Τα έφτιαξε ο Ενβέρ Χότζα τις δεκαετίες του 1975 και του 1989. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, η Αλβανία είναι γεμάτη από τα πυρηνικά καταφύγια, θυμίζοντας τα ερείπια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου.
Ο φωτογράφος Robert Hackman, αποφάσισε να δείξει μέσα από τις φωτογραφίες του τις κατασκευές του καθεστώτος που φτιάχτηκαν για να προστατεύουν από τους εξωτερικούς εχθρούς και μένουν ακόμη όρθια για να θυμίζουν στον κόσμο το κομμουνιστικό καθεστώς.
Κατά τη διάρκεια της αβέβαιης περιόδου του Ψυχρού Πολέμου, όταν ο πλανήτης προετοιμαζόταν για την προοπτική ενός καταστροφικού πυρηνικού πολέμου, ο δικτάτορας της Αλβανίας Ενβέρ Χότζα έπεισε τη χώρα του ότι ο υπόλοιπος κόσμος ήθελε να ανατρέψει το κομμουνιστικό καθεστώς του.
Για να απαντήσει σε αυτή την απειλή, έφτιαξε μαζικά αυτά τα πυρηνικά καταφύγια τα οποία δεσπόζουν ακόμη. Πολλοί πιστεύουν ότι ο λόγος ύπαρξής τους ήταν η παγίωση ενός συλλογικού, εσωτερικού, εθνικού φόβου.
Κανένας δεν ξέρει πόσα ακριβώς είναι. Υπολογίζονται από 500.000 έως 700.000. Θεωρείται πως αντιστοιχούν 2,2 καταφύγια ανά τετραγωνικό μίλι και κατασκευάστηκαν σε διάφορα σχήματα. Κάποια έχουν σχήμα ιγκλού, σαν μικρά παρατηρητήρια για λίγα άτομα, άλλα είχαν τον ρόλο κέντρων διοίκησης, με πολλά δωμάτια για να εξυπηρετούν μεγάλους αριθμούς αξιωματούχων εν καιρώ πολέμου.
Η δουλειά του Hackman, που ονομάζεται Metamorphosis, δείχνει τα καταφύγια αυτά όπως είναι σήμερα.
Όπως λέει ο Hackman, κατασκευάζονταν 24 ώρες το 24ωρο. Υπήρχαν εργοστάσια σε κάθε περιοχή της Αλβανίας. Όπως του αποκάλυψε εργαζόμενος σε ένα από αυτά τα εργοστάσια, υπήρχαν τρεις διαφορετικές βάρδιες και κάθε μια έκανε ένα συγκεκριμένο κομμάτι, έτσι ώστε κανείς να μην ξέρει πως κατασκευάζονται.
Ένας μηχανικός του αποκάλυψε ότι εργαζόταν για αυτά τα καταφύγια 10 ώρες την ημέρα, κάθε μέρα για 8 χρόνια. Όταν ρωτήθηκε εάν πίστευε ότι ήταν αναγκαία αυτά τα καταφύγια, είπε ότι συχνά άκουγαν ψεύτικους συναγερμούς αεροπορικής επιδρομής.
Η στιβαρή κατασκευή τους καθιστούν δύσκολη την καταστροφή τους. Και οικονομικά ασύμφορη. Έτσι σήμερα κάποια έχουν γίνει σπίτια, στάνες για τα ζώα, κάποια έχουν ερημώσει ή κάποια άλλα χρησιμοποιούνται ως «καταφύγια» για τους εφηβικούς έρωτες.
Πλέον, όπως λένε στον Hackman, είναι μέρος της καθημερινότητάς τους.
Πηγή: BBC