Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είπε, εν μέσω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ότι έθεσε τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας του σε έναν «ειδικό συναγερμό», προκαλώντας ανησυχία σε όλο τον κόσμο- ωστόσο, όπως γράφει το BBC, αναλυτές πιστεύουν ότι οι ενέργειές του αυτές θα έπρεπε πιθανότατα να εκληφθούν ως προειδοποίηση σε άλλες χώρες να μην κλιμακώσουν την εμπλοκή τους στην Ουκρανία παρά ως ένδειξη για επιθυμία χρήσης πυρηνικών όπλων.
Πόσα πυρηνικά όπλα έχει η Ρωσία;
Ό,τι λέγεται για τα πυρηνικά όπλα βασίζεται σε εκτιμήσεις, μα, σύμφωνα με τη Federation of American Scientists, η Ρωσία έχει 5.977 πυρηνικές κεφαλές, αν και αυτό περιλαμβάνει περίπου 1.500 που έχουν αποσυρθεί και προορίζονται για διάλυση. Από τις υπόλοιπες 4.500, οι περισσότερες θεωρούνται στρατηγικά πυρηνικά όπλα: Πύραυλοι (βαλλιστικοί ή όχι) που προορίζονται να χτυπήσουν στόχους σε μεγάλες αποστάσεις (πχ διηπειρωτικοί πύραυλοι, ICBM). Αυτά είναι τα όπλα τα οποία συνήθως συσχετίζονται με τον όρο του «πυρηνικού πολέμου». Τα υπόλοιπα είναι πυρηνικά όπλα μικρότερης ισχύος, που είναι κυρίως για τακτική χρήση (σε πεδία μαχών δηλαδή) ή στη θάλασσα. Ειδικοί εκτιμούν πως περίπου 1.500 ρωσικές πυρηνικές κεφαλές είναι ήδη «σε ανάπτυξη», δηλαδή τοποθετημένες σε πυραύλους, βάσεις βομβαρδιστικών, ή υποβρύχια που είναι στη θάλασσα.
Οι άλλες χώρες τι έχουν;
Οι χώρες με πυρηνικά όπλα είναι εννιά: Η Κίνα, η Γαλλία, η Ινδία, το Ισραήλ, η Βόρεια Κορέα, το Πακιστάν, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Το ΝΑΤΟ υπολογίζεται πως έχει 5.943 (5.428 οι ΗΠΑ, 290 η Γαλλία, 225 το Ηνωμένο Βασίλειο), η Κίνα 350, το Πακιστάν 165, η Ινδία 160, το Ισραήλ (το οποίο δεν έχει παραδεχτεί ποτέ ότι διαθέτει πυρηνικά όπλα) 90 και η Βόρεια Κορέα γύρω στις 20. Η Ουκρανία δεν έχει πυρηνικά όπλα και, παρά τους ισχυρισμούς Πούτιν, δεν υπάρχουν στοιχεία πως επιδιώκει να αποκτήσει (αυτά που είχε μετά την πτώση της ΕΣΣΔ τα εγκατέλειψε).
Πόσο καταστροφικά είναι;
Αυτό εξαρτάται από το μέγεθος της κεφαλής, το πόσο πάνω από το έδαφος εκρήγνυται και το τοπικό περιβάλλον. Γενικά μιλώντας, ένα όπλο των 100 κιλοτόνων θεωρείται πως καταστρέφει τα πάντα σε ακτίνα 1,8 χλμ, προκαλεί τρομερές καταστροφές στα 3 χλμ, μεγάλες ζημιές στα 5 χλμ και ζημιές στα 8 χλμ. Καταστρέφει μέσω της πύρινης σφαίρας που δημιουργεί και μέσω του ωστικού κύματος, ενώ η ραδιενέργεια που εκλύει προκαλεί ζημιά στα κύτταρα του σώματος (δηλητηριασμός από ραδιενέργεια). Ακόμη εκπέμπει ηλεκτρομαγνητικό παλμό (ΕΜΡ) που καταστρέφει ηλεκτρονικά σε μεγάλη απόσταση, ενώ υπάρχει και το «fallout»: Ραδιενεργή σκόνη και συντρίμμια που πέφτουν στο έδαφος και μολύνουν την περιοχή.
Η βόμβα της Χιροσίμα ήταν των 15 κιλοτόνων, και σκότωσε 146.000 ανθρώπους. Επίσης έχουν υπάρξει όπλα μεγατόνων (κιλοτόνοι: Ισχύς που αντιστοιχεί σε χιλιάδες τόνους ΤΝΤ, μεγατόνοι: Ισχύς εκατομμυρίων τόνων ΤΝΤ): Το ισχυρότερο πυρηνικό όπλο που πυροδοτήθηκε ποτέ ήταν η Tsar Bomba των Σοβιετικών, στους 50 μεγατόνους (50 εκατ. τόνους ΤΝΤ).
Τι είναι η πυρηνική αποτροπή;
Το όλο νόημα του να κατέχεις πολλά πυρηνικά όπλα είναι να έχεις τη δυνατότητα να καταστρέψεις πλήρως τον αντίπαλό σου, έτσι ώστε αυτό να τον αποτρέπει από το να προσπαθήσει να κάνει το ίδιο σε εσένα (αμοιβαία καταστροφή- mutually assured destruction, MAD). Η ρωσική στρατηγική αναγνωρίζει τα πυρηνικά όπλα ως αποτρεπτικό μέσο, και προβλέπει τη χρήση τους σε τέσσερις περιπτώσεις: α) εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή Συμμάχων της β) χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή συμμάχων της γ) επίθεση σε κρίσιμες κυβερνητικές ή στρατιωτικές υποδομές της Ρωσικής Ομοσπονδίας που απειλεί τις πυρηνικές της δυνατότητες δ)επιθετικότητα εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας με χρήση συμβατικών όπλων η οποία απειλεί την ίδια την ύπαρξή της.
Γενικότερα μιλώντας, δυτικοί αξιωματούχοι θεωρούν πως αυτό που είπε ο Πούτιν ήταν περισσότερο προειδοποίηση παρά ένδειξη πρόθεσης χρήσης, ενώ μέχρι τώρα δεν έχει αναφερθεί κάποια αλλαγή στο αποκαλούμενο «posture» των ρωσικών πυρηνικών όπλων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ατυχήματος, σε περίπτωση που η μία πλευρά κάνει κάποια λάθος εκτίμηση ως προς τις κινήσεις της άλλης- ή αν τα πράγματα «ξεφύγουν» εκτός ελέγχου.