Οι άνθρωποι της προϊστορίας είχαν την προβλεπτικότητα να φυλάνε τα κόκκαλα των ζώων που σκότωναν προκειμένου να φάνε το λιπαρό μεδούλι τους αργότερα, σε περιόδους που θα υπήρχε ανάγκη, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν χτες στην επιστημονική επιθεώρηση «Science Advances», συνιστούν τις πρώτες ενδείξεις ότι οι άνθρωποι εκείνης της εποχής είχαν την ικανότητα να προγραμματίζουν το μέλλον, δηλαδή να κάνουν προβλέψεις και να «βλέπουν μπροστά». Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι αποθήκευαν φαγητό για αργότερα.
«Το εύρημα αυτό αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τους προγόνους μας, καθώς μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι οι πρώιμοι ανθρωπίδες δεν είχαν την ικανότητα ή έστω δεν συνήθιζαν να καταναλώνουν την τροφή τους καθυστερημένα», δήλωσε ο Ραν Μπαρκάι από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβιβ, στο Ισραήλ. Συγκεκριμένα, μέχρι πρόσφατα πιστευόταν ότι οι παλαιολιθικοί άνθρωποι ήταν κυνηγοί που ζούσαν καταναλώνοντας όποιο ζώο έπιαναν την ίδια ημέρα και, όταν δεν υπήρχε αρκετή τροφή, περνούσαν μεγάλες περιόδους πείνας.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν πάνω από 80.000 δείγματα ζωικών οστών που βρέθηκαν στο σπήλαιο Qesem, στο Ισραήλ, προκειμένου να προσδιορίσουν με ακρίβεια πώς οι προϊστορικοί άνθρωποι αποκτούσαν πρόσβαση στο μεδούλι. Σε αυτό το μέρος οι άνθρωποι ζούσαν κατά την Πλειστόκαινο, περίπου 200.000 με 400.000 χρόνια πριν.
Η ομάδα εντόπισε εγκοπές στο 78% των επιφανειών των οστών, πράγμα που συνιστά ένδειξη συντήρησης των οστών για να καταναλωθούν αργότερα. Αυτές οι εγκοπές είναι αποτέλεσμα της αυξημένης προσπάθειας που απαιτείται για την απομάκρυνση του αποξηραμένου δέρματος από οστά που έχουν για καιρό διατηρηθεί.
Οι ερευνητές επίσης εξέτασαν πώς το μεδούλι αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πράγματι παρέμενε θρεπτική τροφή. Οι επιστήμονες εξέτασαν 79 οστά από άκρα ελαφιού. Αυτά μελετήθηκαν τόσο σε φυσικές υπαίθριες συνθήκες, όσο και σε ένα εσωτερικό περιβάλλον που στόχευε στην προσομοίωση του περιβάλλοντος της σπηλιάς όπου βρέθηκαν αυτά τα οστά.
Στη συνέχεια, οι ίδιοι πειραματίστηκαν με την αφαίρεση του δέρματος και της σάρκας των ζώων από αυτά τα κόκκαλα σε διάφορες χρονικές στιγμές στη διάρκεια των εννέα εβδομάδων κατά τις οποίες αυτά αποθηκεύτηκαν. Ο αριθμός των μικρών τομών και των εγκοπών αυξανόταν όταν το δέρμα αφαιρούνταν μετά από τέσσερις ή περισσότερες εβδομάδες, δημιουργώντας έτσι το ίδιο «μοτίβο» εγκοπών που είχε παρατηρηθεί στα κόκκαλα από τη σπηλιά.
Διαπιστώθηκε ότι τα καλυμμένα με δέρμα οστά θα μπορούσαν να αντέξουν εννέα εβδομάδες έκθεσης σε καιρικές συνθήκες φθινοπώρου χωρίς να χάσουν σημαντική ποσότητα της θρεπτικής τους αξίας, αλλά το λίπος μέσα σε αυτά υποβαθμίστηκε μετά την τρίτη εβδομάδα όταν αυτά ήταν αποθηκευμένα στο εσωτερικό περιβάλλον της σπηλιάς, αλλά και όταν αποθηκεύονταν σε εξωτερικό χώρο, αλλά ήταν άνοιξη.
Ο Μπαρκάι τονίζει ότι τα οστά χρησιμοποιούνταν ως «κονσέρβες» που διατηρούσαν το μεδούλι μέχρι τη στιγμή της κατανάλωσής του.
Προσπαθώντας να δώσει μια εξήγηση σε αυτά τα ευρήματα, ο Μπαρκάι υποστηρίζει ότι αυτή η μέθοδος συλλογής και αποθήκευσης των οστών άρχισε να χρησιμοποιείται ως εναλλακτική μορφή θρέψης στη συγκεκριμένη περιοχή μετά την εξαφάνιση των ελεφάντων που αποτελούσαν μια βασική πηγή σίτισης. Πάντως, κατά τον Μπαρκάι, ο νέος αυτός τρόπος συμπεριφοράς βοήθησε τους προϊστορικούς ανθρώπους να εξελιχθούν και να γίνουν όντα που οργανώνονται με τρόπο κοινωνικοοικονομικό.
Η παρούσα μελέτη συνιστά την πρώτη αρχαιολογική και πειραματική απόδειξη της αποθήκευσης του φαγητού και της καθυστερημένης κατανάλωσης του, κατά το Πλειστόκαινο. Δείχνει ότι οι άνθρωποι στην προϊστορία είχαν τη γνωστική ικανότητα να προβλέπουν και να σχεδιάζουν. «Φαίνεται, έτσι, ότι ήταν πολύ παρόμοιοι με εμάς και όχι απλώς πρωτόγονα ανθρώπινα πλάσματα», λέει ο Μπαρκάι.
Το μεδούλι είναι πλούσιο σε λίπος και αποτελεί σημαντική πηγή τροφής για τις ανθρώπινες κοινότητες που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε υδατάνθρακες και η διατροφή των οποίων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ζωικά προϊόντα.
Η αποθήκευση οστών ζώων με στόχο το μεδούλι τους να καταναλωθεί αργότερα παρατηρήθηκε, επίσης, στις σύγχρονες κοινότητες των ημινομάδων «Nunamiut» στην Αλάσκα, όπου τα οστά αποθηκεύονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Ο Μπαρκάι λέει ότι ο επόμενος στόχος της ομάδας του είναι να διερευνήσει εάν οι πρώιμοι ανθρωπίδες αποθήκευαν (εκτός από οστά) και τρόφιμα για μεγάλες χρονικές περιόδους.
(Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, BBC)