Ο πρώτος αντιπρόεδρος του Ιράν, Μοχάμαντ Μοκμπέρ, διορίστηκε υπηρεσιακός πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας τη Δευτέρα μετά τον θάνατο του προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου.
Ο Μοκμπέρ, 68 ετών, παρέμενε σε μεγάλο βαθμό «στις σκιές» συγκριτικά με άλλους πολιτικούς της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ο θάνατος του Ραΐσι την Κυριακή τον έφερε στο προσκήνιο. Αναμένεται να είναι υπηρεσιακός πρόεδρος για περίπου 50 ημέρες πριν τις υποχρεωτικές προεδρικές εκλογές στο Ιράν.
Ο Ανώτατος Ηγέτης αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ έκανε τη σχετική ανακοίνωση σε συλλυπητήριο μήνυμά του μετά τη συντριβή. Το ελικόπτερο εντοπίστηκε τη Δευτέρα στο βορειοδυτικό Ιράν.
Παρά το χαμηλό προφίλ του ο Μοκμπέρ έχει βρεθεί σε σημαντικές θέσεις στο σύστημα εξουσίας της χώρας, ειδικά σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, τα «Bonyads». Οι οργανώσεις αυτές τροφοδοτούνταν από δωρεές ή κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979- ειδικά αυτά που σχετίζονταν με τον σάχη ή στελέχη της κυβέρνησής του.
Ο Μοκμπέρ επέβλεπε ένα που ήταν γνωστό ως «Εκτέλεση της Εντολής του Ιμάμη Χομεϊνί» (ΕΙΚΟ στα αγγλικά). Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών είπε πως η οργάνωση αυτή επέβλεπε περιουσιακά στοιχεία δισεκατομμυρίων δολαρίων ως μια μεγάλη επιχειρηματική οντότητα υπό την απευθείας επίβλεψη του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, η οποία έχει συμμετοχή σχεδόν σε κάθε τομέα της ιρανικής οικονομίας, μεταξύ των οποίων η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
«Το ΕΙΚΟ έχει συστηματικά παραβιάσει τα δικαιώματα αντιφρονούντων με κατασχέσεις ακινήτων και περιουσίας από αντιπάλους του καθεστώτος, περιλαμβανομένων πολιτικών αντιπάλων, θρησκευτικών μειονοτήτων και εξόριστων Ιρανών» ανέφερε το αμερικανικό υπουργείο το 2021, σχετικά με κυρώσεις στον Μοκμπέρ. Η ΕΕ του είχε επιβάλει επίσης κυρώσεις για μια περίοδο λόγω προβληματισμών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Ως επικεφαλής του ΕΙΚΟ, ο Μοκμπέρ επέβλεψε μια προσπάθεια για ανάπτυξη εμβολίου για τον κορονοϊό κατά το αποκορύφωμα της πανδημίας, δεσμευόμενος για παραγωγή δεκάδων εκατομμυρίων δόσεων. Λίγες μόνο έφτασαν στους πολίτες, χωρίς να δοθεί εξήγηση.
Στο παρελθόν επίσης είχε εργαστεί στον τραπεζικό τομέα και τις τηλεπικοινωνίες, καθώς και στο Ίδρυμα Μοσταζαφάν, άλλο ένα bonyad που διαχειρίζεται μεγάλα projects και επιχειρήσεις. Ενώ ήταν εκεί ενεπλάκη σε δικαστική αντιπαράθεση με τις Turkcell και ΜΤΝ σχετικά με το ενδεχόμενο εισόδου στην ιρανική αγορά. Η ΜΤΝ εν τέλει μπήκε στο Ιράν. Αναφορές σε ιρανικά ΜΜΕ υποδεικνύουν πως ο Μοκμπέρ, που έχει διδακτορικό στο διεθνές δίκαιο, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παράκαμψη δυτικών κυρώσεων στην πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας. Επίσης είναι μέλος του Συμβουλίου Σκοπιμότητας του Ιράν από το 2022: Το συμβούλιο αυτό συμβουλεύει τον Ανώτατο Ηγέτη και επιλύει διαφωνίες μεταξύ του κοινοβουλίου και του Συμβουλίου των Φυλάκων, το οποίο επιβλέπει την τήρηση του Συντάγματος και τις εκλογές στη χώρα.
Ο Μοκμπέρ γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 1955 στο Ντεζφούλ, στην επαρχία Κουζεστάν στο νοτιοδυτικό Ιράν, σε οικογένεια κληρικών. Υπηρέτησε ως αξιωματικός στο υγειονομικό σώμα των Φρουρών της Επανάστασης κατά τον πόλεμο Ιράν- Ιράκ τη δεκαετία του 1980, σύμφωνα με την οργάνωση United Against Nuclear Iran.
Με πληροφορίες από Associated Press