Η ισραηλινή κυβέρνηση επισημοποίησε αυτό που ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε το Σάββατο στις 7 Οκτωβρίου 2023: το Ισραήλ βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου. Οι αεροπορικές επιδρομές και οι πυραυλικές επιθέσεις που πραγματοποιεί το Ισραήλ με εκατοντάδες θύματα, κυρίως αμάχο πληθυσμό, ο ναυτικός αποκλεισμός της Γάζας και η ετοιμότητα του πεζικού για χερσαία επέμβαση καθιστούν πλέον τον πόλεμο αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα.
Η επιχείρηση αυτή δεν πρόκειται να έχει καμία σχέση με τις προηγούμενες επιχειρήσεις των ισραηλινών δυνάμεων. Δεν πρόκειται για αντίποινα αλλά για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Μια για πάντα.
Οι ισραηλινοί στρατιώτες θα αναγκαστούν να εμπλακούν σε έναν αστικό πόλεμο και να δώσουν μάχες πόρτα πόρτα. Κανείς δεν γνωρίζει εάν θα υπάρξει μια ευρύτατης κλίμακας εξολόθρευση των Παλαιστινίων που ζουν εκεί και δεν είχαν καμία πιθανότητα να φύγουν από την περιοχή, παρά τις προειδοποιήσεις. Αυτό μπορεί να επιφέρει όχι μόνο την εξόντωση της Χαμάς αλλά και την αλλαγή του δημογραφικού τοπίου.
Βέβαια τα σενάρια σ΄έναν πόλεμο είναι πολλά. Για παράδειγμα, ενδέχεται να γενικευτεί η σύγκρουση με τον υπόλοιπο παλαιστινιακό λαό. Αυτό μπορεί να φέρει ανατροπές στην ηγεσία της διεθνούς αναγνωρισμένης Παλαιστινιακής Αρχής με την εμφάνιση νέου ηγέτη ο οποίος δεν είναι σίγουρο ότι θα προέρχεται από τη Φατάχ.
Μπορεί επίσης το Ισραήλ να βρεθεί αντιμέτωπο με αιχμαλωσίες στρατιωτών. Τη στιγμή αυτή κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η τύχη των είδη απαχθέντων ισραηλινών αρκετοί εκ των οποίων έχουν και ξένα διαβατήρια, ευρωπαϊκά και αμερικάνικα. Έτσι δεν είναι απίθανο μαζί με τον ισραηλινό στρατό να επιχειρήσουν και ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ καθώς υπήκοοί τους κρατούνται όμηροι από την Χαμάς. Όμως μια τέτοια ενέργεια είναι πιθανό να περιπλέξει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Η απάντηση στην «11η Σεπτεμβρίου» του Ισραήλ, όπως ονομάστηκε η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, δίνει το άλλοθι στο Ισραήλ και στον μέχρι πρότινος ευάλωτο πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, να πραγματοποιήσει αυτόν τον πόλεμο για την οριστική διάλυση της Χαμάς. Παρομοίως επιχείρησαν να κάνουν και οι ΗΠΑ με την Αλ Κάιντα στην αντίστοιχη τρομοκρατική επίθεση που δέχθηκαν.
Oμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενεπλάκησαν σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο, από τον οποίο πήραν οδυνηρά μαθήματα όπως για παράδειγμα ότι οι πόλεμοι δεν κερδίζονται μόνο με τις ένοπλες δυνάμεις και την υψηλή τεχνολογία.
Δεν γνωρίζουμε εάν το Ισραήλ ξεκινά αυτή την περιπέτεια έχοντας παράλληλα σχέδια για την επόμενη ημέρα όσον αφορά την επίτευξη πολιτικής λύσης που θα οδηγήσει σε ειρήνη στην περιοχή.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η Χαμάς ήταν τόσο αυτοκτονική, ώστε να προκαλέσει το σαφώς ισχυρότερο και πάνοπλο Ισραήλ, χωρίς να έχει σχέδιο. Όλες οι εικασίες συγκλίνουν ότι αυτό που ήθελε η οργάνωση ήταν όχι μόνο να «σπάσει» τις συμφωνίες του Αβραάμ και τη διαφαινόμενη συμφωνία Ισραήλ- Σαουδικής Αραβίας, αλλά πολύ περισσότερο να εμπλέξει και άλλους κρατικούς και μη δρώντες στο παιχνίδι, ένα παιχνίδι που είναι πιο ευρύ απ΄ό,τι πολλοί φαντάζονται.
Αυτός είναι και ο φόβος: ο πόλεμος να εξελιχθεί σε ένα περιφερειακό πόλεμο. Άλλωστε η διεθνής κινητοποίηση και ανησυχία δεν αφορά μόνο τον κίνδυνο της ανθρωπιστικής καταστροφής που είναι βέβαιο ότι θα συντελεστεί αλλά και το ενδεχόμενο διεύρυνσης του πολέμου.
Οι γεωπολιτικές αναταράξεις λαμβάνουν χώρα εδώ και καιρό και οι συμμαχίες έχουν ήδη διαμορφωθεί. Ιράν, Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, όλοι με αντιδυτική ρητορική, επιθυμούν ένα διαφορετικό status quo με αυτό να έχει φανεί ξεκάθαρα από τον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία.
Η παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, εκτός από την συμβολική σημασία για έμπρακτη στήριξη του Ισραήλ, θέλει να αποτρέψει αυτό το ενδεχόμενο, δηλαδή την επέκταση του πολέμου. Δεν είναι απίθανο σε έναν πόλεμο δια αντιπροσώπων το Ιράν να χρησιμοποιήσει τη Χεζμπολάχ από τον Λίβανο για μια επίθεση στο Ισραήλ.
