Το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα κυριαρχεί στην επικαιρότητα. Μερικές σκέψεις/προτάσεις, γιατί οι διαπιστώσεις είναι χρήσιμες μεν για να οδηγηθούμε στα σωστά συμπεράσματα, αλλά δεν προσφέρουν λύσεις.
Διεθνής και εγχώρια καμπάνια ενημέρωσης
Απαιτείται εκστρατεία ενημέρωσης εντός και εκτός της χώρας. Αρκετοί συμπατριώτες μας ανησυχούν για τις επιπτώσεις του φαινομένου και η κυβέρνηση οφείλει να τους καταστήσει κοινωνούς, με διαδραστικό τρόπο και όχι μέσω βουλευτών και τοπικών, χωρίς να ωραιοποιεί, ούτε βέβαια να δραματοποιεί την κατάσταση.
Στο εξωτερικό, χρειάζεται συνεχής και συστηματική ενημέρωση με απτές αποδείξεις της απροθυμίας της Τουρκίας (και των αρχών της) να ελέγξει τις ροές. Πρέπει να επαναλαμβάνουμε ένα κεντρικό αφήγημα με 2-3 εύπεπτες και «χτυπητές» θέσεις σε διεθνή και ευρωπαϊκά φόρα, με αρθρογραφία σε μέσα του εξωτερικού με διεθνή απήχηση καθώς και σε μεμονωμένες χώρες της Ε.Ε., οι κοινωνίες και ηγεσίες των οποίων έχουν μία διαστρεβλωμένη άποψη για την αντιμετώπιση του φαινομένου από πλευράς της Ελλάδας, και όπου κρίνεται απαραίτητο να παρουσιάζονται αδιάσειστα στοιχεία οπτικοποίησης της «αλυσίδας» ενεργειών (από διακινητές και κράτη) που χρησιμοποιούν πρόσφυγες και μετανάστες με συγκεκριμένες σκοπιμότητες.
Δεν πρέπει οι απειλές Ερντογάν να μας «φιμώσουν». Ο ρόλος και οι διευκολύνσεις που τυχόν παρέχονται στoυς διακινητές πρέπει ομοίως να αναδειχθούν, όπως και ο αντίκτυπος των επιχειρήσεων «σκούπα» σε βάρος Σύρων, αλλά και η αλλαγή στάσης της τουρκικής κοινωνίας που είναι πλέον πολύ περισσότερο εχθρική ή πάντως λιγότερο ανεκτική έναντι Σύρων και άλλων. Δεν είναι βέβαιο ότι οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν τέτοιες…λεπτομέρειες, οι οποίες, ωστόσο, εξηγούν πολλά αναφορικά με τον χειρισμό της υπόθεσης από μεριάς Άγκυρας, στην οποία βέβαια αναγνωρίζεται ότι είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων παγκοσμίως.
Ελλάδα - Ε.Ε.
Οι Ευρωπαίοι πρέπει να πιεστούν έξυπνα και αποτελεσματικά (ακόμη και με προειδοποιήσεις για αλλαγή στάσης σε θέματα μεγαλύτερου δικού τους ενδιαφέροντος, καθώς αρκετοί έχουν βολευτεί στη σημερινή κατάσταση), αλλά και διαμορφώνοντας τις κατάλληλες συμμαχίες εντός της Ε.Ε., ώστε, μεταξύ άλλων: να προχωρήσουν γρήγορα - και όχι στο 2ο εξάμηνο επί γερμανικής προεδρίας - οι διαδικασίες ενιαιοποίησης του ευρωπαϊκού ασύλου και η αναθεώρηση του «Δουβλίνου», να επανεργοποιηθεί η ενδοευρωπαϊκή μετεγκατάσταση, που έχει βαλτώσει εδώ και σχεδόν 2 χρόνια, να συνδεθεί η σταδιακή απελευθέρωση κονδυλίων προς την Τουρκία με τον εκμηδενισμό των ροών προς τα ελληνικά νησιά, να επιταχυνθεί η εκπλήρωση των δεσμεύσεων προς την Άγκυρα βάσει της Κοινής Δήλωσης του Μαρτίου του 2016 (στην πράξη απαιτείται η αναθεώρηση συγκεκριμένων προνοιών της Δήλωσης).
Προσοχή: το ζήτημα δεν είναι και δεν πρέπει να γίνει ελληνοτουρκικό, είναι ευρωτουρκικό με διεθνείς διαστάσεις.
Εσωτερικό και επιστροφές στην Τουρκία
Στο εσωτερικό, τα μέτρα της κυβέρνησης κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, εντούτοις, θα απαιτηθεί χρόνος για να δοκιμαστούν. Πρέπει, διατηρώντας σαν κόρη οφθαλμού διεθνές δίκαιο, ευρωπαϊκό κεκτημένο, κράτος δικαίου, την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη μας, να αποφύγουμε τη γκετοποίηση που όχι μόνο δυσκολεύει την ομαλή ένταξη, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση, την (μακρά) παραμονή μεταναστών και προσφύγων σε άθλιες συνθήκες και τη στοχοποίηση των «ξένων» και τον εγχώριο διχασμό, που δίνει στην Άγκυρα επιπλέον κίνητρο να εργαλειοποιεί τα προσφυγομεταναστευτικά ρεύματα. Η άμεση επιστροφή στην Τουρκία όσων δεν λαμβάνουν καθεστώς πρόσφυγα είναι επιτακτική, διότι η γειτονική χώρα -βάσει της Κοινής Δήλωσης- θα κάνει εν συνεχεία τους επαναπατρισμούς στις χώρες προέλευσης.
Είναι διαχειρίσιμη η κατάσταση;
Ως προς την ένταξη, να σημειωθεί ότι για την ώρα οι αριθμοί είναι απολύτως διαχειρίσιμοι. Οι είσοδοι στην Ελλάδα το 2010 ήταν 135 χιλιάδες, το 2011, 115 χιλιάδες και το πρώτο εννιάμηνο του 2019 σχεδόν 90 χιλιάδες. Μάλιστα, επειδή ορισμένοι τείνουν να τους αθροίζουν με όσους διέμεναν στη χώρα τα προηγούμενα χρόνια, πάνω από 500 χιλιάδες παράνομοι, χωρίς έγγραφα, κτλ, έφυγαν από τη χώρα με τις ροές του 2015.
Θα επανέλθω με νέα ανάρτηση σχετικά με τους τρόπους διασφάλισης ότι η διαδικασία ένταξης θα γίνει σε ομαλές συνθήκες.
Αναδημοσίευση, με την άδεια του συγγραφέα, από τη σελίδα του κ. Κωνσταντίνου Φίλη στο FB