Πόλεμος, ακρίβεια, πληθωρισμός, χαμηλοί μισθοί και γενικά καθημερινές έγνοιες και εξελίξεις οι οποίες προκαλούν έντονο στρες και άγχος που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε εύκολα. Όλο αυτό έχει τρομερό αντίκτυπο κατά τις βραδινές ώρες, όταν προσπαθούμε να κοιμηθούμε αλλά δεν τα καταφέρνουμε.
«Οι στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να είναι προσωπικοί, επαγγελματικοί, περιβαλλοντικοί, ακόμη και πολιτικοί», δηλώνει η δρ Άννα Κρίγκερ, καθηγήτρια στο Weill Cornell Medical College της Νέας Υόρκης.
«Τα ποσοστά της αϋπνίας έχουν την τάση να αυξάνονται κατά τη διάρκεια προηγούμενων πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών», προσθέτει η Μισέλ Ντρερούπ, ψυχολόγος στην κλινική διαταραχών ύπνου της κλινικής Cleveland Clinic στο Οχάιο.
Πώς να καταλάβουμε πως ο ύπνος μας «βρίσκεται σε κίνδυνο»
Τα άτομα που κοιμούνται καλά μπορεί να αντισταθούν καλύτερα στις επιπτώσεις που επιφέρει το στρες. Ωστόσο, για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν ή για όσους υποφέρουν από «κατακερματισμό του ύπνου», δηλαδή από σύντομες αλλά συχνές αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, το συνεχές άγχος που προκαλείται από τις ειδήσεις μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Η ηλικία διαδραματίζει κι αυτή τον δικό της ρόλο. Για παράδειγμα, «οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν ήδη προβλήματα με τον ύπνο λόγω των υφιστάμενων παθήσεων υγείας, των φαρμάκων και του χρόνιου πόνου και έτσι μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο πρόσθετο στρες. Οι γυναίκες εμφανίζουν επίσης υψηλότερα ποσοστά αϋπνίας από τους άνδρες», εξηγεί η Ντρερούπ.
«Υπάρχει γενετική προδιάθεση, αλλά υπάρχει και συμπεριφορικός αντίκτυπος», προσθέτει. «Εάν βρίσκομαι σε ένα περιβάλλον όπου οι γονείς μου ξενυχτούν, αυτό ενδεχομένως να επηρεάσει το πρόγραμμα του ύπνου μου. Το οικογενειακό ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας, ειδικά άγχους, είναι ένας άλλος παράγοντας προδιάθεσης», δηλώνει η ψυχολόγος.
Ας μην στρεφόμαστε στη σκοτεινή πλευρά της αϋπνίας
«Η περιστασιακή αϋπνία είναι κάτι σύνηθες», δηλώνει η ειδικός ύπνου Τζένιφερ Μαντ, αναπληρώτρια κλινική καθηγήτρια οικογενειακής και προληπτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα.
Η καθηγήτρια αναφέρει πως πολλοί ασθενείς, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την αϋπνία, καταφεύγουν σε πρακτικές οι οποίες την επιδεινώνουν. Όπως να χαζέψουν την οθόνη του κινητού τους ή να σηκωθούν στο μέσο της νύχτας και να αρχίσουν να γυμνάζονται.
Ενώ οι ειδικοί ενθαρρύνουν να σηκωνόμαστε από το κρεβάτι μετά από 30 λεπτά στριφογυρίσματος, δεν είναι σοφό να εκθέτουμε τα μάτια μας στο μπλε φως των ηλεκτρονικών συσκευών στη μέση της νύχτας. «Κάτι τέτοιο απλώς στέλνει ένα μήνυμα στον εγκέφαλο και απενεργοποιεί τη μελατονίνη, την ορμόνη που προκαλεί υπνηλία», εξηγεί η Κρίγκερ.
Από την άλλη, το φαγητό κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να οδηγήσει σε καούρα, δυσπεψία και παλινδρόμηση οξέων, με αποτέλεσμα να διαταράξουν τον ύπνο. Η άσκηση στη μέση της νύχτας αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος, τους καρδιακούς παλμούς και τις ορμόνες του στρες, γεγονός που μπορεί να εκτροχιάσει τις προσπάθειες να αποκοιμηθούμε.
«Μία από τις χειρότερες συμπεριφορές που μπορεί να κάνει ένα άτομο με περιστασιακή αϋπνία είναι να εκνευρίζεται γι′ αυτήν», δηλώνει η δρ Ελίζαμπεθ Κλέρμαν, καθηγήτρια νευρολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Χάρβαρντ.
Βάζοντας φρένο στο ενδεχόμενο της χρόνιας αϋπνίας
Υπάρχουν δοκιμασμένες τεχνικές οι οποίες μπορούν να μας κάνουν να αντιμετωπίσουμε την αϋπνία μας ξεκινώντας από το να μην φέρνουμε την καταστροφή.
Το να βλέπουμε τις ειδήσεις και να χαζεύουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι την ώρα του ύπνου δεν πρόκειται να αποβεί λειτουργικό. Χρειαζόμαστε ένα περιθώριο μιας ώρας από την στιγμή που θα παρακολουθήσουμε τι συμβαίνει στον κόσμο και από εκείνη την στιγμή που πρέπει να χαλαρώσουμε για να αποκοιμηθούμε.
Σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγουμε την κατανάλωση αλκοόλ, ουσιών και καφεΐνης πριν πέσουμε στο κρεβάτι. «Και πρέπει να θυμόμαστε ότι αν σκεφτόμαστε πάντα πώς θα αποκοιμηθούμε, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται», επισημαίνει η Μαντ.
Για όσους χρειάζονται επαγγελματική βοήθεια, η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για την αϋπνία, η οποία ονομάζεται «CBT-I» και έχει θεωρηθεί ως η χρυσή θεραπεία. Ένα βασικό σημείο εστίασης είναι η βελτίωση του προγράμματος του ύπνου.
Είναι γεγονός πως με την αϋπνία οι άνθρωποι περνάμε πολύ χρόνο στο κρεβάτι ξάγρυπνοι με αποτέλεσμα να το συνδέουμε με αρνητικά συναισθήματα. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο στρες.
Γι′ αυτό και βασικός σκοπός της καταπολέμησης της αϋπνίας είναι να αποβάλλουμε αυτούς τους κακοπροαίρετους συνειρμούς.
Με πληροφορίες από CNN Health.