Μάλιστα το δήλωσε ξεκάθαρα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, προ ημερών λέγοντας «δεν φέραμε το αεροπλανοφόρο για τη Χαμάς αλλά για να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα αποτροπής σε άλλα κράτη ή μη κρατικούς φορείς που μπορεί να επιδιώξουν να διευρύνουν αυτόν τον πόλεμο».
Το μόνο βέβαιο σενάριο είναι ότι την επόμενη μέρα του πολέμου η Γάζα δεν θα είναι η ίδια. Η Χαμάς θα πάψει να υπάρχει εκεί, δεν ξέρουμε τι θα έχει συμβεί στους Παλαιστινίους, θα ζουν ακόμη στην περιοχή και πόσοι θα είναι;. Θα υπάρξει ένα νέο αυταρχικό καθεστώς ή θα αναλάβει κάποιος άλλος πιο μετριοπαθής, θα αναλάβει η Παλαιστινιακή Αρχή, θα μπορέσει άραγε να επιβιώσει έπειτα από την επιχείρηση; Το Ισραήλ θα είναι πρόθυμο να συνομιλήσει με τις νέες αρχές εάν και όταν υπάρξουν;
Αλλά και στο εσωτερικό του Ισραήλ τα ερωτήματα για την επόμενη ημέρα είναι πολλά. Τώρα, μετά το σοκ που υπέστησαν από την επίθεση της Χαμάς, το πατριωτικό αίσθημα βρίσκεται στα ύψη. Τι θα συμβεί όμως εάν ο πόλεμος είναι παρατεταμένος, οι απώλειες πολλές ή όταν δουν εκτελέσεις ομήρων;
Επίσης το πολιτικό σκηνικό είναι αμφίβολο πως θα διαμορφωθεί. Η κυβέρνηση του Νετιανάχου, ο οποίος συμμάχησε με την άκρα δεξιά και τους υπερορθόδοξους έχει δεχθεί αυστηρή κριτική ότι προσπαθούσε να ριζοσπαστικοποιήσει τη χώρα. Εκεί φάνηκαν οι πολλές διαιρέσεις της ισραηλινής κοινωνίας.
Η επόμενη μέρα θα τη βρει ενωμένη ή πιο διασπασμένη; Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας ήταν μια πολύ θετική ενέργεια αλλά θα μπορέσει να ενώσει την κοινωνία ή θα δούμε κινήσεις που θα οδηγούν προς την άκρα δεξιά;
Επίσης, κανείς δεν γνωρίζει εάν μια ανθρωπιστική καταστροφή με θύματα τους Παλαιστίνιους θα οδηγήσει σε αναζωπύρωση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στη Δύση και ιδίως στην Ευρώπη. Μια Ευρώπη που τα τελευταία χρόνια ζει στην κανονικότητα των κρίσεων με αντιπάλους τόσο τη Ρωσία όσο και την Κίνα και έναν πληθυσμό καθόλου σκληραγωγημένο για να αντιμετωπίσει πιθανές δύσκολες ημέρες που πάντα φέρνει ένας πόλεμος.
Και οι ημέρες που έρχονται είναι σκοτεινές, αν αναλογιστεί κανείς την προτροπή του προέδρου του Atlantic Council, Frederick Kempe, προς τον Αμερικανό πρόεδρο. Τον καλεί, όταν μιλήσει για την Ουκρανία, να επεκτείνει το μήνυμά του και να πει στους Αμερικανούς, και ταυτόχρονα στους εταίρους των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, ότι όλοι μαζί αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια τάξη από τη δεκαετία του 1930.
Γιατί, όπως εξηγεί, αυτό που έχουν κοινό οι πόλεμοι στην Ουκρανία και το Ισραήλ είναι ότι και οι δύο είναι αποτέλεσμα της κρατικά χρηματοδοτούμενης τρομοκρατίας. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, η Ρωσία ενεργεί θρασύτατα και άμεσα, ενώ την εξυπηρετεί ένα δεύτερο μέτωπο, πέραν αυτού της Ουκρανίας. Στην περίπτωση του Ισραήλ, το Ιράν ενεργεί μέσω της Χαμάς και άλλων.
Καταλαβαίνουμε ότι ο κόσμος που ζούμε δεν θα είναι ποτέ ήσυχος ξανά. Οι ΗΠΑ, μέσω του Σάλιβαν, διαβεβαιώνουν, μετά και τη χλιαρή αντίδραση της Κίνας στην επίθεση της Χαμάς, ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε θέση να υποστηρίξουν την Ουκρανία στην Ευρώπη, να υποστηρίξουν τους συμμάχους μας στον Ινδο-Ειρηνικό και να υποστηρίξουν τον στενό μας σύμμαχο, το Ισραήλ, την ώρα της ανάγκης του. Και πιστεύουμε ότι διαθέτουμε τους πόρους, τα εργαλεία και τις ικανότητες για να είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό αποτελεσματικά. Και μέρος της δουλειάς μας είναι να διασφαλίσουμε ότι εργαζόμαστε σε όλα αυτά τα πεδία ταυτόχρονα».
Όμως τα μέτωπα είναι πολλά και ο πόλεμος που ξεκίνησε η Χαμάς είχε ως πρόφαση τον Παλαιστινιακό αγώνα και σε αυτόν τον πόλεμο φαίνεται ότι δεν είναι μόνη της.