Η επίθεση του Ιράν με πάνω από 300 drones και πυραύλους (βαλλιστικούς και cruise) κατά του Ισραήλ ήταν η τελευταία πρόκληση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας, που ήδη εδώ και μήνες αντιμετωπίζει επιθέσεις με ρουκέτες, πυραύλους και drones στο πλαίσιο του πολέμου εναντίον της Χαμάς στη Γάζα.
Η επίθεση αντιμετωπίστηκε με επιτυχία: Η ισραηλινή αεράμυνα, με βοήθεια από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ιορδανία και τη Γαλλία, αναχαίτισε τους ιρανικούς πυραύλους και drones, στην πλειονότητά τους εκτός του εναερίου χώρου του Ισραήλ, με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να λένε πως καταρρίφθηκε το 99%. Η Ιορδανία ανακοίνωσε πως αναχαίτισε κάποια ιπτάμενα αντικείμενα που εισήλθαν τη νύχτα στον εναέριο χώρο της, προκειμένου να προστατέψει τους πολίτες της.
Σειρήνες ηχούσαν σε πόλεις ανά το Ισραήλ, ενώ ελαφρές ζημιές προκλήθηκαν σε βάση στο νότιο τμήμα της χώρας (Νεβατίμ), η οποία λειτουργεί κανονικά. Νοσοκομείο στο νότιο Ισραήλ ανέφερε πως είχαν τραυματιστεί 12 άτομα, ενώ υπάρχουν αναφορές πως σοβαρά τραυματίστηκε ένα επτάχρονο κορίτσι, από θραύσματα που έπεσαν μετά από αναχαίτιση πυραύλου. Το Ισραήλ εξετάζει την απάντησή του, με τον εναέριο χώρο του να ανοίγει ξανά.
Η ιρανική επίθεση αποτέλεσε απάντηση σε μια επίθεση σε ιρανικό διπλωματικό συγκρότημα στη Συρία νωρίτερα μέσα στον μήνα, που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν αξιωματούχοι των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, και εκλαμβάνεται ως σοβαρή κλιμάκωση μεταξύ των δύο χωρών, καθώς είναι η πρώτη φορά που το Ιράν στοχεύει απευθείας το Ισραήλ, με επίθεση από ιρανικό έδαφος.
Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Λόιντ Όστιν, είπε ότι αμερικανικές δυνάμεις αναχαίτισαν πυραύλους και drones που κατευθύνονταν προς το Ισραήλ από περιοχές στο Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και την Υεμένη. Το Reuters μετέδωσε, επικαλούμενο πηγές δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών, πως τα περισσότερα από τα ιρανικά drones και πυραύλους που πετούσαν πάνω από τον συριακό εναέριο χώρο καταρρίφθηκαν από ισραηλινά και αμερικανικά μαχητικά πριν πλησιάσουν τους στόχους τους.
Ιρανοί αξιωματούχοι παρόλα αυτά, είπαν πως η χώρα τους δεν επιθυμεί να συνεχίσει, μα απείλησαν με μεγαλύτερη επίθεση εάν το Ισραήλ προβεί σε αντίποινα σε βάρος του Ιράν, καλώντας τις ΗΠΑ να μην υποστηρίξουν το Ισραήλ εάν προβεί σε στρατιωτική δράση και υποστηρίζοντας πως εάν το κάνουν, θα στοχευθούν αμερικανικές βάσεις. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου είπε ότι η χώρα του θα νικήσει, ενώ οι ΗΠΑ επιδιώκουν διπλωματική απάντηση, αποφεύγοντας μια κλιμάκωση σε γενικευμένο πόλεμο. Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Ίσραελ Κατζ, είπε το πρωί της Κυριακής πως μια ισραηλινή επίθεση εναντίον του Ιράν είναι ακόμα «στο τραπέζι».
Η ισραηλινή αεράμυνα
Το Ισραήλ έχει στήσει μια αεράμυνα πολλαπλών στρωμάτων με συστήματα ικανά να αντιμετωπίζουν μεγάλο εύρος απειλών- από βαλλιστικούς πυραύλους μακράς εμβέλειας και πυραύλους cruise μέχρι drones και ρουκέτες μικρής εμβέλειας. Η ισραηλινή πλευρά ανέφερε πως κανένα από τα drones και τους πυραύλους cruise που εξαπολύθηκαν δεν έφτασαν στο Ισραήλ και μόνο λίγοι βαλλιστικοί μπόρεσαν να περάσουν. Σημειώνεται πως στην επίθεση συμμετείχαν και μαχητικά αεροσκάφη του Ισραήλ και συμμαχικών χωρών.
Η ισραηλινή αεράμυνα, που έχει αναπτυχθεί με τη βοήθεια των ΗΠΑ, περιλαμβάνει συστήματα όπως το Arrow, που είναι μακράς εμβέλειας, με σκοπό την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων μεγάλης εμβέλειας. Το Arrow έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την αναχαίτιση πυραύλων που εκτοξεύονται από τους Χούθι της Υεμένης.
Άλλο σύστημα είναι το David’s Sling (Σφεντόνα του Δαβίδ) για την αναχαίτιση πυραύλων μέσης εμβέλειας όπως αυτούς που έχει η Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Το Ισραήλ διαθέτει επίσης και αμερικανικά συστήματα αεράμυνας Patriot, τα οποία αποτελούν και το «γηραιότερο μέλος» της «οικογένειας» της ισραηλινής αεράμυνας- υπενθυμίζεται πως είχαν χρησιμοποιηθεί και για την αναχαίτιση ιρακινών πυραύλων Scud που εκτοξεύονταν από τις δυνάμεις του Σαντάμ κατά του Ισραήλ στον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου το 1991.
Ένα άλλο γνωστό σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ είναι το Iron Dome, που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση ρουκετών μικρής εμβέλειας, όπως αυτές που εξαπολύουν η Χαμάς και η Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ λέει ότι έχει ποσοστό επιτυχίας άνω του 90%. Αξίζει να σημειωθεί πως το Ισραήλ αναπτύσσει ένα νέο σύστημα, το Iron Beam, για αναχαιτίσεις με λέιζερ. Ένα τέτοιο σύστημα θα άλλαζε «τους κανόνες του παιχνιδιού» δραματικά, καθώς θα καθιστούσε τις αναχαιτίσεις πολύ φθηνότερες από ό,τι είναι σήμερα, εφόσον δεν θα χρησιμοποιεί πυραύλους μα λέιζερ.
Η ιρανική επίθεση
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (IDF) είπαν πως η πρώτη απευθείας ιρανική επίθεση κατά του Ισραήλ περιελάμβανε περίπου 170 drones, 30 πυραύλους cruise και 120 βαλλιστικούς πυραύλους.
Επίσης, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που υποστηρίζεται από το Ιράν και ανταλλάσσει πυρά με το Ισραήλ από τότε που άρχισε ο πόλεμος στη Γάζα, είπε νωρίς την Κυριακή ότι είχε εκτοξεύσει ρουκέτες κατά ισραηλινής βάσης. Οι IDF είπαν ότι χτύπησαν τη νύχτα θέσεις δυνάμεων της Χεζμπολάχ, ως απάντηση σε περίπου 40 ρουκέτες που εξαπέλυσε η οργάνωση τη νύχτα στο βόρειο Ισραήλ.
Αναφέρθηκε ακόμη πως εκτοξεύτηκαν και κάποια drones και πύραυλοι από τους Χούθι της Υεμένης, που πρόσκεινται στο Ιράν και έχουν επιτεθεί κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα ως ένδειξη αλληλεγγύης προς τη Χαμάς, όπως και κάποια drones από περιοχές του Ιράκ, όπου επιχειρούν φιλοϊρανικές οργανώσεις. Επιθέσεις εξαπολύθηκαν και από συριακά εδάφη.
Παρά το ότι τα ιρανικά drones και πύραυλοι στη συντριπτική τους πλειονότητα καταρρίφθηκαν μακριά από το Ισραήλ, Ιρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ικανοποιημένοι, με τον Χοσεΐν Σαλαμί, επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης να λέει πως οι αρχικές ιρανικές εκτιμήσεις είναι πως η επιχείρηση, που κατονομάστηκε «Ειλικρινής Υπόσχεση», είχε «επίπεδο επιτυχίας που υπερέβη τις προσδοκίες μας», υποστηρίζοντας πως πλέον υπάρχει καλύτερη κατανόηση ως προς τις «συντριπτικές επιπτώσεις αυτών των επιθέσων» και ισχυριζόμενος ότι «δεκάδες» drones, πύραυλοι cruise και βαλλιστικοί πύραυλοι μπόρεσαν να περάσουν. Υποστήριξε ότι μπορούσε να είχε εξαπολυθεί «πολύ μεγαλύτερη επίθεση» με το Ιράν εσκεμμένα την περιόρισε στις «δυνατότητες που το σιωνιστικό καθεστώς είχε χρησιμοποιήσει για να επιτεθεί στο ιρανικό προξενείο».
