Η γεύση της Καλαμάτας επιτυγχάνει σπάνια πιστοποίηση από το ΔΣΕ (Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου)
Δεν υπάρχει αμφισβήτηση πως το Εξαιρετικά Παρθένο Ελαιόλαδο είναι υπερτροφήκαι πως η ακεραιότητά του πρέπει να προστατευθεί. Το ΔΣΕ (Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου), το οποίο εδρεύει στην Ισπανία, διατηρεί αυστηρές και προοδευτικές οδηγίες και υποστήριξη για τη δοκιμή, την ανάλυση, την καλλιέργεια και την παραγωγή ελαιολάδων ανά τον κόσμο.
Σε ό,τι αφορά την οργανοληπτική ανάλυση ή τη δοκιμή, μόνο εξήντα τέσσερα οργανοληπτικά πάνελ έχουν πιστοποιηθεί και αναγνωριστεί από το ΔΣΕ. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Ισπανία και η Ιταλία, οι πρώτοι και δεύτεροι μεγαλύτεροι παραγωγοί ελαιολάδου στον κόσμο, έχουν δεκατρία και έντεκα αντίστοιχα. Ενώ η Ελλάδα, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός Εξαιρετικά Παρθένου Ελαιολάδου, έχει μείνει πολύ πίσω στη δημιουργία προτύπου που θα οδηγήσει τον κλάδο στην παγκόσμια σκηνή όπου θα κριθεί με την αξία του.
Κάποιοι μπορεί να ρίχνουν την ευθύνη στην κρίση, είναι, ωστόσο, γεγονός πως η εκπαίδευση στον κλάδο του ελαιολάδου συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Οι Έλληνες δεν περιμένουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει αλλαγές, αλλά ξοδεύουν τον δικό τους χρόνο και τους δικούς τους πόρους σε τοπικές πρωτοβουλίες για να επηρεάσουν τις νέες γενιές που ανατρέφονται σε αυτήν την πλούσια γεωργική κληρονομιά.
Μια τέτοια ιστορία επιτυχίας είναι η Ομάδας Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας, η οποία πρόσφατα έγινε το τρίτο εργαστήριο στην Ελλάδα που πιστοποιήθηκε από το ΔΣΕ. Το πρώτο είναι ένα κρατικό εργαστήριο και το δεύτερο είναι το ΕΣΒΙΤΕ που είναι σύνδεσμος βιομηχάνων και τυποποιητών ελαιολάδου. Το όνομα Καλαμάτα είναι συνώνυμο με τον δημοφιλή τουριστικό προορισμό, αλλά πιο γνωστό είναι στους περισσότερους καταναλωτές παγκοσμίως για το ελαιόλαδο και τις ελιές. Το εργαστήριο βρίσκεται στο ΤΕΙ (Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα) της Πελοποννήσου, που εδρεύει στην πόλη της Καλαμάτας. Ο εκπαιδευτικός παράγοντας είναι πρωτεύοντας στο όραμα αυτού του νέο-πιστοποιημένου πάνελ.
Ο Δρ. Βασίλειος Δημόπουλος, ο υπεύθυνος του πάνελ και επιστημονικός συντονιστής εξηγεί:
«Το κάνουμε αυτό στον δικό μας χρόνο. Ο στόχος μας είναι η συνέχιση του εκπαιδευτικού προγράμματος για το ελαιόλαδο και τις ελιές εδώ, στο ΤΕΙ της Καλαμάτας, έτσι ώστε να μοιραστούμε τις γνώσεις μας με όποιον ενδιαφέρεται.»
Όταν ερωτήθηκε αν εστιάζουν μόνο στο ελαιόλαδο, απάντησε πως στο πλάνο τους είναι να επεκταθεί το εργαστήριο και το πάνελ για να συμπεριληφθεί η οργανοληπτική αξιολόγηση των επιτραπέζιων ελιών.
Η Άννα Μηλιώνη, Υπεύθυνη Ποιότητας και Επικοινωνίας προσθέτει επίσης:
«Όλα τα έσοδα από τις γευσιγνωστικές αναλύσεις πηγαίνουν για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες του εργαστηρίου μας. Έναντι ενός μικρού ποσού, παρέχουμε στον ελαιοπαραγωγό μια ολοκληρωμένη εκτίμηση και ένα λεπτομερές πιστοποιητικό για το γευστικό προφίλ κάθε δείγματος ελαιολάδου.»
Για να γίνει αυτό, μια επιτροπή τουλάχιστον 8 ατόμων πρέπει να είναι παρούσα στη γευστική δοκιμή κάθε ελαιολάδου. Οι γευσιγνώστες στη συνέχεια συνέρχονται για να συγκρίνουν τα ευρήματά τους. «Αν υπάρχουν αξιόλογες διαφορές, που δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω συζήτησης, τότε επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία», τονίζει.
Έχουν επιτύχει αυτήν την έγκριτη πιστοποίηση μετά από χρόνια αγώνα και σκληρής δουλειάς. Ήταν η πεποίθησή τους πως το ΤΕΙ της Πελοποννήσου χρειαζόταν το δικό του πάνελ γευσιγνωσίας ως ένα πρώτο βήμα προς την εκπλήρωση του στόχου τους, που είναι το άνοιγμα του ιδρύματος σε συνεχόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα. Αυτό θα βοηθήσει στην αντιστάθμιση ενός αυξανόμενου αριθμού ανεξέλεγκτων ιδιωτικών γευσιγνωσιών και σεμιναρίων διαχείρισης ελαιώνων που διεξάγονται ανά την Ελλάδα. Για να γίνει η Ελλάδα ανταγωνιστική χρειάζεται ένα σύνολο ξεκάθαρων οδηγιών και εκπαιδευτικών προτύπων του υψηλότερου επιπέδου για τον κλάδο του ελαιολάδου.«Στόχος μας είναι η καθιέρωση ενός συνεχιζόμενου προγράμματος εκπαίδευσης για τους ελαιοκαλλιεργητές και το ευρύτερο κοινό.», πρόσθεσε ο Δρ. Δημόπουλος.
