Την Κρήτη την έχω γυρίσει σχεδόν από άκρη σε άκρη. Την έχω νιώσει, έχω μισή κρητική καταγωγή, μου αρέσει η κουζίνα της και οι άνθρωποί της, με τις ιδιομορφίες τους από περιοχή σε περιοχή, όπως, άλλωστε, συμβαίνει παντού.
Όμως, αυτή τη φορά πηγαίνοντας στην Κρήτη, δεν είχα απλά τον ρόλο του επισκέπτη, αλλά και του γευσιγνώστη – κριτή, που ανέβασε τον πήχη της υπευθυνότητας.
Το 9ο Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας που έγινε στους Αποστόλους Πεδιάδος Ηρακλείου ήταν άρτια οργανωμένο. Μια προσπάθεια που ξεκίνησε από τη Λένα Ηγουμενάκη, πρόεδρο του Φεστιβάλ, από τον τόπο καταγωγής της, τους Αποστόλους, γύρισε εκεί για να αποκτήσει και το δικό του σπίτι, το οποίο εγκαινιάστηκε μια ημέρα πριν το Φεστιβάλ.
Ηταν τόση η σημασία που Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας, που βρέθηκαν εκεί τόσο ο περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης όσο και συνεργάτες του αντιπεριφερειάρχες, Γιώργος Πιτσούλης, Ρένα Χουδετσανάκη, Σταύρος Τζεδάκης, ο εντεταλμένος σύμβουλος Πολιτισμού Κώστας Φασουλάκης, ο πρώην αντιπεριφερειάρχης Λάμπρος Βαμβακάς αλλά και πολλοί άλλοι της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως ο υποψήφιος δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, Βασίλης Κεγκέρογλου.
Ηταν τιμή μου που συμμετείχα σε μια διαδικασία δίπλα σε καταξιωμένους ανθρώπους της κουζίνας, όπως ο πρόεδρος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Κρήτης Τάσος Παπαδάκης, και η σεφ Ντίνα Νικολάου, μοιραζόμενος τις ίδιες γεύσεις που ετοίμασαν 14 σύλλογοι από διάφορα μέρη της Κρήτης, ανάμεσα σε περίπου 50 συλλόγους που στηρίζουν το Φεστιβάλ.
Κάνοντας πρώτα ένα πέρασμα από τους πάγκους των συλλόγων, για να δω τη διαδικασία της προετοιμασίας τους μαγειρέματος και τον τρόπο παρασκευής, οι μυρωδιές που είχαν ήδη πλημμυρίσει την ατμόσφαιρα γίνονταν ακόμα πιο έντονες.
Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι οι άντρες μάγειροι έδιναν τον δικό τους χαρακτήρα, μαγειρεύοντας, με τον πάτερ Κίμωνα των Αποστόλων να πρωτοστατεί.
Βέβαια, δεν μου ήταν καθόλου εύκολο να ξεχωρίσω τα καλύτερα πιάτα, διότι όλα έγιναν με αγάπη και μεράκι. Ωστόσο, λογικό ήταν να επιλέξω κάποια και να τα βαθμολογήσω καλύτερα.
Πείτε μου εσείς τώρα, διαβάζοντας τα παρακάτω πιάτα και τους συλλόγους, τι θα ξεχωρίζατε;
1. Σύλλογος Ινι – Μοναστηράκη Ινατος Μονοφατσίου – Ξινόχοντρος με μελιτζάνες και κολοκύθια.
2. Σύλλογος Βόνης Πεδιάδος – Μπάμιες με αγγουρίδα (άγουρα σταφύλια για ξινό χυμό αντί λεμονιού).
3. Σύλλογος Γούδουρα Σητείας – Βλήτα με μαυρομάτικα γιαχνερά (καλικοτά).
4. Μορφωτικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Κασταμονίτσας Πεδιάδος – Γεμιστά με χόντρο κατσαρόλας και χοχλιούς (σαλιγκάρια).
5. Σύλλογος Καστελλίου Πεδιάδος – Συμπεθεριό (ανάμικτα λαχανικά κατσαρόλας).
6. Σύλλογος Μαράθου Μαλεβιζίου – Κατσίκα κοκκινιστή με μελιτζάνες και κυδωνάτες πατάτες τηγανητές.
7. Ενορία Αποστόλου Πεδιάδος – Κουκιά Πετεινό
8. Πολιτιστικός και Αθλητικός Σύλλογος Σισών «Αστάλι» Ρεθύμνης – Κατσικάκι κοκκινιστό με φασολάκια.
9. Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Μελίτακες – Γλιστρίδα τηγανητή, ψάρι (λούτσος) με αποξηραμένες μπάμιες.
10. Σύλλογος Φορτέτσας Ηρακλείου – Αναφορά στις μικρασιάτικες ρίζες
11. Σύλλογος Μάρθας – Ρεβυθοκεφτέδες
12. Σύλλογος Σμαρίου Πεδιάδος – Βλήτα με κολοκυθόφυλλα και λιανούς χοχλιούς γιαχνί.
13. Σύλλογος Καμινίων Ηρακλείου - Σουπιές με γιαχνερά, χόντρος με σαλιγκάρια, μπακλαβάς, χειρομυλόπιτες.
14. Σύλλογος Πολυθέας Πεδιάδος – Χόβολη με λιψανάλατη (κρέας) και ρεβυθοκεφτέδες.
Λοιπόν, δεν θα αποκαλύψω που έβαλα τον καλύτερο βαθμό, αλλά θα πω μονάχα ότι έβαλα δύο 20άρια και μόλις ένα 14άρι. Θα πω επίσης μια ιστορία για τα Κουκιά Πετεινό.
Οι παλιότεροι για να δελεάσουν τα παιδιά, στα χρόνια που η ζωή ήταν δύσκολη, προκειμένου να φάνε κουκιά τους έλεγαν ότι θα έχει και πετεινό. Κι όταν τα παιδιά διαπίστωναν ότι στο πιάτο είναι μόνο κουκιά και ρωτούσαν που είναι ο πετεινός, τους έλεγαν «αύριο ο πετεινός».
Ηταν από τα ψέματα που ακόμα και η Εκκλησία συγχωρεί, όπως μου είπε ο πάτερ Κίμωνας.
Στο 9ο Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας ήταν πολλές οι παλιές συνταγές που αναβίωσαν, με αναφορές στη Μινωική εποχή, αλλά και άλλες συνταγές παραδοσιακής κουζίνας.
Στο χώρο του Φεστιβάλ, παράλληλα με τα παραδοσιακά κρητικά ποτά, και μαγειρέματα, οι παραβρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν «ζωντανά», και να γευτούν κρητικά -παραδοσιακά φαγητά, που αναδεικνύουν την αυθεντική διατροφική και κοινωνική παράδοση της Κρήτης.
Εξάλλου, οι επισκέπτες, και ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές είχαν τη δυνατότητα να δουν και να θαυμάσουν την παρουσίαση για την τέχνη της πανεροπλεκτικής, την τέχνη της υφαντικής με τον παραδοσιακό αργαλειό, και την έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Ο άρτος ο επιούσιος».
Ξεχωρίζει το επτάζυμο ψωμί με φυσική ζύμη που την έλεγαν κουνενό και γινόταν από ρεβύθι αλεσμένο με νερό. Μάλιστα δεν έλεγαν ότι κάνουν τον κουνενό για να μην το ματιάσουν και τον έφτιαχναν τη νύχτα για να μην τους βλέπουν.
Μεγάλο ήταν και το ενδιαφέρον και στην παιδική γωνίτσα. Ήταν το τραπέζι μύησης στην παραδοσιακή γαστρονομία δεκάδων παιδιών που με την καθοδήγηση παιδαγωγών και γιαγιάδων από διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους έφτιαχναν μαζί παραδοσιακές συνταγές.
Το παραδοσιακό γιορταστικό κλίμα ενίσχυσαν τα μουσικά ακούσματα από το συγκρότημα του Αντώνη Μαλλιωτάκη, ενώ έγινε και παρουσίαση παραδοσιακών κρητικών χορών από τον Λαογραφικό όμιλο «Λάζαρος και Μανόλης Χνάρης», με τη συμμετοχή εκατοντάδων παρευρισκομένων επισκεπτών.
Στη διάρκεια της βραδιάς έγιναν βραβεύσεις γυναικών για την προσήλωση τους στην τήρηση και ανάδειξη της τοπικής παράδοσης, από τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη και άλλους καλεσμένους.
Με γεύση και άρωμα Κρήτης, στο Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας ανανέωσε το ραντεβού του με την παράδοση, για το καλοκαίρι του 2024.Σημειώνω ότι διέμεινα στο Φουρνόσπιτο της οικογένειας Ηγουμενάκη, στους Αποστόλους Πεδιάδος, μέρος του Organ Farm που διαχειρίζεται ο Μανώλης.
10