Η ελλιπής οργάνωση του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης σχετικά με την προσέγγισή του όσον αφορά το θέμα του βιασμού τίθεται και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής κάθε φορά που μελετά κανείς τα στοιχεία που αποκαλύπτουν πως ελάχιστοι από τους ανθρώπους που κατηγορούνται για βιασμό -ή απόπειρα- τελικά καταδικάζονται.
Πόσα άτομα στη χώρα μας τιμωρούνται επειδή αποδείχθηκαν ένοχοι για τη διάπραξη ενός βιασμού στο δικαστήριο; Για να απαντήσουμε στο συγκεκριμένο ερώτημα απευθυνθήκαμε στον πρόεδρο της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας, κ. Γρηγόρη Λέοντα, ο οποίος μας ενημέρωσε πως δεν υπάρχει κάποια επίσημη καταγραφή για τον αριθμό αυτό, ωστόσο μας διαβεβαίωσε πως λίγοι πραγματικά άνθρωποι οδηγούνται στη φυλακή.
Το δυσάρεστο αυτό γεγονός επιβεβαιώνει στη HuffPost Greece και η κ. Σίσσυ Βωβού, μέλος της φεμινιστικής συλλογικότητας “Το Μωβ”, η οποία συν τοις άλλοις κάνει λόγο για τα περιστατικά που δεν καταγγέλθηκαν ποτέ και για αυτά που ενώ καταγγέλθηκαν στις Αρχές, δεν έφτασαν στα δικαστήρια εξαιτίας άλλων παραγόντων, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται και οι απειλές που μπορεί να υφίστανται τα θύματα από τον δράστη ή τον περίγυρό του ή από το φόβο τους να περιθωριοποιούν. Συχνό φαινόμενο είναι και ο χρηματισμός των μαρτύρων -κυρίως σε περιπτώσεις trafficking, συμπληρώνει η κ. Βωβού.
Την αφορμή για το άρθρο αυτό έδωσε πρόσφατο δημοσίευμα του Guardian με βάση το οποίο λιγότερο από το 1/3 των νέων ανδρών που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για βιασμό τιμωρούνται τελικά για την πράξη τους στη Βρετανία αλλά και την Ουαλία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ:
Για τι ποσοστά μιλάμε στην Ελλάδα;
Ανατρέχοντας στα στατιστικά στοιχεία που έχει στα χέρια της η Ελληνική Αστυνομία, συμπεραίνουμε πως μονάχα ένα μικρό ποσοστό βιασμών καταγγέλλεται στις Αρχές, ενώ στη χώρα μας έχουμε έναν από τους χαμηλότερους δείκτες καταγεγραμμένων βιασμών στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, τα τελευταία χρόνια δηλώνονται στις αρχές μόλις 200 βιασμοί το χρόνο, όταν στη Σουηδία -μία χώρα με αντίστοιχο πληθυσμό- δηλώνονται περίπου 5.500 βιασμοί σε ετήσια βάση. Κι όλα αυτά την ώρα που εκτιμάται πως οι βιασμοί στην Ελλάδα υπερβαίνουν τους 4.500 το χρόνο.
“Στην Ελλάδα δηλώνονται στις Αρχές μόλις 200 βιασμοί το χρόνο, ενώ υπολογίζεται πως στην πραγματικότητα φτάνουν τους 4.500”
Στα εντυπωσιακά αυτά νούμερα προστίθενται και η κακοποίηση που υφίσταται το θύμα ακόμα και μετά το τραγικό περιστατικό στην προσπάθειά του να αποδείξει πως δεν έφταιγε. Μιλάμε δηλαδή για το χρονικό διάστημα από τη στιγμή της καταγγελίας μέχρι το δικαστήριο -αν και εφόσον φτάσει εκεί.
Σημειώνεται πως στην περιοχή της Αττικής το 2016 καταγράφηκαν 57 βιασμοί και εξιχνιάστηκαν οι 45. Σημειώθηκαν επίσης 35 απόπειρες βιασμού. Το 2017 από την άλλη, οι βιασμοί που καταγράφηκαν μειώθηκαν κατά 1, ενώ εξιχνιάστηκαν οι 48 από αυτούς. Σημειώθηκαν παράλληλα 38 απόπειρες.
