Με ομόφωνη απόφασή του Εκτελεστικού Συμβουλίου της UNESCO, ανακηρύχθηκε η 9η Φεβρουαρίου του κάθε έτους ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.
Σημειώνεται, ότι η χώρα που έκανε την πρώτη παρέμβαση στη συνεδρίαση της UNESCO για την καθιέρωση Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας ήταν η Αϊτή, η οποία ιστορικά ήταν και η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση και την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος.
Το κείμενο της απόφασης συνετάχθη μετά από συνεργασία της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην UNESCO (Επικεφαλής ο πρέσβης Γιώργος Κουμουτσάκος) με τους καθηγητές Γιώργο Μπαμπινιώτη, ομότιμο καθηγητή Γλωσσολογίας και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και Χρήστο Κλαίρη, ομότιμο καθηγητή Γενικής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης.
Στην σχετική απόφασή του, το Εκτελεστικό Συμβούλιο σημειώνει ότι «η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού, κιβωτός αξιών, εννοιών, ταυτότητας, όργανο έκφρασης και δημιουργίας και γέφυρα επικοινωνίας, κατανόησης και συνεννόησης», τονίζοντας, ταυτόχρονα, πως μεταξύ των χιλιάδων γλωσσών του κόσμου, η ελληνική συνδυάζει τέσσερα ιδιαιτέρως σημαντικά χαρακτηριστικά:
Α. Αδιάσπαστη συνέχεια 40 αιώνων προφορικής παράδοσης και 35 αιώνων γραπτής παράδοσης εάν λάβουμε υπόψη τη γραμμική γραφή Β’ ή τουλάχιστον 28 αιώνες γραπτής παράδοσης εάν περιοριστούμε στην αλφαβητική γραφή, γεγονός που καθιστά τα Ελληνικά την πιο μακροχρόνια, αδιάκοπα ομιλούμενη και γραφόμενη γλώσσα στην Ευρώπη. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο υπενθυμίζει εν προκειμένω ότι όπως είπε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963, «η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να ομιλείται. Υπέστη τις αλλαγές που υφίστανταιόλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, αλλά ποτέ δεν υπήρξε κενό».
Β. Μοναδική καλλιέργεια ως γλώσσα (λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη), λόγω της χρήσης της από απαράμιλλες ιστορικές προσωπικότητες της λογοτεχνίας, της ποίησης, του θεάτρου, της φιλοσοφίας, της πολιτικής και της επιστήμης, όπως ο Όμηρος, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Αισχύλος, ο Θουκυδίδης, ο Ιπποκράτης, ο Αρχιμήδης και οι Πατέρες της Εκκλησίας.
Γ. Ευρεία παρουσία σε πολλές γλώσσες, καθώς, διαχρονικά, η ελληνική έχει αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες γλώσσες ως προς την επίδρασή της σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και, δι’ αυτών, ευρύτερα στον κόσμο των γλωσσών. Επιπλέον, η ιδιαίτερη σημασία της ελληνικής γλώσσας επιβεβαιώνεται σαφώς από το γεγονός ότι διδάσκεται διεθνώς τόσο στην αρχαία της μορφή, σε έδρες κλασσικών σπουδών ανά τον κόσμο, όσο και στη μεσαιωνική (Βυζαντινή) και στη σύγχρονη μορφή της, σε έδρες Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Γλώσσας παγκοσμίως.
Δ. Η ελληνική γλώσσα ήταν και παραμένει μέχρι και σήμερα ανεξάντλητη πηγή της διεθνούς επιστημονικής ορολογίας ιδιαίτερα στην ιατρική, καθώς και στα μαθηματικά, στη φυσική, στη χημεία, στη μηχανική, στην αστρονομία, στην κβαντομηχανική, στις κοινωνικές και στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Πρόκειται για διεθνώς αναγνωρισμένο χαρακτηριστικότης ελληνικής, το οποίο προκύπτει σαφώς από εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα.
Πατέρας αυτής της ιδέας, δηλαδή για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας, είναι ο εμβληματικός καθηγητής της Ομογένειας Γιάννης Κορίνθιος. Δίδασκε από το 1979 νεοελληνική γλώσσα στο Πανεπιστήμιο Ανατολικών Σπουδών της Νάπολης και στο Πανεπιστήμιο της Καλαβρίας. Ηγετικό στέλεχος της Ομογένειας, ιδρυτικό μέλος της Κοινότητας Νάπολης και πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας.
Είναι ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της καθιέρωσης της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας και Ελληνικού Πολιτισμού (2014-2017).
Είναι επίσης συγγραφέας πολλών διδακτικών εγχειριδίων αρχαίων ελληνικών για τα Κλασσικά Λύκεια Ιταλίας.
Αρωγός του ο πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Διασποράς της ελληνικής Βουλής Σάββας Αναστασιάδης, ο μετέπειτα Πρόεδρός της Γιάννης Αμανατίδης, για να υπογραφεί τελικά το 2017 η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με τις συνέχειες πρωτοβουλίες του τότε υφυπουργού Εξωτερικών για τον απόδημο ελληνισμό Τέρενς Κουίκ
Την ημερομηνία 9 Φεβρουαρίου έδωσε ο τότε υπουργός Παιδείας καθηγητής Κωνσταντίνος Γαβρόγλου. Είναι η ημέρα θανάτου του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού
Περαιώνοντας αυτό το ρεπορτάζ, με όλη την ιστορία και το παρασκήνιο για το πώς φτάσαμε στην τόσο σημαντική απόφαση της UNESCO, σημειώνουμε και τα εξής:
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO επισημαίνει ότι ως γλωσσική κοιτίδα των βασικών εννοιών του πολιτισμού, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, η ελληνική γλώσσα κατέχει, με ιστορικά και αντικειμενικά κριτήρια, ξεχωριστή θέση μεταξύ των γλωσσών του κόσμου. Υπογραμμίζει, ακόμη, ότι «η συνειδητοποίηση της φωνολογικής δομής της ελληνικής οδήγησε τους Έλληνες του 8ου αιώνα π.Χ. στην καινοτόμο αξιοποίηση του συμφωνικού αλφαβήτου των Φοινίκων με την επινόηση του αλφαβήτου, επιτυγχάνοντας έτσι τη δημιουργία ενός νέου φωνηεντικού αλφαβήτου μέσω της μετάβασης από ένα σύστημα γραφής βασισμένο σε συμφωνικά γράμματα σε ένα σύστημα στο οποίο κάθε ήχος, κάθε φώνημα, εκπροσωπείται από ένα γράμμα».
