Αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή πολιτική κρίση της πρωθυπουργικής της θητείας φαίνεται πως βρίσκεται η Τερέζα Μέι μετά τις παραιτήσεις των υπουργών Brexit και Εξωτερικών, οι οποίοι απέρριψαν το σχέδιο της πρωθυπουργού για διατήρηση στενών εμπορικών δεσμών με την Ε.Ε. Σήμερα με αφορμή τις εν λόγω εξελίξεις συγκαλεί συνεδρίαση του υπουργικού της συμβουλίου.
Την παραίτηση του αρμόδιου για την αποχώρηση από την Ε.Ε. υπουργού, Ντέιβιντ Ντέιβις που σημειώθηκε αργά το βράδυ της Κυριακής ακολούθησε και αυτή του υπουργού Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον. Στη θέση του νέου επικεφαλής της βρετανικής διπλωματίας ορίστηκε ο μέχρι χθες υπουργός Υγείας Τζέρεμι Χαντ, ενώ το αξίωμα του Ντέιβις ανέλαβε ο μέχρι χθες υπουργός Στέγασης Ντομινίκ Ράαμπ, οπαδός του «σκληρού Brexit».
Yπενθυμίζεται ότι το βράδυ της Παρασκευής η 12ωρη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στην εξοχική πρωθυπουργική κατοικία Τσέκερς, 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Λονδίνου, εξελίχθηκε σε υψηλούς τόνους ενώ έφερε σκληρούς και ηπιότερους προ των ευθυνών τους. Δύο 24ωρα μετά ο Ντέιβις υποστήριξε πως δεν μπορεί να ακολουθήσει τη διαπραγματευτική γραμμή, ενώ καταλόγισε στην πρωθυπουργό πολλές ευθύνες.
Ωστόσο, σε συνάντηση αργά χθες με τους βουλευτές του Συντηρητικού της κόμματος, η Μέι έγινε δεκτή με επευφημίες και χειροκροτήματα από πολλούς εξ αυτών ενώ προειδοποίησε ότι οι εσωτερικές διαμάχες μπορεί να ανοίξουν το δρόμο για να ανέλθει στην εξουσία ο σοσιαλιστής ηγέτης της αντιπολίτευσης Τζέρεμι Κόρμπιν.
Στη συνάντηση αυτή, οι βουλευτές δήλωσαν ότι δεν αναμένουν η πρωθυπουργός να βρεθεί αντιμέτωπη με μια διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης, αν και κάποιοι Συντηρητικοί συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι η Μέι θα πρέπει να αποχωρήσει.
Ο Μπόρις Τζόνσον λίγο πριν την παραίτησή του κατηγόρησε την Τερέζα Μέι πως κατευθύνει τη χώρα σε «ένα ημι-Brexit» που θα αφήσει τη Βρετανία σε «καθεστώς αποικίας της Ε.Ε.» και ότι η διαπραγματευτική της τακτική ισοδυναμεί με το «να στέλνει κανείς στη μάχη την εμπροσθοφυλακή του με υψωμένες λευκές σημαίες».
Να σημειωθεί πως σύμφωνα με δημοσιεύματα προηγούμενων ημερών, οι σχέσεις της Μέι με τον υπουργό Εξωτερικών της δεν ήταν οι ιδανικότερες. Η κυβέρνησή της εμφανιζόταν διχασμένη για το Brexit, ενώ σύμφωνα με τους Times, η Μέι φέρεται να δήλωσε σε υψηλόβαθμους συνεργάτες της ότι θα απολύσει τον υπουργό Εξωτερικών αν εκείνος προσπαθήσει να υπονομεύσει τη διαπραγματευτική θέση του Λονδίνου για το Brexit, την οποία συμφώνησε την Παρασκευή το υπουργικό συμβούλιο.
Αυτό που έχει τώρα σημασία είναι αν θα ακολουθήσει αποκλιμάκωση της πολιτικής κρίσης ή αν τις επόμενες μέρες κι άλλοι κορυφαίοι συνεργάτες της Μέι θα ακολουθήσουν το παράδειγμα των Τζόνσον και Ντέιβις. Σε περίπτωση που συγκεντρωθούν υπογραφές 48 υπουργών που εκφράζουν την μη εμπιστοσύνη τους στην πρωθυπουργία της Μέι θα τεθεί πάντως νέο σοβαρό ζήτημα που θα πρέπει να επιλυθεί άμεσα.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έθεσε το θέμα ότι το Brexit θα μπορούσε να ματαιωθεί, σε ένα tweet που έστειλε τη Δευτέρα αφού ο Μπόρις Τζόνσον, ένας εκ των σθεναρότερων υποστηρικτών της αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ, υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών της χώρας.
