Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έφερε ξανά στο προσκήνιο κάτι που η Ευρώπη είχε ξεχάσει: Τον μεγάλης κλίμακας μηχανοκίνητο πόλεμο. Ωστόσο ο τρόπος που έχει εξελιχθεί ως τώρα η εισβολή που διέταξε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν έχει κάνει πολλούς να αμφιβάλλουν κατά πόσον το άρμα μάχης και τα δόγματα που βασίζονται πάνω του είναι πραγματικά βιώσιμα στην εποχή μας ή αποτελούν αναχρονισμούς. Αν και ειδικοί και γνώστες πάνω στο αντικείμενο υπογραμμίζουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν σημαίνει ότι το τανκ «ξεγράφεται» επειδή οι Ρώσοι παρουσιάζονται κακοί στη χρήση του (και, σε τελική ανάλυση, εκτιμάται πως οι στρατοί του κόσμου έχουν ακόμα 73.000 άρματα μάχης διαφόρων τύπων), σίγουρα υπάρχουν στην εποχή μας μοντέλα αρμάτων μάχης τα οποία μπορούν να θεωρηθούν προβληματικά πλέον: Άλλα λόγω προβλημάτων σχεδιασμού και άλλα επειδή, πολύ απλά, έχουν πάρα πολλά χρόνια «στην πλάτη τους».
Το Popular Mechanics παρουσιάζει συνοπτικά αυτά που χαρακτηρίζει ως τα «5 χειρότερα τανκ στον κόσμο».
Τ-34/85 (Βόρεια Κορέα)
Πρόκειται για το εμβληματικό σοβιετικό άρμα μάχης του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νίκη επί των Ναζί, χάρη στον ισχυρό οπλισμό, την ανθεκτικότητα της θωράκισης και την κινητικότητά του. Στο τέλος του πολέμου, το 1945 η έκδοση T-34/85 ήταν στην αιχμή του δόρατος της επίθεσης εναντίον του Βερολίνου.
Σήμερα, 80 χρόνια μετά, το Τ-34/85 συναντάται ακόμα στις δυνάμεις εφέδρων της Βόρειας Κορέας. Όσο εκσυγχρονισμένα και να είναι αυτά τα άρματα, δεν παύουν να είναι στην ουσία άρματα μάχης του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, που σε περίπτωση πολέμου θα έχουν απέναντί τους αντιπάλους όπως τα νοτιοκορεατικά Κ-2 και τα αμερικανικά Μ1Α2. Οι πιθανότητες επιβίωσης των ίδιων και των πληρωμάτων τους θα ήταν προφανώς ελάχιστες.
Arjun (Ινδία)
Το πρώτο εγχώριο τανκ της Ινδίας, είχε μια από τις μεγαλύτερες περιόδους ανάπτυξης στην ιστορία των τεθωρακισμένων: Ήταν να τεθεί σε υπηρεσία το 1985, και εν τέλει αυτό έγινε το 2009. Με τέτοια καθυστέρηση, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως έμενε πίσω τεχνολογικά, οπότε έπρεπε να αναβαθμίζεται κατά τον σχεδιασμό του, ενσωματώνοντας νέα όπλα, νέες τεχνολογίες, αποτελεσματικότερη θωράκιση κλπ. Ως αποτέλεσμα, το βάρος του έφτασε τους 62 τόνους από τους 40, και αυτό που προοριζόταν ως ένα ευκίνητο άρμα μάχης έγινε ένα ιδιαίτερα δυσκίνητο για το σύγχρονο πεδίο μάχης τανκ. Το Arjun Mk.1 τέθηκε σε υπηρεσία στον ινδικό στρατό το 2009, μα πλέον υπήρχαν δισταγμοί για την προμήθεια ενός αναξιόπιστου από μηχανικής άποψης άρματος. Ο στρατός αναγκάστηκε να αγοράσει 124, με την υπόσχεση πως sτα μελλοντικά Mk.1A Arjun θα είχαν διορθωθεί τα προβλήματα. Το Arjun Mk.1 θα υπηρετήσει 20 χρόνια ή λιγότερο -μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που χρειάστηκε για την ανάπτυξή του.
Τ-72 (Ρωσία)
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 η Σοβιετική ένωση θέλησε να αναπτύξει ένα άρμα μάχης που θα ήταν ανώτερο των ΝΑΤΟϊκών από κάθε άποψη. Το άρμα αυτό θα γινόταν αργότερα γνωστό ως το Τ-72, εξοπλισμένο με ισχυρό πυροβόλο των 125 χιλιοστών, ισχυρή θωράκιση, χαμηλό προφίλ και υψηλές ταχύτητες. Το άρμα αυτό προοριζόταν και για εξαγωγές, και σοβιετικά εργοστάσια και εργοστάσια που είχαν λάβει σχετικές άδειες έφτιαξαν 17.700 T-72. Κάποια από αυτά υπηρετούν σήμερα στον ρωσικό στρατό, στις εκδόσεις Τ-72Β και Τ-72Β3.
