Περίπου δύο εβδομάδες έχουν περάσει από την έναρξη των χερσαίων επιχειρήσεων από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στη Γάζα και πάνω από ένας μήνας από την έναρξη των βομβαρδισμών σε αντίποινα στην τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς, που άφησε πίσω της 1.400 νεκρούς Ισραηλινούς.
Ο στόχος του Ισραήλ, όπως έχει εκφραστεί από την κυβέρνησή του, είναι η καταστροφή της Χαμάς, σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο – και τίθεται αναπόφευκτα το ερώτημα: Πόσο κοντά είναι σε αυτόν;
Από ισραηλινής πλευράς αναγνωρίζεται πως πρόκειται για μια μακρά και δύσκολη επιχείρηση, η οποία είναι μόνο στην αρχή της. Ουδείς τολμά να πει πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος, ενώ, όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα του BBC, κάποιοι υποδεικνύουν πως οι υποστηριζόμενες από τη Δύση ιρακινές δυνάμεις χρειάστηκαν εννιά μήνες για την ανάκτηση της Μοσούλης, που είχε πέσει στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) το 2017.
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ίσως χρειάζεται να πολεμούν για μήνες ακόμα, ενδεχομένως χωρίς να έχουν τον πλήρη έλεγχο του χρονοδιαγράμματος, εν μέσω διεθνών πιέσεων για κατάπαυση του πυρός, παύσεις στις συγκρούσεις κ.α.
Απώλειες
Το Ισραήλ λέει ότι έχει πραγματοποιήσει πάνω από 14.000 πλήγματα και έχει εξοντώσει δεκάδες στόχους υψηλής αξίας, περιλαμβανομένων υψηλόβαθμων στελεχών της Χαμάς. Το καθένα από αυτά τα πλήγματα θα χρειάστηκε πολλά όπλα.
Ο Γιάακοφ Κατζ, ειδικός σε στρατιωτικά θέματα που είχε εργαστεί στο παρελθόν στη Jerusalem Post, είπε ότι το Ισραήλ είχε ήδη ρίξει πάνω από 23.000 πυρομαχικά. Συγκριτικά, στο αποκορύφωμα της μάχης της Μοσούλης, οι δυτικοί σύμμαχοι έριχναν περίπου 500 βόμβες την εβδομάδα κατά στόχων του ISIS.
Σύμφωνα με το ελεγχόμενο από τη Χαμάς υπουργείο Υγείας της Γάζας, πάνω από 11.000 Παλαιστίνιοι είχαν σκοτωθεί στη Γάζα από την έναρξη του πολέμου, μεταξύ των οποίων πάνω από 4.500 παιδιά.
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις λένε ότι έχουν κόψει τη Γάζα σε δύο κομμάτια, ένα βόρεια και ένα νότια, και ότι έχουν περικυκλώσει την πόλη της Γάζας. Όπως υποστηρίζουν, είναι πλέον «βαθιά στην καρδιά της πόλης», αν και δεν έχουν ακόμα τον έλεγχό της. Η Χαμάς ισχυρίζεται πως οι ισραηλινές δυνάμεις δεν έχουν επιτύχει σημαντικά κέρδη, ούτε έχουν μπει βαθιά στην πόλη.
Η αρχική φάση της χερσαίας επιχείρησης του Ισραήλ φαίνεται να εξελίσσεται βάσει σχεδίου, με στόχο την απομόνωση της Χαμάς, και το κόστος για την ισλαμιστική οργάνωση μάλλον είναι μεγάλο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην αρχή του πολέμου, η οργάνωση είχε 30.000-40.000 μαχητές.
Ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος είπε στο BBC πως περίπου το 10% του συνόλου- 4.000 μαχητές- έχουν σκοτωθεί. Ωστόσο οι εκτιμήσεις αυτές δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν- αν και θεωρείται βέβαιο πως η ίδια η έκταση και κλίμακα των ισραηλινών βομβαρδισμών έχουν ήδη υποβαθμίσει τις δυνατότητες της Χαμάς να πολεμά.
Ως προς τις ισραηλινές απώλειες, φαίνονται να είναι σχετικά χαμηλές, με κάτω από 40 νεκρούς στρατιώτες ως την Παρασκευή, από τότε που άρχισαν οι επιχειρήσεις. Ο Γιόσι Κούπερβασερ, Ισραηλινός ειδικός σε θέματα ασφαλείας και πληροφοριών, είπε ότι οι ένοπλες δυνάμεις διεξάγουν τις χερσαίες επιχειρήσεις τους με προσοχή για να αποφευχθούν βαριές απώλειες.
