Τα τελευταία χρόνια, τα funds έχουν αποκτήσει ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αποτέλεσμα να διαχειρίζονται πλέον μεγάλο ποσοστό της αγοράς χρέους, αλλά και τελικά, μέσω των πλειστηριασμών, της ελληνικής κτηματαγοράς. Οι ξένοι επενδυτές, μέσω των funds, αποκτούν ακίνητα σε χαμηλές τιμές και τα μεταπωλούν αργότερα με υψηλότερο τίμημα. Ο ρυθμός των πλειστηριασμών αυξάνεται διαρκώς, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η αξία των ακινήτων και να διαμορφώνεται ένα νέο, ασταθές περιβάλλον για τους ιδιοκτήτες και τους ενδιαφερόμενους ιδιώτες αγοραστές.
Πώς μεταφράζεται;
Η αυξημένη δραστηριότητα των funds στην αγορά δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη σταθερότητα του τομέα των ακινήτων.
Υψηλός πληθωρισμός, Υψηλά ενοίκια, Υψηλά χαρτοφυλάκια
Ο πληθωρισμός των ενοικίων αποτελεί μία από τις σημαντικότερες επιπτώσεις, καθώς μεγάλο μέρος των ακινήτων που αποκτούν τα funds μετατρέπεται σε επενδυτικά ακίνητα ή ακίνητα «φαντάσματα», τα οποία «περιμένουν» να πωληθούν ως χαρτοφυλάκιο, αδιάθετα προς το κοινό, οδηγώντας σε υπέρογκες αυξήσεις των ενοικίων σε πολλές περιοχές. Η άνοδος των ενοικίων πλήττει (ποιους άλλους) ιδιαίτερα τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, καθιστώντας την εύρεση προσιτής στέγης μια ακόμα πιο δύσκολη υπόθεση. Οι νέοι εργαζόμενοι και οι οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο έξωσης ή υποχρεώνονται να κατοικούν σε μικρότερους, και συχνά ακατάλληλους χώρους.
Η ιδιοκατοίκηση μειώνεται συνεχώς.
Οι πολίτες είτε χάνουν τα ακίνητα τους δια πλειστηριασμού, είτε δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να αποκτήσουν κατοικία, αφού οι τιμές αγοράς αυξάνονται λόγω της μαζικής αγοράς ακινήτων από επενδυτικά σχήματα. Αυτό οδηγεί σε μια κοινωνική ανακατάταξη, όπου η στέγαση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη, ενώ η μεσαία τάξη σταδιακά εκτοπίζεται από την αγορά ιδιοκτησίας.
Η υπερσυγκέντρωση ακινήτων στα χέρια λίγων παικτών δημιουργεί τον κίνδυνο μιας νέας φούσκας στην αγορά ακινήτων. Όταν μια αγορά εξαρτάται υπερβολικά από τη δραστηριότητα λίγων παικτών, υπάρχει πάντα η πιθανότητα τεχνητής υπερτίμησης των τιμών, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική κρίση στον τομέα της στέγασης. Αν οι τιμές των ακινήτων συνεχίσουν να αυξάνονται ανεξέλεγκτα, χωρίς αντίστοιχη αύξηση των εισοδημάτων, μπορεί να δημιουργηθεί ένα φαινόμενο «φούσκας» όπου η αγορά τελικά θα καταρρεύσει, αφήνοντας πίσω της ακόμα περισσότερους οικονομικά ευάλωτους πολίτες και τεράστιες κοινωνικές ανισότητες.
Τι κάνουμε;
Χρειαζόμαστε αποφασιστικές παρεμβάσεις από την πολιτεία. Παρά την ύπαρξη νομοθετικών πλαισίων, οι πλειστηριασμοί συνεχίζονται σε συνδυασμό με πιεστικές και καταχρηστικές συμπεριφορές, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη για αυστηρότερη ρύθμιση που θα προστατεύει τους δανειολήπτες από τις επιθετικές τακτικές των funds. Η προστασία της πρώτης κατοικίας είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Όπως είναι γνωστό, τα funds μετέρχονται διάφορες καταχρηστικές πρακτικές πίεσης των δανειοληπτών. Άμεσα πρέπει να μπει φρένο σε αυτό, και να αποτραπούν οι μαζικές εξώσεις, χωρίς ποτέ να έχει προηγηθεί πραγματική προσπάθεια ρύθμισης του χρέους του δανειολήπτη.
Επιπλέον, η επιβολή φορολογικών αντικινήτρων για μαζικές αγορές ακινήτων από funds θα μπορούσε να περιορίσει την υπερσυγκέντρωση ακινήτων στα χέρια λίγων παικτών και να ενισχύσει την πρόσβαση των πολιτών στην αγορά κατοικίας.
Σε κρίσιμες περιπτώσεις, το κράτος θα μπορούσε να παρεμβαίνει, αγοράζοντας ακίνητα και επιτρέποντας στους πολίτες να τα αποπληρώσουν με ευνοϊκούς όρους.
Η ανεξέλεγκτη δράση των funds στην ελληνική κτηματαγορά δημιουργεί ένα εκρηκτικό τοπίο, όπου οι πολίτες χάνουν την πρόσβαση στην ιδιοκτησία και οι τιμές των ακινήτων γίνονται απρόσιτες.
Οι πολιτικές παρεμβάσεις είναι επιτακτικές, ώστε να διασφαλιστεί, αρχικά η προστασία της περιουσίας των πολιτών, και ειδικά της πρώτης κατοικίας, αλλά και ένα δίκαιο και βιώσιμο περιβάλλον για την αγορά ακινήτων, χωρίς να θυσιάζονται οι ανάγκες των πολιτών στον βωμό των κερδοσκοπικών συμφερόντων.