Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το 2019 είναι ίσως η πιο κρίσιμη χρονιά για την χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι μία χρονιά που κατά κύριο λόγο χαρακτηρίζεται από τις πολλές εκλογικές διαδικασίες που θα λάβουν χώρα. Ο προεκλογικός αγώνας έχει ξεκινήσει ήδη από τα τέλη του 2018 και όσο πλησιάζουμε προς την άνοιξη, και τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης και του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, ο αγώνας αυτός, θα εντείνεται. Όμως, το 2019 σηματοδοτεί και το έτος που οι πολίτες, έχοντας δοκιμάσει το «πρώτη φορά αριστερά» θα κληθούν δια της κάλπης προσερχόμενοι, να αξιολογήσουν τα πεπραγμένα των τελευταίων ετών και να αποφασίσουν τι μέλλει γενέσθαι.
Αρχικά, η συζήτηση για εκλογές, γεννάει το ερώτημα: ποιοι είναι τελικά οι πολίτες που ψηφίζουν; Που ψηφίζουν και αποφασίζουν για όλους; Και για αυτούς δηλαδή που αρνούνται να κάνουν χρήση του πιο ιερού δικαιώματος της δημοκρατίας, του εκλέγειν. Πράγματι, η αποχή αποτελεί τρομακτικό φαινόμενο, αν όχι απειλητικό για την ίδια την δημοκρατία. Διότι πως μπορεί να πιστεύει κανείς πως το δημοκρατικό πολίτευμα, του οποίου η συμμετοχικότητα αποτελεί θεμέλιο λίθο, θα μπορέσει να επιβιώσει και να εκπληρώσει τον στόχο του όταν οι πολίτες αρνούνται πλέον κυνικά να το υποστηρίξουν.
Στο ίδιο πλαίσιο τίθεται το ερώτημα, αν φταίνε οι πολίτες που έχουν αναπτύξει τέτοια απαξιωτική στάση απέναντι στην πολιτική και τους πολιτικούς. Βέβαια, οι πολίτες εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους είτε πρόκειται για την κεντρική εξουσία είτε για την τοπική αυτοδιοίκηση είτε για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Ο καθένας και η καθεμία από εμάς ψηφίζει με βάσει τα προσωπικά κριτήρια και την προσωπική αντίληψη των πραγμάτων που έχει. Παράλληλα, οι πολιτικοί εφόσον εκλεγούν, καλούνται να εκπληρώσουν τις προσδοκίες που έχουν δημιουργήσει στους ψηφοφόρους τους. Αυτές μπορεί είτε να είναι κάποιο εξαγγελθέν πολιτικό πρόγραμμα, είτε μια πάγια στάση απέναντι σε κάποια ζητήματα, είτε μια δεδομένη συμπεριφορά και κατεύθυνση προς τα τρέχοντα πολιτικά ζητήματα, είτε ακόμα και κάποιες προσωπικές υποσχέσεις. Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό ότι δεδομένου αυτής της αμφίδρομης σχέσης βρισκόμαστε εντός ενός φαύλου κύκλου, ενός αδιεξόδου. Το ένα επιδρά στο άλλο, σε αλόγιστο, σχεδόν καταστροφικό βαθμό. Πράγματι, έτσι είναι. Όμως, αν εξετάσουμε ιστορικά την πολιτική αντιπροσώπευση στην Ελλάδα, θα δούμε πως δεν φτάσαμε ξαφνικά σε αυτή την αρνητική μεταστροφή της πολιτικής μας ποιότητας, αλλά σταδιακά. Και φυσικά η ευθύνη ανήκει τόσο στους πολίτες όσο και στους πολιτικούς. Φυσικά, οι πρώτοι κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης μιας και η ψήφος τους είναι ουσιαστικά αυτή που δίνει βήμα και δύναμη στους δεύτερους.
Από την άλλη πλευρά, αν εξετάσουμε τη φύση των πολιτικών μακροσκοπικά και ανεξαρτήτου κομματικής προέλευσης θα μπορούσαμε να τους διαχωρίσουμε σε δύο βασικές κατηγορίες, στους δημοκόπους και στους πραγματιστές. Οι πρώτοι απευθύνονται στο λαό με δημαγωγικά συνθήματα, ενώ οι δεύτεροι διαλέγουν να παρουσιάσουν με ειλικρίνεια το σχέδιό τους, άσχετα αν αυτό κρίνεται κατάλληλο ή κοινώς αποδεκτό. Πιστεύω ότι σαν λαός έχουμε αποδείξει ποιοι μας είναι πιο ελκυστικοί. Ταυτόχρονα, παρατηρείται και αποδεικνύεται πως το μεγαλύτερο κομμάτι της πολιτικής διοίκησης της χώρας μας όσο και το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, λειτουργεί σε μία πλασματική διάσταση, αγνοώντας την αλήθεια και την πραγματικότητα. Εκεί, βρίσκεται κατά τη γνώμη μου και η βάση του προβλήματος. Εκεί εντοπίζεται και η ευθύνη του πολιτικού μας προσωπικού, που είναι κυρίως ηθική. Δεν έχει να κάνει τόσο με τον τρόπο που επιλέγει να απευθύνεται στους πολίτες και με το περιεχόμενο των λόγων του, όσο με την ατολμία και τον φόβο που το διακατέχει απέναντι σε κάθε πρόταση που ενδέχεται να του κοστίσει πολιτικά.
Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές πως οι ίδιοι οι πολίτες είναι υπεύθυνοι για το πολίτευμα και την ορθή λειτουργία του, και αυτήν τους την ευθύνη, επιβάλλεται να την εκπληρώνουν δια της συμμετοχής τους. Όσο πιο μεγάλη συμμετοχή τόσο πιο πολύ δυναμώνει το δημοκρατικό πολίτευμα. Ταυτόχρονα, το εκλογικό σώμα ως αρμόδιο για την επιλογή των εκλογικών αντιπροσώπων, επιβάλλεται να πράττει το δικαίωμα του εκλέγειν μετά από ενημέρωση, έρευνα, και υψηλό αίσθημα ευθύνης, ώστε η εξουσία να δίνεται σε ανθρώπους που ανεξάρτητα των πολιτικών τους πεποιθήσεων θα χαρακτηρίζονται από ήθος, συνέπεια και ειλικρίνεια. Πράγματι, έχουμε φθάσει στο σημείο που αυτές οι βασικές αξίες αγνοούνται και είναι αναγκαίο να τις αναπαράγουμε. Επιπλέον, οι πολιτικοί οφείλουν, κατ’ αρχήν να κατανοήσουν την κρισιμότητα του θεσμικού τους ρόλου, και στη συνέχεια να βελτιώσουν το εκφυλισμένο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης που ενισχύει τον διχασμό και την απαξίωση. Σε αυτή, λοιπόν, την αμφίδρομη αλληλεπιδραστική σχέση μεταξύ πολιτών και πολιτικών, και αν θέλουμε να ελπίζουμε πως η φθίνουσα πορεία μας θα σταματήσει, είναι επιτακτική ανάγκη κάθε πλευρά με ένδειξη αυταπάρνησης να κοπιάσει προς αυτή την κατεύθυνση, την έξοδο από την φαυλότητα.