Στη Θεσσαλονίκη το 2016 καταγράφηκαν 9 βιασμοί και 8 απόπειρες, ενώ από αυτά τα περιστατικά εξιχνιάστηκαν τα 14. Το 2017 καταγράφηκαν 12 βιασμοί και 3 απόπειρες, ενώ εξιχνιάστηκαν τα 13 περιστατικά. Για να δείτε αναλυτικά τα στοιχεία για κάθε περιφέρεια πατήστε εδώ.
Οι ειδικοί εξηγούν πως ένας από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους τα θύματα δεν καταγγέλλουν τελικά την επίθεση που υφίστανται είναι το γεγονός πως συχνά μπορεί να εξαρτώνται οικονομικά ή εργασιακά από τον δράστη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν πιστεύουν ότι πρόκειται να δικαιωθούν. Το συναισθηματικό φορτίο που συνοδεύει ένας βιασμός γίνεται ακόμα πιο έντονο εξαιτίας των γραφειοκρατικών διαδικασιών που απαιτούν χρόνο.
Oι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά βιασμών
Η Σουηδία και η Δανία είναι οι χώρες της Ε.Ε. στις οποίες σημειώνονται τα υψηλότερα ποσοστά σεξουαλικής κακοποίησης στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
Δεν είναι τυχαίο πως το 2015 το Ινστιτούτο Gatestone είχε κατονομάσει τη Σουηδία «πρωτεύουσα της Δύσης στους βιασμούς», βάσει στοιχείων του 2010, βάζοντάς την στη δεύτερη θέση πίσω από το Λεσότο στην Αφρική.
Η Βρετανία και η Ουαλία είναι επίσης δύο από τις χώρες στις οποίες καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά βιασμών, ενώ χαρακτηριστικό είναι πως σε αυτές είναι λιγότερο πιθανόν να κριθούν ένοχοι οι κατηγορούμενοι που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18 έως 24 σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους άνδρες που έχουν δικαστεί.
Στις ίδιες χώρες, το ποσοστό των ποινών που επιβλήθηκαν το 2017 σε άνδρες ηλικίας 18 έως 24 ετών αντιστοιχούσε στο 32% από το σύνολο των κατηγορουμένων. Ο αριθμός των διώξεων που ασκήθηκαν σε άνδρες ηλικίας 25 έως 59 ετών ήταν αντίθετα πολύ υψηλότερος αφού έφτασε το 46% από το σύνολο των κατηγορουμένων.
Το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός. Ποιες χώρες το αναγνωρίζουν;
Στο μεταξύ η έλλειψη νομικής αναγνώρισης ότι το μη συναινετικό σεξ είναι βιασμός τροφοδοτεί πολλές φορές την αντίληψη ότι είναι ευθύνη των γυναικών να προστατευθούν από το βιασμό. Μόνο δέκα ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν την απλή αλήθεια ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός. Η Αγγλία και η Ουαλία, η Σκωτία, η Βόρεια Ιρλανδία και η Δημοκρατία της Ιρλανδίας, καθώς και το Βέλγιο, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και η Γερμανία έχουν ορισμούς με βάση τη συναίνεση. Πρόσφατα σε αυτές προστέθηκε και η Σουηδία, η οποία έθεσε τον Ιούλιο σε ισχύ νόμο για τη σεξουαλική συναίνεση που θεωρεί βιασμό οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη γίνεται χωρίς σαφή συναίνεση, ακόμη κι αν δεν έχει γίνει χρήση βίας ή απειλής.
Οι υπόλοιπες έχουν μείνει πολύ πίσω, με τους ποινικούς τους νόμους να ορίζουν ακόμα τον βιασμό με βάση την άσκηση σωματικής βίας ή την απειλή της, τον εξαναγκασμό ή την αδυναμία να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Σημειώνεται ότι το κοινοβούλιο της Νορβηγίας απέρριψε μια τέτοια αλλαγή την ίδια ημέρα που η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών επέκρινε την κυβέρνηση για τον ισχύοντα νόμο. Στη Δανία και τη Φινλανδία, παρόμοιες προτάσεις συζητούνται ή υποστηρίζονται από πολυάριθμους ακτιβιστές, ακτιβίστριες και οργανώσεις.
*Αν είσαι θύμα σεξουαλικής βίας, μπορείς να καλέσεις με αστική χρέωση, στο 15900, την 24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS. Η γραμμή απευθύνεται σε γυναίκες θύματα βίας και προσφέρει υπηρεσίες ενημέρωσης και τηλεφωνικής συμβουλευτικής σε θύματα όλων των μορφών βίας λόγω φύλου. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί/ές επιστήμονες που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας.