Πώς μια «συνωμοσία» Ήλιου και Σελήνης έκανε να μη διαρκεί η ημέρα πάνω από 60 ώρες

Επί ένα δισεκατομμύριο χρόνια, η διάρκεια της ημέρας ήταν 19,5 ώρες.
ARTUR PLAWGO / SCIENCE PHOTO LIBRARY via Getty Images

Η ημέρα (που ορίζεται ως μια περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της) διαρκεί σήμερα 24 ώρες, ωστόσο αυτό δεν ίσχυε πάντα- και ομάδα αστροφυσικών από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο έδειξε πώς η αργή και σταθερή αύξηση της διάρκειάς της, η οποία προκαλείται από την παλιρροιακή έλξη της Σελήνης, σταμάτησε για πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Σύμφωνα με την έρευνα, στο χρονικό διάστημα που κράτησε από δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν μέχρι 600 εκατομμύρια χρόνια πριν, η ατμοσφαιρική επιρροή του Ήλιου αντιστάθμιζε την επίδραση της Σελήνης, κρατώντας σταθερό τον ρυθμό περιστροφής, και τη διάρκεια της ημέρας στις 19,5 ώρες. Εάν δεν υπήρχε αυτή η παύση, η σημερινή μας ημέρα θα διαρκούσε όχι 24, μα πάνω από 60 ώρες.

Χρησιμοποιώντας γεωλογικά στοιχεία και εργαλεία ατμοσφαιρικής έρευνας, οι επιστήμονες δείχνουν πως αυτό το παλιρροιακό «αδιέξοδο» ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη προέκυψε από τη σημαντική σύνδεση μεταξύ της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και του ρυθμού περιστροφής της Γης.

Η σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε στο Science Advances και μεταξύ των συντελεστών της είναι ο καθηγητής Νόρμαν Μάρεϊ, θεωρητικός αστροφυσικός στο CITA (Canadian Institute for Theoretical Astrophysics), ο τελειόφοιτος Χάνμπο Γου, ο Κρίστεν Μενού, αναπληρωτής καθηγτής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, ο Τζέρεμι Λεκόντ, ερευνητής του CNRS στο Laboratoire d’ astrophysique de Bordeaux και πρώην μεταδιδακτορικός του CITA και ο Κρίστοφερ Λι, επίκουρος καθηγητής.

Όταν σχηματίστηκε η Σελήνη, πριν περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, η ημέρα διαρκούσε λιγότερο από 10 ημέρες. Ωστόσο έκτοτε η βαρυτική έλξη της Σελήνης επιβραδύνει την περιστροφή του πλανήτη μας, κάνοντας την ημέρα να μεγαλώνει- σήμερα συνεχίζει να μεγαλώνει, κατά περίπου 1,7 μιλισεκόντ κάθε αιώνα.

Η Σελήνη επιβραδύνει την περιστροφή του πλανήτη ασκώντας έλξη στους ωκεανούς της Γης- και αυτή η βαρυτική έλξη «φρενάρει» τον πλανήτη μας. Επίσης, όπως λέει ο Μάρεϊ, το ηλιακό φως επιδρά και αυτό με παρόμοιο τρόπο στην ατμόσφαιρα- μόνο που σε αυτή την περίπτωση επιταχύνει την περιστροφή.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της γεωλογικής ιστορίας της Γης, η σεληνιακή αυτή επιρροή είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη ηλιακή, και ως εκ τούτου οι ημέρες μεγάλωναν. Ωστόσο περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν η ατμόσφαιρα ήταν θερμότερη- και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια ακολουθία γεγονότων που οδήγησαν σε ενίσχυση της επιρροής του Ήλιου σε βαθμό που μπορούσε να αντισταθμίσει τη σεληνιακή.

Δημοφιλή