Η απόκτηση της πιστοποίησης δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Απαιτεί εντατική εκπαίδευση και συνεχιζόμενη επικύρωση των ικανοτήτων των γευσιγνωστών κάτω από αυστηρές προδιαγραφές που έχουν τεθεί από το ΔΣΕ. Κάθε πιστοποιημένο πάνελ από το ΔΣΕ δοκιμάζεται με τυφλές δοκιμές σε ετήσια βάση και πρέπει να επιτύχει τη βέλτιστη επίδοση για να διατηρηθεί η πιστοποίηση. Η Ομάδα Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας απαρτίζεται από 14 μέλη, όπου όλοι παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε εθελοντική βάση. Το πάνελ συναντάται δύο φορές τον μήνα για γευσιγνωστικές δοκιμές ή/και εκπαίδευση για τη διατήρηση των δεξιοτήτων τους.
Πήραν επίσης μέρος στο Doing it Right Tasting it Right: Προώθηση των γευσιγνωστικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου ως κριτήριο ποιότητας, σε 200 μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση του ιδρύματος Καπετάν Βασίλης και την επιχορήγηση του Διεθνούς Συμβούλιου Ελαιολάδου για δραστηριότητες προώθησης. Οι μαθητές γνώρισαν την οργανοληπτική αξιολόγηση του ελαιολάδου. Ο απώτερος σκοπός του προγράμματος αυτού ήταν είτε να επιβεβαιωθούν είτε να προκαλέσουν τις προϋπάρχουσες απόψεις για το τι καθιστά ένα εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
«Αυτές οι διευρυμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες ωφελούν σημαντικά τον κλάδο του ελαιολάδου στη σύγχρονη Ελλάδα. Δεν χρειάζεται μόνο να εκπαιδεύσουμε τους ξένους καταναλωτές αλλά και τους νέους μας, καθώς και τους ίδιους τους καλλιεργητές, για να κατανοήσουν καλύτερα τα γευστικά προφίλ μιας ποικιλίας ελαιολάδων», είπε ο Κώστας Πειμανίδης, υπεύθυνος επιχειρησιακής ανάπτυξης για την ετικέτα ILIADA που παράγεται από την Agrovim, τον μεγαλύτερο εξαγωγό ελαιολάδου της Καλαμάτας.
Παρά το γεγονός ότι το 80% της παραγωγής των ελληνικών ελαιολάδων είναι ανώτερης ποιότητας εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, δεν έχει γίνει ποτέ μια συντονισμένη προσπάθεια να εκπαιδευτούν οι καλλιεργητές στις νέες μεθόδους και τεχνικές κλαδέματος, καλλιέργειας, ελέγχου παρασίτων και μεθόδων άλεσης. Η εκπαίδευση περιορίζεται περισσότερο στον παραδοσιακό τρόπο μεταφοράς γνώσης από πατέρα σε γιο και κόρη. Όπως τόσο συχνά συμβαίνει, κανείς ανακαλύπτει πως δεν αποτελεί πάντα την καλύτερη συμβουλή για τον τρόπο παραγωγής ποιοτικού ελαιολάδου η παραδοσιακή γνώση στο σύνολό της. Μπορεί να υπάρξουν τεράστιες διαφορές απόψεων σε όλα τα θέματα, από τη γεύση του καλού ελαιολάδου, τις μεθόδους κλαδέματος ως το χρόνο της καλλιέργειας και της διαχείρισης του ελαιοτριβείου.
Η Ελλάδα δεν έχει ακόμα εθνική πολιτική ελαιολάδου ή κέντρο ελαιολάδου για να εφαρμόσει ένα παγκόσμιο ή τοπικό σχέδιο προώθησης. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τον οποίον το ελληνικό ελαιόλαδο ακόμα, μέχρι και σήμερα, εξάγεται κυρίως χύμα σε άλλες ελαιοπαραγωγούς χώρες για να αναμειχθεί με τα εγχώρια έλαια, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ή της γεύσης και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς. Το ελληνικό ελαιόλαδο συνεχίζει να πωλείται στις χαμηλότερες χύδην τιμές παρά την υψηλή του ποιότητα.
Ο Δημόπουλος και η Μηλιώνη είναι αισιόδοξοι και προσδοκούν στην προοπτική του ανοίγματος του εργαστηρίου του ΤΕΙ στα συνεχιζόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα για οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη διεύρυνση των γνώσεών του. Η Ομάδα Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας έχει ενθουσιαστεί που η εμβέλειά της θα αποκτήσει πνοή και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Είναι επίσης πρόθυμοι να συνεργαστούν σε προγράμματα ελληνικής έρευνας και ανάπτυξης στον κλάδο του ελαιολάδου έτσι ώστε να ενισχυθεί το εθνικό προφίλ που έχει για τόσο καιρό μείνει πίσω από τους μεσογειακούς του ανταγωνιστές.
Η επικύρωση και πιστοποίηση μιας από τις πιο δημοφιλούς υπερτροφής της φύσης είναι ο επόμενος ορίζοντας για το ελαιόλαδο ανά τον κόσμο.
Για την Ελλάδα, όπου το 60% της καλλιεργήσιμης γης της είναι αφιερωμένη στην ελαιοπαραγωγή, σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε βιοποικιλότητα, το άκουσμα της Ομάδας Γευσιγνωσίας Ελαιολάδου Καλαμάτας είναι πραγματικά εξαιρετικό νέο!