Είναι άγνωστο τι μέρος της Χαμάς παραμένει στη βόρεια Γάζα, πόσοι μαχητές της κρύβονται ακόμα στις σήραγγες ή πόσοι έχουν αναμειχθεί με τον άμαχο πληθυσμό που κατέφυγε στον νότο. Σημειώνεται πως τα τούνελ συνεχίζουν να αποτελούν πρόκληση για το Ισραήλ: Οι στρατιώτες του επιδιώκουν να ανατινάζουν τα τούνελ που βρίσκουν αντί να εμπλέκονται σε μάχες κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
Οι προκλήσεις της μάχης σε αστικό περιβάλλον
Το Ισραήλ διαθέτει πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα σε επίπεδο πληροφοριών και στρατιωτικών δυνατοτήτων- μεταξύ άλλων μπορεί να υποκλέπτει τηλεπικοινωνίες και να απενεργοποιεί τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και Ίντερνετ της Γάζας. Επίσης, έχει απόλυτη κυριαρχία στον αέρα, με μαχητικά και drones να βλέπουν κάθε κίνηση στο έδαφος- αλλά όχι κάτω από την επιφάνειά του.
Υψηλόβαθμη ισραηλινή πηγή του χώρου της άμυνας είπε στο BBC ότι εντοπίζονταν ακόμα πάνω από 100 νέοι στόχοι καθημερινά, αν και αυτή η λίστα αναμένεται να γίνει μικρότερη όσο συνεχίζεται ο πόλεμος- και όσο περισσότερο διαρκεί τόσο περισσότερο θα χρειάζεται να βασίζεται σε χερσαίες δυνάμεις για τον εντοπισμό και την καταστροφή εστιών αντίστασης.
Ο Τζάστιν Κραμπ, πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού, είπε πως το Ισραήλ φαίνεται να σημειώνει λογική πρόοδο δεδομένου του θεάτρου επιχειρήσεων και της πυκνότητάς του, μα «τώρα θα αντιμετωπίσουν τις πιο βαριά προστατευμένες αστικές περιοχές της πόλης». Οι ισραηλινές δυνάμεις είναι καλύτερα εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες, μα ο πόλεμος σε αστικό περιβάλλον είναι δύσκολος ακόμα και για τους πιο προηγμένου στρατούς.
Ως τώρα οι μάχες σώμα με σώμα φαίνονται να είναι περιορισμένες, ενώ βίντεο από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις δείχνουν πως βασίζονται πολύ σε άρματα μάχης/ τεθωρακισμένα. Επίσης, το Ισραήλ δεν έχει ρίξει στη μάχη όλες του τις δυνάμεις- σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις μπορεί να έχει 30.000 στρατιώτες μέσα στη Γάζα ως τώρα, τη στιγμή που έχει 160.000 ενεργό στρατιωτικό προσωπικό και έχει κινητοποιήσει 360.000 εφέδρους. Κατά τον Κραμπ, το ερώτημα είναι πόσους στρατιώτες είναι πρόθυμο το Ισραήλ να στείλει για να καθαρίσουν κάθε κτίριο και τον λαβύρινθο των σηράγγων της Χαμάς.
Αντ’αυτού, το Ισραήλ θα μπορούσε να στοχεύσει προπύργια της Χαμάς. Ο ίδιος θεωρεί ότι το Ισραήλ θα προσπαθήσει να αποφύγει τις μάχες τετράγωνο- τετράγωνο, επειδή θα προκαλούσαν σοβαρές απώλειες και θα έθεταν σε κίνδυνο τις ζωές των άνω των 200 ομήρων.
Τα σχέδια για μετά το τέλος της χερσαίας επιχείρησης
Ένα πολύ σοβαρό ερώτημα που υπάρχει είναι κατά πόσον μπορεί όντως να επιτευχθεί ο στόχος της καταστροφής της Χαμάς: Ακόμα και ανώτεροι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν πως η καταστροφή μιας ιδεολογίας δεν γίνεται με βόμβες και σφαίρες. Μέρος της ηγεσίας της Χαμάς δεν είναι καν στη Γάζα. Ο Κατζ είπε πως αν μπορέσουν να επιβιώσουν στοιχεία της Χαμάς, θα μπορούσαν να ισχυρίζονται πως «είμαστε ακόμα εδώ, έχουμε νικήσει».
Σε αυτό το πλαίσιο ο Κραμπ θεωρεί ότι οι στόχοι του Ισραήλ θα μπορούσαν να αλλάξουν, από καταστροφή της Χαμάς σε τιμωρία της, για να διασφαλιστεί πως δεν θα γίνει ξανά κάτι σαν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Ακόμη, το Ισραήλ δέχεται μεγάλη πίεση για να εξηγήσει τι θα ακολουθήσει μετά, ειδικά από τις ΗΠΑ.