Τα κουνούπια είναι πολύ αρχαία ζώα, πολύ μεγαλύτερα από τους σύγχρονους ανθρώπους. Τα απολιθώματα και οι μοριακές μελέτες συμφωνούν να χρονολογήσουν την εμφάνισή τους στη γη πριν από περισσότερα από 220 εκατομμύρια χρόνια.
Εκείνη την εποχή, τα αναδυόμενα μέρη του πλανήτη σχημάτισαν μια ενιαία ήπειρο, την Παγγαία.
Η ηπειρωτική μετατόπιση δεν είχε ακόμη ξεκινήσει όταν οι πρόγονοι των κουνουπιών που γνωρίζουμε σήμερα ήδη πολλαπλασιάζονταν και εξερευνούσαν κάθε γωνιά του περιβάλλοντός τους που πιθανόν να παρέχει το υγρό περιβάλλον που χρειάζονταν οι προνύμφες τους για να αναπτυχθούν.
Μια ιστορία με πολύ... νερό
Όλα τα κουνούπια αναπτύσσονται πρώτα στο νερό, τα προνυμφικά τους στάδια είναι αυστηρά υδάτινα, αν και δεν μπορούν να αναπνεύσουν υποβρύχια. Και, κατά τη μακρά εξελικτική τους ιστορία, τα κουνούπια έχουν αναπτύξει διαφορετικές στρατηγικές για να εκμεταλλευτούν τα περισσότερα από τα υδάτινα περιβάλλοντα που θα μπορούσε να τους προσφέρει η φύση (πισίνες, ποτάμια, λακκούβες κ.λπ.).
Ορισμένα κουνούπια αγαπούν ιδιαίτερα τις τρύπες των δέντρων ή τα τροπικά φυτά όπου μερικά χιλιοστόλιτρα συσσωρευμένου νερού είναι αρκετά για να αναπτυχθούν οι προνύμφες.
Άλλα αναπτύσσονται μόνο στα υφάλμυρα νερά των μαγγροβίων, ακόμη και σε λαγούμια καβουριών. Άλλα πάλι θα αποικίσουν τους ήρεμους κολπίσκους των μεγάλων ποταμών ή των μικρών ρυακιών, των ελών, των τάφρων, ακόμη και των υπονόμων των πόλεων μας ή των κύπελλων των γλάστρες μας.
Μετά από 220 εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, σχεδόν οπουδήποτε υπάρχει διαθέσιμο νερό στον πλανήτη, ένα ή περισσότερα είδη κουνουπιών μπορούν να αναπτυχθούν εκεί.
Μόνο οι περιοχές όπου το νερό είναι μόνιμα παγωμένο (πόλοι, κορυφές) δεν αποικίζονται.
Εξέλιξη σε δράση
Σήμερα, γνωρίζουμε περισσότερα από 3.500 διαφορετικά είδη κουνουπιών που ζουν σε όλες τις ηπείρους.
Με την πάροδο των γενεών, οι γεωγραφικά διαχωρισμένοι πληθυσμοί κουνουπιών συσσωρεύουν γενετικές διαφορές και τελικά σχηματίζουν διαφορετικά είδη, με διαφορετικά βιολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά.
Σε κάθε ήπειρο, διαφορετικές εξελικτικές δυνάμεις θα δράσουν στη συνέχεια και θα διαμορφώσουν τα είδη όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Χάρη στις γονιδιωματικές τεχνικές, είναι δυνατό να εντοπιστεί εν μέρει η εξελικτική ιστορία αυτών των ειδών.
Αυτές οι μελέτες έχουν αποκαλύψει ιδιαίτερα το εξαιρετικό προσαρμοστικό δυναμικό που κρύβεται στην καρδιά του γονιδιώματος των κουνουπιών, το οποίο εκδηλώνεται με κάποια από την υψηλότερη γενετική ποικιλότητα στο ζωικό βασίλειο.
Αυτός ο γενετικός πλούτος επιτρέπει την επιλογή πιο αποτελεσματικών παραλλαγών, προσαρμοσμένων σε διαφορετικά ή μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα.
Ένας υψηλός ρυθμός γονιμότητας (ένα θηλυκό κουνούπι μπορεί να γεννήσει αρκετές εκατοντάδες αυγά κατά τη διάρκεια της ζωής του) σε συνδυασμό με ένα σύντομο χρόνο παραγωγής (περίπου δέκα ημέρες κατά μέσο όρο για τα κουνούπια) επιτρέπει στα κουνούπια να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν αυτή τη σημαντική γενετική ποικιλομορφία ανά γενεές, η οποία τους εγγυάται όλη την αντιδραστικότητα και ανθεκτικότητα που είναι απαραίτητη στις αλλαγές στο περιβάλλον τους, είτε αυτές συνδέονται είτε όχι με ανθρώπινες δραστηριότητες.
Πηγή: The Conversation