H πολιτική αστάθεια που επικρατεί στη γείτονα χώρα της ΠΓΔΜ, διαφάνηκε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, στις πρώτες επαφές του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς με τον Έλληνα πρέσβη Αδαμάντιο Βασιλάκη και τον ομόλογο του Βάσκο Ναουμόφκσι.
Έτσι ενώ μέρες γνωρίζαμε από τον ίδιο τον κ. Νίμιτς ότι αναφορικά με την ονομασία μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, ουσιαστικά αυτό επιβεβαιώθηκε, καθώς σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες οι βασικές προτάσεις του ΟΗΕ κινήθηκαν σε 3 ονομασίες και συγκεκριμένα στα αγγλικά στο Νova Nova Makedonija (Νέα Μακεδονία), Gorna Makedonija, (Άνω Μακεδονία), Severna Makedonija (Βόρεια Μακεδονία). Σύμφωνα πάντα με ασφαλείς πληροφορίες , από πλευράς Σκοπίων προτάθηκαν και άλλες ονομασίες, μεταξύ αυτών ίσως και οι δύο που διέρρευσαν σε σκοπιανό ΜΜΕ («www.MKD.mk» ) ρepublika Vardarska Makedonija (Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη) και Republika Makedonija (Skopje) [Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια).
Πιθανότατα όμως οι δύο τελευταίες ονομασίας να μη τέθηκαν καν στις διαβουλεύσεις από το Νίμιτς, αλλά να αποτελούν προτάσεις των αντιπροσωπειών. Πάντως είναι δύσκολο να συζητηθεί και να γίνούν αποδεκτές τουλάχιστον από ελληνικής πλευράς προτάσεις που φέρουν τον όρο Δημοκρατία της Μακεδονίας αν δεν υπάρχει γεωγραφικός προσδιορισμός. Πάντως σύμφωνα με πληροφορίες η πρόταση για Δημοκρατία του Βαρδάρη προήλθε από την ελληνική πλευρά και η πρόταση για Δημοκρατία της Μακεδονίας- Σκόπια από τους γείτονες.
Το ρευστό πολιτικό σκηνικό στα Σκόπια
Το πρόβλημα έγκειται σε αυτή τη φάση στα Σκόπια, όπου σε αυτήν την φάση ο κατακερματισμός είναι σε τέτοιο βαθμό, που πραγματικά το πολιτικό μέλλον της γείτονας χώρας φαντάζει δυσοίωνο.
Αρχικά υπάρχει το σλαβικό κόμμα του πρωθυπουργού, Ζόραν Ζάεβ, που επιδιώκει συναινετική λύση, ελπίζοντας ότι μια ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και μελλοντικά στην ΕΕ, θα βοηθήσει στην σταθερότητα και την ομαλότητα της χώρας, όμως η οποία λύση στο θέμα της ονομασίας δεν εξαρτάται αποκλειστικά καθώς τα αλβανικά κόμματα, κατέχουν 8 από τις 25 υπουργικές θέσεις και ζητούν η αλβανική να γίνει εκ των επισήμων γλωσσών της χώρας στο σύνολο του εθνικού εδάφους και όχι μόνο στις ζώνες που κατοικούνται από Αλβανούς. Στο δε θέμα της ονομασίας, είν αι πολύ πιθανό να μην αποδεχθούν σλαβικά παράγωγα, όπως π.χ Σλαβομακεδόνια κ.α.
Ο επικεφαλής του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος DUI Αλί Αχμέτι για το θέμα του ονόματος : «Η αλβανική κοινότητα ανέκαθεν ενδιαφέρονταν να λυθεί αυτό το πρόβλημα. Έχοντας υπόψη τα συναισθήματα των “Μακεδόνων” είμαστε προσεκτικοί, όμως δεν μας είναι αδιάφορο, διότι αυτή η χώρα είναι και δική μας. Για τους Αλβανούς μοναδικό μη αποδεκτό όνομα είναι το όνομα Σλαβική ή Εθνική “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, διότι και εμείς αποτελούμε μέρος της, με ιστορία και πολιτισμό» . Πρόσθεσε ότι στην κυβέρνηση της πΓΔΜ υπάρχουν σκέψεις είτε για απομάκρυνση κάποιου από τα μνημεία του σχεδίου “Σκόπια 2014”, είτε για αλλαγή της ονομασίας του αεροδρομίου των Σκοπίων (σ.σ. “Μέγας Αλέξανδρος”) ή του αυτοκινητόδρομου που συνδέει τη Γευγελή με τα Σκόπια (σ.σ. “Αλέξανδρος ο Μακεδών”).
