Του Γιώργου Ατσαλάκη, Οικονομολόγου, Αναπληρωτή Καθηγητή Πολυτεχνείου Κρήτης - Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
Η τεχνολογία μέχρι σήμερα αύξανε την μυϊκή μας δύναμη, αύξανε κυρίως τις παραγόμενες ποσότητες προϊόντων με τις μηχανές. Τώρα αρχίζει και αυξάνει την πνευματική μας δύναμη.
H συνολική ισχύς μιας χώρας, δημιουργείται μέσω μιας μακροχρόνιας ανάπτυξης μερικών σταδίων τα οποία στο τέλος αντανακλώνται στην κυριαρχία του νομίσματος. Το πρώτο στάδιο είναι η εκπαίδευση, και ακολουθούν με την σειρά, η εφευρετικότητα και η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών, η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και υπηρεσιών στις παγκόσμιες αγορές, η οικονομική παραγωγή μεγάλης κλίμακος, η κατάκτηση σημαντικού μεριδίου στο παγκόσμιο εμπόριο, η ανάπτυξη στρατιωτικής δύναμης και στρατιωτικών βάσεων στο εξωτερικό, η δημιουργία ισχυρού χρηματοπιστωτικού συστήματος με ισχυρές κεφαλαιαγορές και η κυριαρχία του νομίσματος.
Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αλλάξουν την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων. Οι χώρες διαχωρίζονται σε αυτές που έχουν πυρηνικά όπλα και σε αυτές που δεν έχουν. Οι προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις επέτρεψαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ να αυξήσουν την οικονομική και στρατιωτική τους δύναμη. Σήμερα στην 4η βιομηχανική/τεχνολογική επανάσταση με κυρίαρχη την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), ένα κεντρικό ερώτημα είναι ποιος θα ωφεληθεί: Ποιος θα είναι σε θέση να έχει πρόσβαση σε αυτή την ισχυρή νέα τεχνολογία και ποιος θα μείνει πίσω. Οι χώρες θα χωριστούν σε αυτές που κατέχουν την τεχνογνωσία της ΤΝ και αυτές που δεν την κατέχουν.
Τι αναμένεται από την τεχνολογία τις επόμενες 2-3 δεκαετίες είναι πολύ σημαντικό να τα γνωρίζουμε από τώρα.
Θα υπάρξει η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης παντού
Όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες θα είναι έξυπνες και ενσωματωμένες με νοημοσύνη
Η τεχνητή νοημοσύνη θα επιτύχει νοημοσύνη σε ανθρώπινο επίπεδο
Η συνεργασία AI-Ανθρώπου θα εκτοξευθεί στα ύψη σε όλα τα επαγγέλματα
Τα περισσότερα άτομα θα χρησιμοποιούν ένα είδος αλγορίθμου τύπου Chat GPT για να βελτιώσουν την ανάπτυξη τους και την ποιότητα ζωής τους.
Θα υπάρξει άνοδος της ρομποτικής
Θα κατασκευαστούν ανθρωποειδή ρομπότ για κάθε είδους εργασία τα οποία θα αυξήσουν την παραγωγικότητα στα ύψη και θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα η εργασία 4 ημέρων εβδομαδιαίως.
Τα αυτόνομα αυτοκίνητα και τα ιπτάμενα αυτοκίνητα (τύπου drones) θα κάνουν το ανθρώπινο ταξίδι ταχύτερο, ασφαλέστερο και φθηνότερο.
Η τρισδιάστατη εκτύπωση θα δημιουργήσει παραγωγή και παράδοση κατόπιν παραγγελίας που θα μπορεί να πραχθεί και στο πιο απομακρυσμένο χωριό που διαθέτει ίντερνετ.
Η παράδοση προϊόντων θα γεννήσει μια ”Στιγμιαία οικονομία των πραγμάτων” κυρίως μέσω των drones.
Θα υπάρξει παγκόσμια συνδεσιμότητα και πανταχού παρόντες αισθητήρες
Η παγκόσμια συνδεσιμότητα θα συνδέει όλους, παντού, πάντα με εξαιρετικά χαμηλό κόστος
Μέσω του ίντερνετ των πραγμάτων και των πάντων (IoT/IoE) θα δημιουργηθεί μια οικονομία τρισεκατομμυρίων αισθητήρων: θα υπάρχει η ικανότητα να αισθάνεστε και να γνωρίζετε οτιδήποτε, οποτεδήποτε,και οπουδήποτε.
