Για χρόνια, οι Αιγυπτιολόγοι συζητούσαν έντονα το πώς χτίστηκαν οι ογκώδεις πυραμίδες της αρχαίας Αιγύπτου πριν από περισσότερα από 4.000 χρόνια. Τώρα, μια ομάδα μηχανικών και γεωλόγων φέρνει στο τραπέζι μια νέα θεωρία: μια υδραυλική συσκευή ανύψωσης βοηθούσε τις βαριές πέτρες να επιπλεύσουν μέχρι τη μέση της παλαιότερης πυραμίδας της Αιγύπτου, χρησιμοποιώντας αποθηκευμένο νερό.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έχτισαν την Πυραμίδα του Φαραώ Ζοζέρ τον 27ο αιώνα π.Χ., και ήταν η ψηλότερη κατασκευή εκείνη την εποχή, με ύψος περίπου 62 μέτρα. Αλλά το πώς ακριβώς χτίστηκε το μνημείο, με έναν αριθμό λίθων που ζυγίζουν 300 κιλά έκαστος, παρέμεινε ένα μυστήριο αιώνων, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα (5/7) στο περιοδικό PLOS One.
«Οι τεχνικές που χρησιμοποιηθήκαν θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ράμπες, γερανούς, βαρούλκα, ανελκυστήρες, ανυψωτικά μηχανήματα ή συνδυασμό αυτών των μεθόδων», είπε στο CNN ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Χαβιέ Λαντρό, Διευθύνων Σύμβουλος του Paleotechnic, ενός ιδιωτικού ερευνητικού ινστιτούτου στο Παρίσι που μελετά τις αρχαίες τεχνολογίες.
«Αλλά τι γίνεται με τις πυραμίδες του Παλαιού Βασιλείου (2675 έως 2130 π.Χ.), οι οποίες είναι πολύ μεγαλύτερες; Ενώ η ανθρώπινη δύναμη και οι ράμπες μπορεί να είναι η μόνη κατασκευαστική ισχύς για μικρές κατασκευές, άλλες τεχνικές μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί για μεγάλες πυραμίδες», πρόσθεσε.
Χρησιμοποιώντας μια διεπιστημονική προσέγγιση, η νέα μελέτη ήταν η πρώτη που κατέγραψε ένα σύστημα σύμφωνο με την εσωτερική αρχιτεκτονική της Πυραμίδας του Ζοζέρ. Ενα πολύπλοκο σύστημα επεξεργασίας νερού, που βασιζόταν σε τοπικούς πόρους, θα επέτρεπε τη λειτουργία ενός υδροκίνητου ανελκυστήρα εντός του εσωτερικού κατακόρυφου άξονα της πυραμίδας. Κάποιος τύπος πλωτήρα θα σήκωνε τις βαριές πέτρες στο μέσο της πυραμίδας, σύμφωνα με τη μελέτη.
Αν και η θεωρία είναι μια «ευφυής λύση», ορισμένοι αιγυπτιολόγοι δεν είναι πεπεισμένοι, καθώς μια πιο ευρέως διαδεδομένη θεωρία είναι ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ράμπες και συσκευές μεταφοράς για να τοποθετήσουν τα βαριά μπλοκ πέτρας στη θέση τους.
Η έρημος της Αιγύπτου ήταν κάποτε σαβάνα
Με την ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της παλαιοκλιματολογίας, της μελέτης των αρχαίων κλιμάτων και των αρχαιολογικών δεδομένων, η ομάδα μελέτης υποστηρίζει ότι το νερό από τα αρχαία ρεύματα έρεε από τα δυτικά του οροπεδίου Saqqâra σε ένα σύστημα χαρακωμάτων και σηράγγων βαθέων υδάτων που περιέβαλλε την Πυραμίδα του Ζοζέρ.
Το νερό, σύμφωνα με την θεωρία αυτή, κυλούσε επίσης στο Gisr el-Mudir - μια ορθογώνια ασβεστολιθική κατασκευή 650 επί 350 μέτρα - που λειτουργούσε ως φράγμα ελέγχου. Αυτή η συσκευή, η οποία προηγουμένως θεωρούνταν φρούριο, αρένα γιορτών ή χώρος βοοειδών, ήλεγχε και αποθήκευε το νερό από τις έντονες πλημμύρες και παράλληλα φίλτραρε τα ιζήματα και τη βρωμιά, ώστε να μην φράζουν τις διόδους του νερού.
Το υποτιθέμενο σύστημα επεξεργασίας νερού όχι μόνο θα επέτρεπε τον έλεγχο του νερού κατά τη διάρκεια πλημμυρών, αλλά θα είχε επίσης «διασφαλίσει επαρκή ποιότητα και ποσότητα νερού τόσο για σκοπούς κατανάλωσης όσο και για άρδευση και για μεταφορά ή κατασκευή», εκτιμά ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Γκιγιόμ Πιτόν, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών της Γαλλίας για τη Γεωργία, τα Τρόφιμα και το Περιβάλλον (INRAE).
Οι συγγραφείς επεσήμαναν πολλές προηγούμενες μελέτες που διαπίστωσαν ότι η έρημος Σαχάρα είχε πιο τακτικές βροχοπτώσεις πριν από χιλιάδες χρόνια από ό,τι σήμερα. Εκτιμούν, λοιπόν, ότι το τοπίο θα έμοιαζε με σαβάνα, η οποία θα μπορούσε να υποστηρίξει περισσότερη φυτική ζωή από ό,τι σε άνυδρες συνθήκες ερήμου. Ωστόσο, υπάρχει ντιμπέιτ σχετικά με το πότε ακριβώς οι κλιματικές συνθήκες ήταν πιο υγρές εκεί.
Μπορεί να υπήρχε αρκετό νερό για να υποστηρίξει ένα σύστημα όπως ο υδραυλικός ανελκυστήρας, επισημαίνει η Δρ. Τζούντιθ Μπάνμπαρι, γεωαρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ που δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. Η ίδια αναφέρεται σε προηγούμενη έρευνα που διαπίστωσε υδρορροές, που κατασκευάζονταν και χρησιμοποιούνταν στο Παλαιό Βασίλειο.
Από την άλλη πλευρά, οι ειδικοί αναρωτιούνται εάν υπήρξε αρκετά σταθερή βροχόπτωση για να γεμίσουν οι κατασκευές που θα υποστήριζαν τον υδραυλικό ανελκυστήρα. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι συλλεγόταν νερό που βοηθούσε στην τροφοδοσία του ανελκυστήρα όταν ήταν σε χρήση. Συμφωνούν ότι είναι απίθανο το σύστημα να γέμιζε μόνιμα με νερό και υποστηρίζουν ότι είναι πιο πιθανό οι ξαφνικές πλημμύρες της εποχής να είχαν δώσει αρκετό νερό για να υποστηρίξει τον υδραυλικό ανελκυστήρα κατά την κατασκευή της πυραμίδας. Ωστόσο, χρειάζεται ακόμη περισσότερη έρευνα για να γνωρίζουμε ακριβώς πόσες βροχοπτώσεις και πλημμύρες πιθανόν σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σημειώνουν στη μελέτη τους.
Αυτή, πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νείλος ερευνάται για το αν έπαιξε ρόλο στην κατασκευή των πυραμίδων. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο βρήκε ένα ξεραμένο παρακλάδι του τεράστιου ποταμού, υποστηρίζοντας ότι το ρέμα πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για να μεταφέρει τεράστιους ασβεστολιθικούς όγκους σε εργοτάξια πολλαπλών πυραμίδων. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν υδραυλικά σε μικρότερη κλίμακα.
(με πληροφορίες από CNN)