Σήμερα 1η του Απρίλη, εκτός από ψέματα, τιμάμε και την επέτειο της έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα (1955-1959) για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Από φέτος, έστω και με εγκύκλιο που έφτασε μόλις χτες στα σχολεία, η επέτειος θα τιμηθεί και στα σχολεία της Ελλάδας. Αλλά αναρωτιέμαι τι θα βρουν να πουν οι περισσότεροι, αν τελικά όντως αποφασίσουν να εφαρμόσουν την εγκύκλιο.
Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί; Έγραψε ο Σεφέρης στο ποίημα ”Ελένη” κι ακόμη ελάχιστοι γνωρίζουν πραγματικά την Ιστορία και τους αγώνες του. Έστω κι έτσι, ας γίνει μία αναφορά, ότι την 1η του Απρίλη το 1955, οι Έλληνες της Κύπρου πήραν τα όπλα κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας ζητώντας να εφαρμοστεί και σ′ αυτούς το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
Ο αγώνας που υπήρξε παλλαϊκός ανάδειξε ήρωες απλούς ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, που με αυτοθυσία έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα: είναι ωραίο να πεθαίνεις για την Ελλάδα, έγραψε στο τελευταίο του γράμμα εκείνος ο τρυφερός ποιητής, ο μαθητής Ευαγόρας Παλληκαρίδης λίγο πριν ανέβει στην αγχόνη. Σύσσωμος ο ελληνισμός συμπαραστάθηκε δυναμικά με ογκώδεις διαδηλώσεις στους Κυπρίους, όπως και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινής γνώμης.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ δεν δικαιώθηκε καθώς οι Βρετανοί, εκτός από τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις ακόμη και μικρών παιδιών, επανέφεραν την Τουρκία ως συνομιλητή στο Κυπριακό για να μετατρέψουν τον αντιαποικιακό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα σε ενδοκοινοτική σύγκρουση και να εμφανιστούν ως ”ενδιάμεσοι” που επεδίωκαν τάχα ειρηνική λύση. Γνωρίζουμε δε τις εξελίξεις από το 1960 και μετά όταν ελέω Βρετανών, Τούρκων και εξαρτημένης ελληνικής κυβέρνησης υπεγράφησαν οι συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου για την ίδρυση μίας ψευδεπίγραφης ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μένει, ωστόσο, το πνεύμα και το ήθος εκείνων των αγωνιστών, εκείνης της γενιάς που πίστεψε σ′ έναν σκοπό και έδωσε τα πάντα για την επίτευξή του. Γι′ αυτό και αξίζει και η μνήμη και η τιμή και η μελέτη και παρουσίαση του αγώνα και των ηρώων του. Είναι εκείνη η πολύτιμη παρακαταθήκη που επιτρέπει σήμερα στον κυπριακό ελληνισμό να ελπίζει ότι θα επιβιώσει ως αυτό που πραγματικά είναι: το τελευταίο ελεύθερο κομμάτι του μικρασιατικού ελληνισμού στα ανατολικά όρια της αρχαίας, ελληνιστικής και βυζαντινής περιμέτρου.
Υλικό, σε κείμενο και οπτικοακουσικό εδώ: