το Ισραήλ για τον μοναδικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας. Εχει στείλει, επίσης, αιγυπτιακά καύσιμα που η Χαμάς μπορεί να μεταπωλήσει, χρησιμοποιώντας τα έσοδα για μισθούς.
Ο Στέφεν Ράιμερ, της δεξαμενής σκέψης Royal United Services Institute, προβλέπει ότι νέες προσπάθειες για τον πλήρη περιορισμό της πρόσβασης της Χαμάς σε επίσημους χρηματοοικονομικούς διαύλους θα είχαν περιορισμένη επιτυχία. «Οι χρηματοδοτικές τους τακτικές έχουν αναπτυχθεί για να τις παρακάμψουν», τονίζει.
Πηγή: Reuters