Η Βουλγαρία, μία από τις φτωχότερες χώρες της ΕΕ, η οποία για πολύ καιρό εθεωρείτο ότι είχε φιλορωσική στάση, βοήθησε την Ουκρανία να αντέξει στην αρχική ρωσική επίθεση προμηθεύοντάς την κρυφά με μεγάλες ποσότητες καυσίμων και πυρομαχικών, σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής Die Welt, που περιλαμβάνει συνεντεύξεις με πολιτικούς οι οποίοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην όλη υπόθεση.
Ο Βούλγαρος πρώην πρωθυπουργός Κίριλ Πέτκοφ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Άσεν Βασίλεφ είπαν πως η χώρα τους παρείχε το 30% των πυρομαχικών σοβιετικού διαμετρήματος που χρειαζόταν ο ουκρανικός στρατός κατά την κρίσιμη τρίμηνη περίοδο της περασμένης άνοιξης, και, κατά καιρούς, το 40% του ντίζελ. Επίσης, περιέγραψαν, μαζί με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, την επιχείρηση της Βουλγαρίας, η οποία επισήμως απέρριπτε τα αιτήματα να εξοπλίσει την Ουκρανία.
«Ο Κίριλ Πέτκοφ έδειξε την ακεραιότητά του, και θα του είμαι πάντα ευγνώμων που χρησιμοποίησε όλες του τις πολιτικές ικανότητες για να βρει μια λύση» είπε στη γερμανική εφημερίδα ο Κουλέμπα, προσθέτοντας πως ο Βούλγαρος ηγέτης «αποφάσισε να είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να μας βοηθήσει να αμυνθούμε απέναντι σε έναν πολύ ισχυρότερο εχθρό».
Όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα του Guardian, o Πέτκοφ χρειάστηκε να κινηθεί συγκαλυμμένα λόγω του ότι πολλοί πολιτικοί στη Βουλγαρία ήταν υπέρ του Κρεμλίνου, περιλαμβανομένων σοσιαλιστών εταίρων του. Μερικές ημέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, απέπεμψε τον υπουργό Άμυνάς του, που δεν ήθελε να χαρακτηρίσει την εισβολή ως πράξη πολέμου. Στο μεταξύ, δημοσκοπήσεις έδειχναν πως πάνω από το 70% των Βούλγαρων φοβούνταν πιθανή εμπλοκή στον πόλεμο και ήταν αντίθετοι στην προμήθεια όπλων στην Ουκρανία- παρά το ότι η Βουλγαρία είχε μεγάλα αποθέματα σοβιετικών όπλων και πυρομαχικών που το Κίεβο χρειαζόταν απεγνωσμένα.
Σύμφωνα με τον Κουλέμπα, οι αποστολές υλικού άρχισαν στα μέσα του Απριλίου, μετά την επίσκεψη του ίδιου στη Σόφια. Η Ουκρανία είχε αποκρούσει την αρχική επίθεση προς το Κίεβο, μα τα εφόδια εξαντλούνταν. «Ξέραμε ότι η Βουλγαρία είχε μεγάλες ποσότητες των πυρομαχικών που χρειαζόμασταν, οπότε με έστειλαν να βρω τα απαραίτητα υλικά» είπε ο Κουλέμπα στη Die Welt, προσθέτοντας πως ήταν ζήτημα «ζωής και θανάτου» και τονίζοντας πως ο Πέτκοφ είχε πει πως, αν και η κατάσταση στην εγχώρια πολιτική δεν ήταν εύκολη, θα έκανε ό,τι μπορούσε.
Η Σόφια δεν προμήθευε υλικό στην Ουκρανία ευθέως, μα επέτρεψε σε Βούλγαρους μεσάζοντες να πουλάνε στους ομολόγους τους στην Ουκρανία ή σε χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ, και διατήρησε ανοιχτές τις αεροπορικές συνδέσεις με την Πολωνία και τις χερσαίες μέσω Ρουμανίας και Ουγγαρίας. Για πολλές παραδόσεις πλήρωσαν οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τη Die Welt.
Ακόμα πιο μυστικά έγιναν οι εξαγωγές ντίζελ, πάλι μέσω διεθνών μεσαζόντων: Το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητο, καθώς τα καύσιμα που έστελνε η Βουλγαρία στην Ουκρανία παράγονταν από ρωσικό αργό πετρέλαιο.
«Φορτηγά και τάνκερ πήγαιναν τακτικά στην Ουκρανία μέσω Ρουμανίας, και σε κάποιες περιπτώσεις τα καύσιμα φορτώνονταν και σε τρένα» είπε ο Βασίλεφ. «Η Βουλγαρία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές ντίζελ στην Ουκρανία» πρόσθεσε, με τον Κουλέμπα να επιβεβαιώνει, λέγοντας πως ήρθαν «σε κρίσιμη στιγμή».
Η Μόσχα προέβη σε αντίποινα με κυβερνοεπιθέσεις, καθώς και διακόπτοντας τις προμήθειες αερίου στη Βουλγαρία από νωρίς. Ωστόσο ο Πέτκοφ είπε ότι έλυσε την ενεργειακή κρίση κανονίζοντας αποστολή τάνκερ από τις ΗΠΑ, αποσαφηνίζοντας στην Ουάσινγκτον ότι η παράδοση ήταν «πολιτικό σήμα σε όλη την Ευρώπη ότι υπάρχουν πάντα δρόμοι εξόδου από την εξάρτηση από τη Ρωσία».
Τον Ιούνιο η κυβέρνησή του έπεσε μετά από πρόταση δυσπιστίας. Τον Δεκέμβριο το βουλγαρικό κοινοβούλιο υπερψήφισε τις αποστολές όπλων – και επισήμως- στην Ουκρανία.
Αντιδράσεις
Το δημοσίευμα προκάλεσε πολλά σχόλια από πολιτικούς στη Σόφια. Ο Κίριλ Πέτκοφ σχολίασε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να πει πως δεν υπήρξαν απευθείας εξαγωγές όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία.
Το Σοσιαλιστικό κόμμα που ήταν ένας από τους τέσσερις εταίρους στην κυβέρνηση Πέτκοφ, επανέλαβε ότι «ούτε μια σφαίρα δεν εξάχθηκε στην Ουκρανία». Η ηγέτιδα του Σοσιαλιστικού κόμματος Κορνέλια Νίνοβα ήταν υπουργός Οικονομίας στην κυβέρνηση Πέτκοφ και υπεύθυνη για το εμπόριο όπλων.
Ο Στέφαν Γιάνεφ, πρώην υπουργός Άμυνας στην κυβέρνηση Πέτκοφ, ο οποίος ηγήθηκε του δικού του πολιτικού κόμματος που εισήλθε στο κοινοβούλιο μετά την αντικατάσταση του Γιάνεφ από τον Πέτκοφ, δήλωσε ότι το δημοσίευμα για τις βουλγαρικές προμήθειες πυρομαχικών στην Ουκρανία δεν είναι είδηση.
Ο Ντανιέλ Μίτοφ του GERB-UDF δήλωσε ότι η Βουλγαρία θα έπρεπε να έχει πει ανοιχτά ότι προμήθευε όπλα στην Ουκρανία γιατί τότε θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει τα προγράμματα βοήθειας του ΝΑΤΟ.
Με επιπλέον πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΒΤΑ