Στο ευρύτερο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, οι αποκαλούμενοι «milbloggers» της Ρωσίας (military bloggers) παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο «παιχνίδι» της ενημέρωσης και του σχολιασμού των εξελίξεων στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση»: Από τη μια, αρκετοί επικρίνουν ανοιχτά τη στρατιωτική ηγεσία, ενώ την ίδια στιγμή όσοι καταφέρονται εναντίον του πολέμου είναι αντιμέτωποι με αυστηρές ποινές.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα της Deutsche Welle, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν όλο αυτό που συμβαίνει με τους milbloggers είναι μέρος ενός πολιτικού παιχνιδιού. Προερχόμενοι από τη δεξιά, φιλορώσοι mibloggers, εξέφρασαν οργή μέσω της πλατφόρμας Telegram για αυτό που συνέβη στη Μακιίβκα. Μια ανάρτηση στο κανάλι «Grey Zone», που συνδέεται με τη μισθοφορική Wagner του Γεβγκένι Πριγκόζιν, έγραφε ότι «όπως ήταν αναμενόμενο, η ευθύνη για αυτό που συνέβη στη Μακιίβκα άρχισε να αποδίδεται στους ίδιους τους στρατιώτες. Βλέπετε, άνοιξαν τα τηλέφωνά τους και εντοπίστηκαν. Φυσικά ο εχθρός έχει αυτές τις δυνατότητες και κάποιες φορές τις χρησιμοποιεί. Μα σε αυτή την περίπτωση είναι κατά 99% ψέμα και μια προσπάθεια για απαλλαγή από τις ευθύνες».
Ο πρώην κατάσκοπος και αυτοανακηρυχθείς εθνικιστής Ίγκορ Γκίρκιν, που πρόσφατα καταδικάστηκε για μαζική δολοφονία από ολλανδικό δικαστήριο για την εμπλοκή του στην τραγωδία της πτήσης ΜΗ17 το 2014, είπε πως οι Ρώσοι στρατηγοί είναι «ανεκπαίδευτοι επί της αρχής». Στο κανάλι του στο Telegram έγραψε ότι το κτίριο όπου ήταν οι στρατιώτες καταστράφηκε εντελώς επειδή ήταν και για αποθήκευση πυρομαχικών.
O Μπόρις Ρόζιν, δεξιός milblogger με το chat “Colonelcassad”, επέκρινε τη μεγάλη συγκέντρωση στρατιωτικού προσωπικού εντός της εμβέλειας του ουκρανικού πυροβολικού. Τους τελευταίους μήνες ο στρατός είχε προσαρμοστεί στις συνθήκες και είχε αλλάξει στρατηγική, αποφεύγοντας να μαζεύει μεγάλους όγκους πυρομαχικών και καυσίμων σε ένα σημείο. Ωστόσο, κατά τον Ρόζιν, δεν το κάνουν αυτό με το προσωπικό. Κατηγορώντας τη ρωσική στρατιωτική ηγεσία, είπε πως «η ανικανότητα και η αδυναμία αντίληψης των συνεπειών του πολέμου συνεχίζουν να είναι σοβαρό πρόβλημα».
Η σκληρή κριτική στη ρωσική στρατιωτική ηγεσία από τους Ρώσους εθνικιστές δεν είναι κάτι νέο, καθώς οι φιλορώσοι milbloggers κάνουν θόρυβο εδώ και μήνες. Ωστόσο, το πιο πρόσφατο κύμα οργής, με στόχο το υπουργείο Άμυνας, προκαλεί το ερώτημα πώς γίνεται αυτή η κριτική να γίνεται ανεκτή σε μια όλο και πιο απολυταρχική Ρωσία. Οι bloggers που τάσσονται υπέρ του πολέμου φαίνονται να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους, ενώ οι διαδηλωτές κατά του πολέμου είναι αντιμέτωποι με αυστηρές ποινές, μέχρι και 15 χρόνια φυλάκισης, για αδικήματα όπως η «διασπορά παραπληροφόρησης» για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και τις δραστηριότητές τους, η δυσφήμηση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων κ.α.
Κατά τον Αμπάς Γκαλιάμοφ, πρώην λογογράφο του Ρώσου προέδρου Πούτιν και πολιτικό αναλυτή για τη Ρωσία, η διαφορά έγκειται στην «στόχευση» της κριτικής: «Οι milbloggers κάνουν κριτική από την αποκαλούμενη πατριωτική οπτική, που σημαίνει ότι δεν αγγίζουν τον Πούτιν. Επιτίθενται στους αυτουργούς, μα δεν αμφιβητούν την ηγεσία του Πούτιν ή την ιδέα του για εισβολή στην Ουκρανία. Η κριτική από ανθρώπους που αμφισβητούν την ηγεσία του και τον ίδιο τον πόλεμο δεν επιτρέπεται. Εκλαμβάνονται ως εχθροί».
Ο Γκίρκιν, πάντως, ένας από τους πιο σφοδρούς επικριτές των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, έχει επανειλημμένα επικρίνει ευθέως τον Πούτιν. Τον προηγούμενο μήνα είχε ανεβάσει στο Telegram ένα βίντεο 90 λεπτών όπου έλεγε πως «το κεφάλι του ψαριού είναι εντελώς σάπιο».
Ο Βρετανός ιστορικός και ειδικός σε θέματα Ρωσίας Μαρκ Γκαλεότι λέει πως η κυβέρνηση Πούτιν αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο πως δεν μπορεί να ελέγξει πλήρως το αφήγημα. «Οι άνθρωποι σαν τον Γκίρκιν δεν είναι απλά σημαντικοί από μόνοι τους, μα είναι επίσης, κατά κάποιους τρόπους, εκπρόσωποι αρκετά σημαντικών φραξιών εντός των ενόπλων δυνάμεων και των υπηρεσιών ασφαλείας. Και νομίζω ότι ο φόβος είναι πως αν τους καταστείλεις, πρώτα από όλα, τους κάνεις μάρτυρες. Και δεύτερον, χάνεις την ευκαιρία σου να αντιληφθείς ακριβώς ποιοι είναι οι προβληματισμοί τους».
Ταυτόχρονα, λέει ο Γκαλιάμοφ, ο Πούτιν είναι και αυτός δυσαρεστημένος από τη στρατιωτική ηγεσία: «Του υποσχέθηκαν νίκη σε τρεις μέρες μα αντ’αυτού ντροπιάστηκε μπροστά σε όλο τον κόσμο. Σε συναισθηματικό επίπεδο, καταλαβαίνει τους milbloggers».
Επίσης, το κίνητρο πίσω από τις επικρίσεις έχει και πολιτική διάσταση, από την άποψη των αγώνων εξουσίας εντός της ηγεσίας της Ρωσίας. «Μέρος αυτού είναι το είδος της παρασκηνιακής πολιτικής της αυλής του Πούτιν» λέει ο Γκαλεότι. «Δεν είναι όλοι στις ένοπλες δυνάμεις ενιαία παραταγμένοι πίσω από τον υπουργό Άμυνας Σόιγκου και τον αρχηγό του γενικού επιτελείου Γκερασίμοφ. Υπάρχει μια διάχυτη αίσθηση πως και οι δύο αυτοί, πιθανότατα αυτό το έτος, θα δουν την έξοδο. Νομίζω πως αυτό που βλέπουμε στον κόσμο των social media είναι μεγάλο μέρος της πραγματικής πολιτικής που λαμβάνει χώρα στη Ρωσία».
Με πληροφορίες από Deutsche Welle