Θα εμφανιστεί το διαδικτύο web3 και του metaverse
Η εμφάνιση του Web3/Metaverse (AI + VR/AR + Blockchain), η ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), της Εικονικής Πραγματικότητας (VR), της Επαυξημένης Πραγματικότητας (AR) και του Blockchain αντιπροσωπεύει μια συμβολή μερικών από τις πιο μετασχηματιστικές τεχνολογίες στο τρέχον τοπίο. Όταν συνδυάζονται, έχουν τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουν τις βιομηχανίες, να δημιουργήσουν νέες εμπειρίες και να αντιμετωπίσουν σύνθετα προβλήματα με καινοτόμους τρόπους.
Ο συνδυασμός AI, VR/AR και Blockchain προσφέρει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει πολλούς τομείς ενισχύοντας την εξατομίκευση, την ασφάλεια, τη διαδραστικότητα και τη διαφάνεια. Ωστόσο, παρουσιάζει επίσης προκλήσεις όσον αφορά τη διαλειτουργικότητα, την ηθική και τη διακυβέρνηση που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν προσεκτικά.
Η επαυξημένη εικονική πραγματικότητα (ΑVR) υψηλής ανάλυσης θα επανεφεύρει το εμπόριο και τους τρόπους συνεργασίας.
Θα επεκταθεί η διάρκεια ζωής και της υγείας
Οι γονιδιακές θεραπείες περιλαμβάνουν την αλλαγή των γονιδίων μέσα στα κύτταρα ενός ατόμου για τη θεραπεία ασθενειών. Αυτό μπορεί να γίνει με την αντικατάσταση ενός ελαττωματικού γονιδίου με ένα λειτουργικό, ή με την εισαγωγή ενός νέου γονιδίου για την καταπολέμηση ασθενειών. Οι γονιδιακές θεραπείες έχουν τη δυνατότητα να θεραπεύσουν ένα ευρύ φάσμα ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων γενετικών διαταραχών, ορισμένων τύπων καρκίνου και ορισμένων ιογενών λοιμώξεων.
Η διάρκεια της ανθρώπινης υγείας θα αυξηθεί καθώς η τεχνητή νοημοσύνη θα διαγνώσκει εγκαίρως τα προβλήματα του οργανισμού και τα φάρμακα νέων τεχνολογιών θα είναι πολύ αποτελεσματικά.
Επίσης σημαντική θα είναι η ανάπτυξη της προληπτικής ιατρικής.
Θα υπάρξουν νέες πηγές ενέργειας, περιβάλλον και τρόφιμα.
Η πυρηνική σύντηξη σε συνδυασμό με την αιολική ενέργεια θα παράσχουν παγκόσμια άφθονη, φθηνή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές οι οποίες θα προστατέψουν το περιβάλλον από την αλόγιστη ανθρώπινη ρύπανση με καυσαέρια.
Θα αναπτυχθεί η κυτταρική γεωργία και η κάθετη γεωργία, θα προστατευθεί η ποιοτική καλλιέργεια, και θα αυτοματοποιηθεί η καλλιέργειά τροφίμων κλπ.
Θα υπάρχουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα και μετα-τάσεις αφθονίας Onshoring Manufacturing (επανεγκατάσταση παραγωγής)
Το Onshoring, γνωστό και ως “reshoring”, αναφέρεται στην πρακτική της μετεγκατάστασης μιας επιχειρηματικής διαδικασίας ή λειτουργίας από μια ξένη τοποθεσία πίσω στη χώρα όπου εδρεύει η εταιρεία. Στο πλαίσιο της μεταποίησης, αυτό σημαίνει μεταφορά των εγκαταστάσεων παραγωγής από το εξωτερικό πίσω στην πατρίδα.
Το σκεπτικό πίσω από το onshoring συχνά περιλαμβάνει μια σειρά παραγόντων όπως:
- Μειωμένο κόστος αποστολής: Η μεταφορά προϊόντων από εγχώριες εγκαταστάσεις είναι γενικά λιγότερο δαπανηρή από τη διεθνή αποστολή.
- Έλεγχος Εφοδιαστικής Αλυσίδας: Το Onshoring μπορεί να προσφέρει καλύτερο έλεγχο της αλυσίδας εφοδιασμού, καθιστώντας ευκολότερη τη διαχείριση του αποθέματος, τον ποιοτικό έλεγχο και τους χρόνους παράδοσης.
- Συμμόρφωση με τους κανονισμούς: Η εγχώρια κατασκευή μπορεί να απλοποιήσει τη συμμόρφωση με τους τοπικούς κανονισμούς και τα πρότυπα ποιότητας.