Επιλογή Ιβανόφ
Όμως στα Σκόπια ακόμα και αν έχει απομακρυνθεί ο Εθνικιστής Νικολά Γκρουέφσκι καθώς το κόμμα του ηττήθηκε κατά κράτος στις βουλευτικές εκλογές του 2017, πολιτικοί θήλακες του παραμένουν όπως ο πρόεδρος των Σκοπίων Γκίορκε Ιβάνοφ, που ήταν η πρόταση Γκρούεφσκι το 2009 όταν και εξελέγη, ενώ επανεξελέγη και το 20134 επικρατώντας του Στέβο Πενταρόφσκι που ήταν η επιλογή του Ζόραν Ζάεβ.
Το αξιοσημείωτο βέβαια είναι ότι η επιλογή για το ποιος θα συμμετάσχει στις διαβουλεύσεις με τον ΟΗΕ, για την ονομασία, δεν αποτελέι επιλογή του πρωθυπουργού Ζάεβ αλλά του προέδρου Ιβάνοφ, ο οποίος και έχει καταστήσει σαφές ότι δεν μετακινείται από τη θέση του ο πρέσβης Βάσκο Ναουμόφκσι.
Το αποτέλεσμα είναι στις συναντήσεις της Νέας Υόρκης ουσιαστικά να μην εκπροσωπείται η κυβέρνηση Ζάεφ αλλά ουσιαστικά , πιο εθνικιστικές τάσεις που στο παρελθόν είχαν ουσιαστικά παγώσει την όλη διαδικασία . «Η χώρα μας έχει όνομα. Αυτό είναι “Δημοκρατία της Μακεδονίας” και το όνομα αυτό αποτελεί τη βάση της ταυτότητάς μας. Το 2018, κανένας δεν μπορεί να αρνείται την ύπαρξη “μακεδονικού” λαού και “μακεδονικής” γλώσσας. Εκ μέρους του μεσολαβητή παρουσιάστηκαν ορισμένες ιδέες για τις οποίες νομίζω ότι βγαίνουν από αυτό το πλαίσιο και απέχουν από μία αξιοπρεπή λύση. Όμως, σε κάθε περίπτωση, οι προτάσεις αυτές θα παρουσιαστούν στην κρατική-πολιτική ηγεσία, η οποία θα μπορέσει να πάρει θέση σε αυτό το ζήτημα», είπε, σύμφωνα με το “MIA”, ο Πρέσβης Ναουμόφσκι στις δηλώσεις του στον τ/σ “SITEL”.
Οι έχοντες γνώση των διαπραγματεύσεων βλέποντας αυτή τη στάση, υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά Ναούμοφσκι, ουσιαστικά υποβαθμίζουν τις διμερείς επαφές και ίσως προκαλέσει πιο γρήγορα την ενεργοποίηση των υπουργών Νίκου Κοτζιά και Νικολά Ντιμιτρόφ, όπου είχε συμφωνηθεί στη συνάντηση της Θεσσαλονίκης, καθώς με αυτές τις εθνικιστικές κορώνες απο πλευράς γειτόνων η οποία διαδικασία εξεύρεσης λύσης θα ναυαγήσει σύντομα χωρίς επιστροφή.
Ενδεικτικό είναι ότι ο πρόεδρος Γκιόρκε Ιβάνοφ, ανοίγει μέτωπο και με την αλβανική κοινότητα των Σκοπίων, καθώς με τηλεοπτικό του διάγγελμα, ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να υπογράψει το προεδρικό διάταγμα για να γίνει η αλβανική γλώσσα μια κε των επίσημων του κράτους.
Άνθρωποι που παρακολουθούν την διπλωματική διαδικασία του Νίμιτς, εκτιμούν ότι στην παρούσα φάση η κυβέρνηση Ζάεβ, επιθυμεί διακαώς λύση στο θέμα της ονομασίας και γρήγορη ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, καθώς το σενάριο νέας πολιτικής αστάθειας στη χώρα είναι ορατό με πολύ δυσάρεστες συνέπειες. Ενδεικτικό είναι ότι ακόμα και αν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και Σκοπίων στο θέμα της ονομασίας, ακόμα δεν είναι γνωστό αν αυτή θα μπορέσει να προχωρήσει καθώς οι πιέσεις για δημοψήφισμα στα Σκόπια είναι μεγάλες και το αποτέλεσμα αν διαξαζθελί θα είναι αβεβαίο.
Ενδιαφέρον για ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, υπάρχει και από Αμερική, καθώς όπως εκτιμούν δυτικοί αναλυτές, αν μετα το Μαυροβούνιο ενταχθούν και τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ, θα υπάρξει μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα στα Βαλκάνια.