Στα χαρτιά είναι ένα καλό άρμα, ωστόσο στην πραγματικότητα έχει προβλήματα: Το πυροβόλο του σήμερα θεωρείται μάλλον μέτριο, ενώ υπάρχει και θέμα σύγχρονων πυρομαχικών. Το χαμηλό προφίλ, αν και βοηθά σε έναν βαθμό στην αποφυγή εντοπισμού, σημαίνει ότι το πυροβόλο δεν μπορεί να υψωθεί σε γωνία που επιτρέπει να πληγούν στόχοι σε αρκετά μεγαλύτερο ύψος (πχ σε κτίρια- αυτό ήταν μεγάλο πρόβλημα για τις ρωσικές δυνάμεις στην Τσετσενία), ενώ τα Τ-72Β και -Β3 δεν έλαβαν μεγάλες αναβαθμίσεις θωράκισης (αρκέστηκαν σε πλάκες ενεργητικής θωράκισης). Τα περισσότερα ρωσικά Τ-72 δεν έχουν συστήματα νυκτερινής όρασης τρίτης γενιάς. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως τα πυρομαχικά του πυροβόλου αποθηκεύονται μεταξύ του πληρώματος, οπότε αν διατρηθεί η θωράκισή του, συχνά πυροδοτούνται και αυτά, με αποτέλεσμα τον θάνατο των μελών του πληρώματος. Τα προβλήματα του Τ-72 είχαν φανεί έντονα στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991, καθώς τα ιρακινά άρματα του τύπου παρουσίαζαν μια τάση να ανατινάζονται. Στην Ουκρανία οι ρωσικές απώλειες σε άρματα μάχης θεωρούνται ιδιαίτερα μεγάλες, με πάρα πολλά εξ αυτών να είναι Τ-72. Οι εικόνες «αποκεφαλισμένων» Τ-72, με τον πυργίσκο να έχει εκτιναχθεί, είναι αρκετά συχνές. Μεγάλο πρόβλημα είναι το ότι αντιαρματικά όπλα όπως το βρετανικό NLAW και το αμερικανικό Javelin χτυπούν από πάνω, προσπερνώντας την κύρια θωράκιση.
Τ-80 (Ρωσία)
Άλλο ένα άρμα- κληρονομιά από την ΕΣΣΔ. Μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά με το T-72 σε οπλισμό, προστασία και εμφάνιση, ωστόσο ο κινητήρας του είναι διαφορετικός, επιτρέποντάς του να αντιδρά καλύτερα στο πεδίο της μάχης και να λειτουργεί καλύτερα σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο έχει και όλα τα προβλήματα του Τ-72- συν κάποια άλλα, όπως το ότι ο κινητήρας αυτός είναι λιγότερο αξιόπιστος από του Τ-72, ότι χρησιμοποιεί περισσότερα (και διαφορετικά) καύσιμα και ότι εξαιτίας του ο ρωσικός στρατός πρέπει να κρατά αποθέματα διαφορετικών καυσίμων (που είναι ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, ειδικά αν ληφθούν υπόψιν τα προβλήματα επιμελητείας των Ρώσων στην Ουκρανία. Σημειώνεται πως θεωρείται ότι ο ρωσικός στρατός έχει χάσει 57 T-80U στην Ουκρανία, μα μόνο 15 καταστράφηκαν: Τα άλλα είτε εγκαταλείφθηκαν είτε καταλήφθηκαν, κάτι που υποδεικνύει έλλειψη καυσίμων ή μηχανικές βλάβες. Από 21 Τ-80ΒVM καταστράφηκαν μόνο 6, και τα άλλα 15 είτε εγκαταλείφθηκαν είτε καταλήφθηκαν.
Tiam (Ιράν)
Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει αναπτύξει διάφορα άρματα μάχης τα τελευταία 40 χρόνια, ωστόσο μεταξύ τους ξεχωρίζει (όχι για καλό λόγο) το Tiam. Το άρμα αυτό βασίστηκε στο αμερικανικό Μ-47 Patton της δεκαετίας του 1950- ένα άρμα που το Ιράν είχε προμηθευτεί σε μεγάλες ποσότητες επί Σάχη. Οι διεθνείς κυρώσεις των επόμενων δεκαετιών εμπόδισαν το Ιράν να αποκτήσει μια σύγχρονη δύναμη τεθωρακισμένων, οπότε πολλά από τα «νέα» άρματα του Ιράν είναι κατά κανόνα βασισμένα σε παλιά άρματα, που είχαν αποκτηθεί πριν την πτώση του Σάχη το 1979.
Το Tiam έχει το σασί του Μ-47 με κινητήρες από άλλα, εξίσου παλαιά αμερικανικά άρματα μάχης- δηλαδή σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για κινητήρες 50 ετών. Ο πυργίσκος είναι του κινεζικού Type-59, επίσης πολύ παλιού, αν και έχουν παρατηρηθεί κάποιοι με επιπλέον θωράκιση και πλάκες ενεργητικής θωράκισης. Σε κάθε περίπτωση, δεν θεωρείται πως μπορεί να συγκριθεί με σύγχρονα δυτικά άρματα μάχης, καθώς, εκ των πραγμάτων, είναι θέμα ηλικίας/ παλαιάς τεχνολογίας.