Σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν την αναταραχή στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι ελβετικές αρχές εκπόνησαν ένα σχέδιο εξαγοράς της Credit Suisse από την ανταγωνίστρια τράπεζα UBS σε χαμηλή τιμή.
Πρόκειται για άλλη μια επείγουσα προσπάθεια καταπολέμησης των φόβων που έχουν βάλει σε κίνδυνο τον χρηματοπιστωτικό κόσμο, 15 χρόνια μετά την κατάρρευση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers η οποία βύθισε την παγκόσμια οικονομία σε κρίση.
Γιατί η UBS εξαγοράζει την Credit Suisse
Οι ελβετικές αρχές πίεσαν την UBS να εξαγοράσει τη μικρότερη ανταγωνίστριά της αφού η τιμή των μετοχών της Credit Suisse έπεσε και οι καταθέτες τράπηκαν σε άτακτη φυγή, αυξάνοντας τους φόβους μιας κατάρρευσης.
Η Credit Suisse δεν είναι οποιαδήποτε τράπεζα. Σε αντίθεση με τη μεσαίου μεγέθους Silicon Valley Bank, η οποία χρεοκόπησε νωρίτερα αυτό το μήνα στις ΗΠΑ, είναι μία από τις 30 τράπεζες που έχουν ταξινομηθεί ως παγκοσμίως σημαντικές επειδή θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερο κίνδυνο εάν καταρρεύσει, όπως συνέβη με τη Lehman.
Τα προβλήματα της Credit Suisse προϋπήρχαν της αποτυχίας της Silicon Valley, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις συναλλαγές της με την ιδιωτική επενδυτική εταιρεία Archegos και ενός σκανδάλου κατασκοπείας.
Στη συνέχεια, οι φόβοι για τις τράπεζες που τροφοδοτήθηκαν από τα προβλήματα στις ΗΠΑ έκαναν τους επενδυτές να ρίξουν μια πιο προσεκτική, λιγότερο φιλική ματιά στις τράπεζες. Οταν ο μεγαλύτερος επενδυτής της Credit Suisse, η Saudi National Bank, αρνήθηκε να διαθέσει περισσότερα χρήματα, επενδυτές και καταθέτες κατευθύνθηκαν προς τις εξόδους.
Η εξαγορά θα λύσει το πρόβλημα;
Η εμπιστοσύνη στις τράπεζες αυτή τη στιγμή είναι κλονισμένη. Τούτου λεχθέντος, οι οικονομολόγοι, οι ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών και οι χρηματιστηριακοί αναλυτές λένε γενικά ότι οι τράπεζες είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι το 2008, με μεγαλύτερα χρηματοοικονομικά αποθέματα έναντι ζημιών και μια σειρά από νέους κανονισμούς.
Και αυτή τη φορά, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανταποκρίθηκαν πιο γρήγορα. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) προσέφερε πίστωση σε τράπεζες που υπέστησαν απώλειες από τα ομόλογα που κατείχαν λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Την Κυριακή, λίγο πριν από το άνοιγμα των αγορών στην Ασία, άλλες κεντρικές τράπεζες ακολούθησαν το παράδειγμα της Fed στην επέκταση της απεριόριστης πίστωσης σε δολάρια σε οποιαδήποτε τράπεζα τη χρειάζεται. Αυτή ήταν μια γρήγορη προληπτική κίνηση που χρησιμοποιήθηκε σε προηγούμενες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η κατάρρευση της αγοράς με την πανδημία το 2020.
Οι Ελβετοί αξιωματούχοι εναντιώνονται στο να αφήσουν την Credit Suisse απλά να χρεοκοπήσει, σε αντίθεση με την κυβέρνηση των ΗΠΑ το 2008, όταν άφησε τη Lehman να καταρρεύσει, σκορπώντας απώλειες και φόβο σε όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιμετώπιζαν προβλήματα από το 2007, αλλά μόλις δύο εβδομάδες μετά τη Lehman, το αμερικανικό Κογκρέσο ήρθε να βοηθήσει το σύστημα με μια πράξη έκτακτης οικονομικής σταθεροποίησης 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ερωτήματα έχουν τεθεί σχετικά με τις τεχνικές λεπτομέρειες της διάσωσης της Credit Suisse και την απόφαση να ασφαλιστούν όλοι οι καταθέτες της Silicon Valley. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι δείχνουν ότι έμαθαν το μάθημά τους από τη Lehman, «δηλαδή να ενεργούν αποφασιστικά και γρήγορα και, αν χρειαστεί, να ξεπερνούν κάθε συζήτηση για ηθικούς κινδύνους και νομικά εμπόδια, τα οποία μπορούν να συζητηθούν μόλις καταλαγιάσει η σκόνη», λέει ο Μαρκ Οστβαλντ, επικεφαλής οικονομολόγος της ADM Investor Services International.