Επίσης, αναφέρει ότι στην μετακλασσική Ελληνιστική Περίοδο, η ελληνική γλώσσα υπήρξε για έξι ολόκληρους αιώνες η πρώτη διεθνής γλώσσα, γλώσσα συναλλαγών πολλών λαών (lingua franca) και συγχρόνως γλώσσα πολιτισμική (Kultursprache). «Η ελληνική έλαμψε την περίοδο της βασιλείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη δέχτηκε και την αγκάλιασε ο Ρωμαϊκός Πολιτισμός, ο οποίος υιοθέτησε την ελληνική γραφή με τη μορφή του λατινικού αλφαβήτου, της έδωσε παγκόσμια διάσταση η γλώσσα των Ευαγγελίων, την ανακάλυψε και την ανέδειξε η Αναγέννηση και την αξιοποίησε στο έπακρον ο Διαφωτισμός», σημειώνει το Εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO, αιτιολογώντας την απόφασή του.
«Ο ηλεκτρονικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας (Thesaurus Linguae Graecae – TLG), ο οποίος περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα στην ελληνική γλώσσα από τον Όμηρο έως τους ιστορικούς του 15ου αιώνα, αριθμεί 12.000 ελληνικά κείμενα τεσσάρων χιλιάδων (4.000) συγγραφέων, που περιλαμβάνουν 105.000.000 λέξεις (σε όλους τους τύπους λέξεων που εμφανίζονται στα κείμενα)», υποστηρίζει. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO τονίζει, επιπλεόν, πως ιστορικά η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στη διανόηση, στη γλωσσική έκφραση και διατύπωση θεμελιωδών εννοιών και λέξεων της ευρωπαϊκής και της ευρύτερης διανόησης, οι οποίες δηλώνονται, προσλαμβάνονται ή ανάγονται σε λέξεις-έννοιες της ελληνικής γλώσσας.
Υπενθυμίζεται, πως η UNESCO ήδη έχει αναγνωρίσει διάφορα στοιχεία που συνδέονται με την ελληνική γλώσσα. Δύο στοιχεία καταγεγραμμένης πολιτιστικής κληρονομιάς, «Τα μολύβδινα χρηστήρια ελάσματα του Μαντείου της Δωδώνης» και τον «Πάπυρο του Δερβενίου: Το αρχαιότερο βιβλίο της Ευρώπης», τα οποία έχουν καταχωρηθεί στο Διεθνές Μητρώο Μνήμης του Κόσμου (Memory of the World) το 2023 και το 2015, αντίστοιχα. Επίσης, δύο επιπλέον στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς: Το «Πολυφωνικό Καραβάνι», το οποίο μελετά, διασώζει και προάγει το πολυφωνικό μτραγούδι της Ηπείρου, συμπεριληφθέν το 2020 στο Μητρώο Καλών Πρακτικών Διασώσεως και τον «Βυζαντινό Ψαλμό», που ενεγράφη το 2019 στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.
Μητσοτάκης για Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας: Πανανθρώπινο το φορτίο της
Για μια επιτυχία της πολιτισμικής μας διπλωματίας κάνει λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας». Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό «η κοινή απόφαση 88 κρατών να επιλέξουν ως σημείο αναφοράς και τιμής την ημέρα θανάτου του εθνικού μας ποιητή, μας κάνει, επίσης, διπλά υπερήφανους. Όχι μόνο γιατί αναγνωρίζει την ταύτιση της γλώσσας μας με την ιστορική πορεία του έθνους. Αλλά και γιατί δηλώνει το πανανθρώπινο φορτίο της. Ώστε όλοι οι πολίτες του κόσμου να κρατούν στη σκέψη τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη: «τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική»».
Αναλυτικά η ανάρτηση του Κ.Μητσοτάκη
Ν. Ανδρουλάκης: Μεγάλη νίκη και κίνηση υψηλού συμβολισμού η καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας
Ο Νίκος Ανδρουλάκης χαρακτήρισε νίκη υψηλού συμβολισμού την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας από την UNESCO.
Σε δήλωσή του ανέφερε πως η αναγνώριση της μακράς συμβολής της ελληνικής γλώσσας στην προαγωγή του πολιτισμού σε κάθε γωνιά της ανθρωπότητας, με την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας από την UNESCO, είναι μια μεγάλη νίκη.
«Μια κίνηση υψηλού συμβολισμού για τη γλώσσα μας, που είναι ταυτόχρονα γλώσσα της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας, των τεχνών και των επιστημών», συμπλήρωσε.
Ο κ. Ανδρουλάκης εξέφρασε τη χαρά του για το γεγονός ότι στις 18 Μαΐου 2024 το ΠΑΣΟΚ πρωτοστάτησε σε αυτό το εθνικό χρέος, παίρνοντας την πρωτοβουλία να ζητήσει την έκδοση ομόφωνου ψηφίσματος της Βουλής και την υποβολή σχετικού αιτήματος προς την UNESCO.