Τα drones που εξαπολύθηκαν χρησιμοποιήθηκαν ως φθηνοί πύραυλοι cruise, φέροντας μικρές κεφαλές, λίγων δεκάδων κιλών, ενώ οι βαλλιστικοί πύραυλοι φέρουν μεγάλες. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι θεωρείται πως χρειάζονται κάτι παραπάνω από 10 λεπτά για να φτάσουν στο Ισραήλ, οι πύραυλοι cruise γύρω στις δύο ώρες, ενώ τα drones αρκετές ώρες.
Το ιρανικό οπλοστάσιο
Το Ιράν θεωρείται πως διαθέτει εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες ακόμα πυραύλους (αμερικανικές εκτιμήσεις το 2022 έκαναν λόγο για 3.000 βαλλιστικούς πυραύλους διαφόρων εμβελειών) και μερικές χιλιάδες επιπλέον drones. Η γενικότερη στρατηγική του εκτιμάται πως θα ήταν να επιδιώξει να προκαλέσει κορεσμό στην ισραηλινή αεράμυνα, εκτοξεύοντας μεγάλο αριθμό όπλων, από τα οποία τα περισσότερα θα αναχαιτιστούν, ώστε να περάσουν κάποια και να χτυπήσουν στόχους.
Ως προς τα όπλα που μπορούν να φτάσουν από το Ιράν στο Ισραήλ, το ιρανικό οπλοστάσιο περιλαμβάνονται βαλλιστικοί πύραυλοι Sejil, που υποτίθεται ότι έχουν εμβέλεια 2.500 χλμ, Kheibar, με εμβέλεια 2.000 χλμ, Haj Qasem, με εμβέλεια 1.400 χλμ (έχουν το όνομα του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί, που σκοτώθηκε από αμερικανικό πλήγμα drone στη Βαγδάτη πριν τέσσερα χρόνια), o υπό ανάπτυξη Emad-1 (μέχρι και 2.000 χλμ) και διάφορα drones, όπως τo Mohajer-10 (υποτίθεται πως έχει εμβέλεια 2.000 χλμ και κεφαλή 300 κιλών). Υπενθυμίζεται πως ιρανικά drones αυτοκτονίας (Shahed) χρησιμοποιούνται ευρέως από τη Ρωσία κατά της Ουκρανίας, καθώς έχουν εξελιχθεί σε μια χαμηλού κόστους λύση για επιθέσεις από μεγάλες αποστάσεις. Το Ιράν υποστηρίζει ότι έχει αναπτύξει και πολυηχητικό πύραυλο (ικανό να πιάνει ταχύτητα πενταπλάσια αυτής του ήχου και άνω). Γενικότερα μιλώντας, το ιρανικό πυραυλικό πρόγραμμα θεωρείται ότι βασίζεται σε βορειοκορεατικά και ρωσικά σχέδια και ότι έχει επωφεληθεί και από κινεζική βοήθεια.
Το ιρανικό οπλοστάσιο περιλαμβάνει και βαλλιστικούς πυραύλους μικρής και μέσης εμβέλειας όπως ο Shahab-1 (300 χλμ), o Zolfaghar (700 χλμ), και ο Shahab-3 (800-1000 χλμ). Επίσης, διαθέτει και πυραύλους cruise όπως ο Kh-55 (σοβιετικής προέλευσης, με εμβέλεια 2.500-3.000 χλμ), ο Khalid Farzh, αντιπλοϊκός, με εμβέλεια γύρω στα 300 χλμ.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι δεν χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ακριβείας (αν και θεωρείται ότι το Ιράν έχει βελτιώσει τις δυνατότητές του σε αυτόν τον τομέα). Υπενθυμίζεται πως η Τεχεράνη είχε επιτεθεί με βαλλιστικούς πυραύλους κατά αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ το 2020 μετά τον θάνατο του Σολεϊμανί, προκαλώντας κάποιες ζημιές και τραυματισμούς, ενώ τους έχει χρησιμοποιήσει και σε επιθέσεις κατά στόχων στη Συρία και στο Ιράκ. Η Τεχεράνη έχει πει ότι έχει εκτοξεύσει επίσης πυραύλους και κατά βάσεων οργανώσεων Βαλούχων αυτονομιστών στο γειτονικό Πακιστάν. Επίσης, έχει αποστείλει πυραύλους και οργανώσεις που υποστηρίζει, όπως οι Χούθι της Υεμένης και η Χεζμπολάχ, ενώ έχει εξοπλίσει και την κυβέρνηση Άσαντ της Συρίας.
Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters, Times of Israel, Al Jazeera, Wall Street Journal