Ως αποτέλεσμα, «αποκαταστάθηκε ένα μέρος της ηρεμίας. Αυτή η κρίση απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει, αλλά τουλάχιστον μερικοί από τους άμεσους κινδύνους μιας εκθετικής αύξησης των επιπτώσεων μετάδοσης έχουν μετριαστεί».
Μπορούμε να πούμε «όλα καλά»;
Οχι ακόμα. Οι μετοχές της UBS κατέγραψαν αρχικά βουτιά τη Δευτέρα υπό τους φόβους ότι η τράπεζα απλώς κληρονόμησε προβλήματα αγοράζοντας την Credit Suisse. Η μετοχή αργότερα έλαβε θετικό πρόσημο. Και ο τρόπος με τον οποίο έγινε η εξαγορά, με την εκκαθάριση ορισμένων από τους κατόχους ομολόγων της Credit Suisse, τάραξε τις αγορές αυτών των ομολόγων. Έτσι θα μπορούσαν να προκύψουν νέα προβλήματα.
«Ένα βασικό ζήτημα την επόμενη εβδομάδα θα είναι αν θα προκύψουν προβλήματα σε άλλα ιδρύματα ή τμήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος» επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου Capital Economics, Νιλ Σίρινγκ.
Μεταξύ των συνεχιζόμενων ανησυχιών: Μήπως οι άλλες τράπεζες των ΗΠΑ έχουν αγνοήσει τον κίνδυνο να αυξηθούν γρήγορα τα επιτόκια, όπως έκανε η Silicon Valley; Θα μπορούσε να υπάρξει πρόβλημα σε άλλους τομείς του χρηματοπιστωτικού τομέα, που δεν λαμβάνουν ασφαλισμένες καταθέσεις, όπως οι επενδυτικές τράπεζες, τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου και οι μεσίτες υποθηκών;
Τι σημαίνει αυτό για τις ελβετικές τράπεζες
Στην παγκόσμια οικονομική κρίση, η UBS χρειαζόταν κρατική βοήθεια, ενώ η Credit Suisse όχι. Τώρα η UBS καλείται να ενσωματώσει την Credit Suisse και να λύσει τα προβλήματά της. Η Ελβετία, η οποία είχε πέντε μεγάλες τράπεζες πριν από 30 χρόνια, έχει μείνει τώρα με μια πολύ μεγάλη τράπεζα που είναι «πολύ μεγάλη για να πτωχεύσει».
«Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση να υποστηρίξει τυχόν προβλήματα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα», διευκρινίζει ο καθηγητής οικονομικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, Τομπίας Στράουμαν.
Τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία
Οι αναλυτές λένε ότι η πίεση από τις αγορές και τις ρυθμιστικές αρχές μπορεί τώρα να κάνει τις τράπεζες λιγότερο πιθανό να διακινδυνεύσουν νέο δανεισμό, κάτι που θα μπορούσε να περιορίσει την πίστωση για νέες αγορές ή επενδύσεις σε νέες επιχειρήσεις.
Εάν η πίστωση αρχίζει να περιορίζεται λόγω των φόβων για τις τράπεζες, κεντρικές τράπεζες όπως η Fed, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Αγγλίας μπορεί να επιλέξουν να επιβραδύνουν τις πρόσφατες γρήγορες αυξήσεις των επιτοκίων με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού - ή να «παγώσουν» τις αυξήσεις σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που θα είχαν κάνει σε διαφορετική περίπτωση.
Η «σφιχτότερη» πίστωση, είτε από νευρικές τράπεζες είτε από κεντρικούς τραπεζίτες που αυξάνουν τα επιτόκια, τείνει να εξουδετερώσει τον πληθωρισμό. Αυτό κρυβόταν πίσω από τη δήλωση της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, την περασμένη εβδομάδα, αφότου η τράπεζα αύξησε τα επιτόκια κατά μισή ποσοστιαία μονάδα. Είπε ότι οι περαιτέρω αποφάσεις για τα επιτόκια θα ληφθούν έπειτα από συνεδρίαση που θα αποφασίσει με βάση τα τελευταία δεδομένα.
Η Λαγκάρντ δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι τρέχουσες χρηματοπιστωτικές εντάσεις «ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στη ζήτηση και να κάνουν πραγματικά μέρος της δουλειάς που διαφορετικά θα μπορούσε να γίνει με τη νομισματική πολιτική».