- Τοπική απασχόληση: Η onshoring μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας στη χώρα καταγωγής, η οποία συχνά θεωρείται κοινωνικοοικονομικό όφελος.
Offshoring Labor (Υπεράκτια εργασία)
Το offshoring labor αναφέρεται στη χρήση εργατικού δυναμικού μιας εταιρείας από άλλη χώρα, συχνά για να επωφεληθούν από χαμηλότερο κόστος εργασίας, πιο επιεικείς ρυθμίσεις ή άλλα οικονομικά οφέλη. Η υπεράκτια εργασία μπορεί να περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από την κατασκευή έως τις υπηρεσίες όπως η υποστήριξη πελατών και η ανάπτυξη λογισμικού. Τα βασικά σημεία σχετικά με την υπεράκτια εργασία περιλαμβάνουν:
Εξοικονόμηση κόστους: Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι εταιρείες υπεράκτιων εργαζομένων είναι να επωφεληθούν από τους χαμηλότερους μισθούς σε άλλες χώρες.
Global Talent Pool: Το Offshoring μπορεί να δώσει στις επιχειρήσεις πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη και συχνά εξειδικευμένη δεξαμενή ταλέντων.
Λειτουργική ευελιξία: Οι διαφορές ζώνης ώρας μερικές φορές μπορούν να αξιοποιηθούν για πιο ευέλικτες λειτουργίες όλο το εικοσιτετράωρο.
Οικονομικοί κίνδυνοι: Οι συναλλαγματικές διακυμάνσεις, η πολιτική αστάθεια και τα ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορούν να δημιουργήσουν προκλήσεις για τις υπεράκτιες δραστηριότητες.
Τόσο το onshoring όσο και το offshoring έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους και η επιλογή μεταξύ των δύο συχνά περιλαμβάνει μια σύνθετη ανάλυση διαφόρων οικονομικών, στρατηγικών και κοινωνικοπολιτικών παραγόντων. Οι εταιρείες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τις άμεσες οικονομικές επιπτώσεις αλλά και μακροπρόθεσμους παράγοντες όπως η φήμη της επωνυμίας, ο ποιοτικός έλεγχος και η στρατηγική ευθυγράμμιση όταν αποφασίζουν μεταξύ αυτών των επιλογών.
Όλα τα παραπάνω θα αυξήσουν την παγκόσμια αφθονία προϊόντων και υπηρεσιών.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Η ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατότητων της Ελλάδας μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα που συμβάλλει σε οικονομική και στρατιωτική ισχύ. Η τεχνολογία για ιδιωτική χρήση, όπως οι προσωπικοί υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, καθώς και οι μεγάλες δημόσιες υπηρεσίες, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, συμβάλλουν στη συνδεσιμότητα μιας χώρας και στις δυνατότητές της να φροντίζει τον εαυτό της και τους ανθρώπους της.
Στην παγκόσμια σκηνή, μια χώρα ή περιοχή που καθιερώνεται ως σημαντικός τεχνολογικός κόμβος μπορεί να συσσωρεύσει γεωπολιτική ισχύ ελέγχοντας την πνευματική ιδιοκτησία, δημιουργώντας εξαρτήσεις και αποτελώντας τον ακρογωνιαίο λίθο κρίσιμων δικτύων. Η Ελλάδα έχει την δυνατότητα να γίνει σημαντικός τεχνολογικός κόμβος στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων. Ως το τελευταίο σταθερό κράτος της Δύσης, φιλοξενεί ήδη επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων (data centers).
Ακολουθώντας την πρόοδο
Η πρόοδος της τεχνολογίας TN επιταχύνεται με πρωτοφανή ρυθμό, ξεπερνώντας τα ρυθμιστικά μέτρα που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις. Ενώ η υπερβολική ρύθμιση θα μπορούσε να εμποδίσει την ανάπτυξη του κλάδου της τεχνητής νοημοσύνης, μια αργή προσέγγιση στη διακυβέρνηση μπορεί να εκθέσει την κοινωνία σε κινδύνους και πιθανώς να υποκινήσει τη δημόσια αποδοκιμασία των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης. Δεδομένου του εκκολαπτόμενου σταδίου ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, η σύνεση είναι ζωτικής σημασίας. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν ενεργά με ερευνητικές ομάδες τεχνητής νοημοσύνης για να προλάβουν μια καθοδική πορεία των προτύπων ασφαλείας και να ελέγξουν την ταχεία διασπορά συστημάτων που θα μπορούσαν να είναι επιζήμια για την κοινωνία.