Μέσα από ένα φιλμ – ντοκουμέντο αποτυπώνεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου του 1973, η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση ενάντια στη Χούντα των Συνταγματαρχών.
Τα ιστορικά πλάνα απαθανάτισε ο Νίκος Α. Βερνίκος. Ο ίδιος τραβούσε κρυφά τα πλάνα αυτά απέναντι από το Πολυτεχνείο, μέσα από το παράθυρο ενός γωνιακού δωματίου στον 1ο όροφο του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», με κατεβασμένο το ξύλινο ρολό, μεταξύ 14 και 17 Νοεμβρίου 1973.
«Αναπνεύσαμε όταν η δέσμη του φωτός έφυγε»
Σύμφωνα με την περιγραφή του κινηματογραφιστή, που συνοδεύει το βίντεο-ντοκουμέντο:
«Το δωμάτιο το είχα νοικιάσει και για την υποστήριξη των φοιτητών μελών της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων. Οργάνωση για την κινητοποίηση του φοιτητικού κινήματος ενάντια στη δικτατορία. Ηγετική θέση στην ΕΚΙΝ είχε ο αδελφός μου Γεώργιος Α. Βερνίκος, που ήταν και μέλος της επιτροπής κατάληψης της Νομικής το Φεβρουάριο 1973 και είχε συνεχή επαφή και συντονισμό με την επιτροπή κατάληψης του Πολυτεχνείου. Από το δωμάτιο αυτό εκτός από ανεφοδιασμό των εντός του Πολυτεχνείου φοιτητών, γινόταν τηλεφωνικά – από την Ντέμη Βεζυρούλη και τον ΝΑΒ – ενημέρωση σε Ευρωπαϊκά ΜΜΕ και ιδιαίτερα στο ΒΒC, Le Monde και το Deutsche Welle, στο οποίο συνεργάτης για τα Ελληνικά θέματα ήταν ο αείμνηστος Παύλος Μπακογιάννης καθώς και οι Βάσος Μαθιόπουλος και Άγγελος Μαρόπουλος».
Η παρακολούθηση των γύρω από το Πολυτεχνείο γεγονότων γινόταν μέσα από το κατεβασμένο ξύλινο ρολό με ανοικτό το τζάμι με κομμένη την ανάσα. Μεσάνυχτα Παρασκευής 16 προς Σάββατο 17 Νοεμβρίου στη γωνία του Ακροπόλ ήταν σταθμευμένο τανκ που περίμενε να επέμβει. Το κράνος του όρθιου οδηγού έφτανε στο κάτω μέρος του γωνιακού παραθύρου, περιγράφειο Βερνίκος.
«Λίγο πριν την επέμβαση στο Πολυτεχνείου και ενώ επικρατούσε πλήρης ησυχία, δημιουργήθηκε μικρός θόρυβος μέσα στο δωμάτιο από τους παρευρισκόμενους φίλους συναγωνιστές φοιτητές και το τηλέφωνο. Ο στρατιώτης έστρεψε τη φωτιστική δέσμη του προβολέα του τανκ στην πρόσοψη του ξενοδοχείου, προσπαθώντας να εντοπίσει την πηγή του θορύβου. Σταμάτησε για λίγο πίσω από το -λίγο πιο πάνω ευρισκόμενο- σκοτεινό, με το κατεβασμένο ρόλο, παράθυρο του δωματίου μας. Το φως του προβολέα έμπαινε μέσα από τις χαραμάδες».
«Ο στρατιώτης προσπαθούσε να καταλάβει από που ερχόταν ο θόρυβος που ξεχώρισε από τον ήχο των πυροβολισμών. Όπως εκινείτο φώτιζε τοίχους και ιδιαίτερα το ταβάνι του δωματίου προς όλες τις κατευθύνσεις. Η αναπνοή των παρευρισκόμενων στο δωμάτιο σταμάτησε. Έμειναν ξαπλωμένοι σαν το μαρμάρινο άγαλμα της κοιμωμένης του Χαλεπά πάνω στα κρεβάτια και το πάτωμα. Αναπνεύσαμε όταν η δέσμη του φωτός έφυγε. Το τανκ προχώρησε λίγο και κάλυψε το κοντά σε αυτό ευρισκόμενο παρόμοιο άρμα απέναντι από την πόρτα του Πολυτεχνείου».
«Πυροβολισμοί από ελεύθερους σκοπευτές ακουγόντουσαν από τους κάθετους στην Πατησίων δρόμους. Γύρω στις 2.30, μετά την άρνηση των πολιορκημένων να βγουν, το τανκ έριξε την πύλη εισόδου του Πολυτεχνείου, μπήκε στο περίβολο της σχολής περνώντας πάνω από σταθμευμένα αυτοκίνητα και οι στρατιωτικές δυνάμεις μπήκαν μέσα. Οι φοιτητές φώναζαν: ‘Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία. Είμαστε αδέλφια’. Ξεχύθηκαν στη οδό Πατησίων κυνηγημένοι από αστυνομία και στρατό ενώ σφαίρες σφύριζαν γύρω μας. Πολλοί, με πρώτους τους από νωρίτερα τραυματισμένους από τις σφαίρες, βρήκαν καταφύγιο στο ισόγειο του Ακροπόλ».
«Λίγοι από τους πιο σοβαρά μεταφέρθηκαν στο δωμάτιο. Η Τόριλ Έγκελαντ Μαργκέτε (Torill Engeland Magrethe), 22 ετών φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας, δεν πρόλαβε. Θανάσιμα τραυματισμένη από πυρά ξεψύχησε από αιμορραγία στην καρωτίδα στα χέρια μου και στα χέρια του Γιώργου Λαζαρίδη οδοντογιατρού που τη μετέφερε νεκρή στο κοντινό Σταθμό Α Βοηθειών στην 3ης Σεπτεμβρίου. Στιγμές που ο χρόνος συμπυκνώνεται και τα δευτερόλεπτα μετράνε για αιώνες και μένουν ανεξίτηλα στην μνήμη μας».
Ο Νίκος Α. Βερνίκος συνελήφθη το μεσημέρι του Σαββάτου 17 Νοεμβρίου 1973 από το ΕΑΤ-ΕΣΑ. Παρέμεινε μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1973, παραμονή πρωτοχρονιάς, στα κρατητήρια της που βρισκόντουσαν στο σημερινό Πάρκο Ελευθέριας, ανακρινόμενος με βασανιστήρια.
Η ανάρτηση του Νικόλα Γιατρομανωλάκη
Το τεράστιας ιστορικής αξίας φιλμ ανέδειξε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα ο υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης.
Όπως έγραψε στην ανάρτησή του, το «Acropole Across», όπως ονομάζεται σήμερα, υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού και πρόκειται να λειτουργήσει ως Κέντρο Πολιτισμού.
«Στο τότε ξενοδοχείο Acropole Palace, νυν Acropole Across, το οποίο αυτή τη στιγμή προετοιμάζουμε ως τον πρώτο δημόσιο φορέα εστιασμένο στους ίδιους τους δημιουργούς, ένας χώρος θα αφιερωθεί μόνιμα στη προβολή όλου αυτού του υλικού και στις ημέρες εκείνες του 1973 που άλλαξαν την Ελλάδα και συνέδεσαν για πάντα τα δύο αυτά κτήρια που αντικρύζουν το ένα το άλλο» έγραψε ο υφυπουργός.
Πηγή: ΕΡΤ News