«Οι πολιτικοί έρχονται και φεύγουν αλλά τα προβλήματα που προκάλεσαν στους ανθρώπους παραμένουν. Μπορώ μονάχα να λυπηθώ διότι η ιδέα του Brexit δεν ”έφυγε” μαζί με τους Ντέιβις και Τζόνσον. Αλλά… ποιος ξέρει;».
Tι σηματοδοτούν οι νέες εξελίξεις
Ο διορισμός του Χαντ, του μακροβιότερου υπουργού Υγείας στην Ιστορία, φέρνει έναν στενό σύμμαχο της Μέι στη θέση του απρόβλεπτου Τζόνσον και ενδέχεται να αλλάξει τις ισορροπίες στο υπουργικό συμβούλιο.
Ο 51χρονος Χαντ έχει υπηρετήσει στο υπουργείο Υγείας για περισσότερα από πεντέμισι χρόνια, περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο στην ιστορία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αντιμετωπίζοντας απεργίες γιατρών, την αγανάκτηση των πολιτών με την κρατική χρηματοδότηση του τομέα της υγείας και άλλες προκλήσεις.
Μάλιστα είναι τόσο περίεργο για κάποιον υπουργό να παραμένει στην ίδια θέση για τόσο καιρό που η Μέι τον πείραζε για αυτό. Στη διάρκεια ενός δείπνου με δημοσιογράφους νωρίτερα φέτος είπε χαριτολογώντας ότι αν ο Τζέρεμι Κόρμπιν γίνει πρωθυπουργός «εγώ θα σπάω πέτρες σε στρατόπεδο αναμόρφωσης (…) Όμως φυσικά ο Τζέρεμι Χαντ θα είναι ακόμη υπουργός Υγείας».
Ο Χαντ επεσήμανε ότι η αποχώρησή του από το υπουργείο είναι μια «τεράστια αλλαγή», ενώ πρόσθεσε: «Γνωρίζω ότι κάποιοι από το προσωπικό δεν με θεωρούσαν τον πιο εύκολο υπουργό Υγείας».
Ο Τζόνσον ήταν ο πιο προβεβλημένος υποστηρικτής του Brexit, ενώ αντίθετα ο Χαντ στήριζε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα του 2016.
Ωστόσο ο Χαντ είχε δηλώσει στον ραδιοφωνικό σταθμό LBC τον Οκτώβριο του 2017 ότι άλλαξε γνώμη για το θέμα, εν μέρει εξαιτίας της απογοητευτικής «αλαζονείας» που παρατήρησε στην συμπεριφορά της ΕΕ στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Μόλις τον προηγούμενο μήνα είχε δηλώσει ότι είναι ανάρμοστο επιχειρήσεις όπως η Airbus να ανακοινώνουν ότι ενδέχεται να εγκαταλείψουν τη Βρετανία, αν η χώρα αποχωρήσει από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση χωρίς συμφωνία, αλλά αντίθετα θα πρέπει να στηρίζουν τη Μέι ώστε να κερδίσει μια καλή συμφωνία για το Brexit.
Μετά την ανακοίνωση του διορισμού του έγραψε στο Twitter: «Τεράστια τιμή να διορίζομαι υπουργός Εξωτερικών αυτή την κρίσιμη στιγμή στην Ιστορία της χώρας μας». «Έχει έρθει η ώρα να στηρίξουμε τη πρωθυπουργό μας για να πολύ καλή συμφωνία για το Brexit, τώρα ή ποτέ…».
H βρετανική λίρα ανέκαμψε σήμερα, καθώς υποχώρησαν οι φόβοι ότι η παραίτηση δύο υπουργών θα αποτελούσε άμεση πρόκληση για την ηγεσία της πρωθυπουργού Τερέζας Μέι. Η ισοτιμία της στερλίνας αυξήθηκε στα 1,3272 δολάρια, έχοντας υποχωρήσει έως τα 1,3189 δολάρια τη Δευτέρα, μετά την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών και του υπουργού για το Brexit σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα σχέδια της Μέι να διατηρήσει στενές εμπορικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συντηρητικοί βουλευτές δήλωσαν ότι η Μέι θα είναι πιθανότατα ασφαλής σε περίπτωση αμφισβήτησης της ηγεσίας της, παρά τις παραιτήσεις, και αυτό βοήθησε τη στερλίνα να ανακτήσει κάποιο έδαφος. Οι αγορές εξακολουθούν να αναμένουν μία αύξηση των επιτοκίων από την Τράπεζα της Αγγλίας στη συνεδρίαση της 2ας Αυγούστου, αλλά αναλυτές προειδοποιούσαν ότι μία κανονική πολιτική κρίση μπορεί να εξασθενίσει σημαντικά τις προσδοκίες αυτές.