Σε πρόσφατο άρθρο με τίτλο «Φωνάζει ο κλέφτης να φοβηθεί ο νοικοκύρης: Περί καρότων και μαστιγίων» ανέφερα γιά τον κ. Ερντογάν ότι «η λογική των πράξεών του ρέει από την παραδοσιακή στρατηγική της Τουρκίας που είναι «to get something out of nothing», δηλαδή «του να παίρνεις κάτι από το τίποτα» που ιστορικά της έχει δουλέψει.»
Επειδή τελευταία ακούμε συνεχώς για καρότα και μαστίγια προς την Τουρκία, τι είναι λοιπόν το καρότο και το μαστίγιο; Το καρότο και το μαστίγιο είναι βεβαίως ελεύθερη απόδοση του «carrot and stick» το οποίο μεταφράζεται καλύτερα ως «το καρότο και το ραβδί». Αυτή είναι μία μέθοδος για παροχή κινήτρων. Δηλαδή, το «καρότο» είναι η ανταμοιβή για καλή συμπεριφορά ή για καλή επίδοση ή υψηλή απόδοση, και το «ραβδί,» ας πούμε, είναι η ποινή ή τιμωρία ή κύρωση για κακή συμπεριφορά, επίδοση ή απόδοση. Ο συνδυασμός των δύο θεωρείται ότι παρέχει ισχυρά κίνητρα τα οποία είναι καλύτερα από τα κίνητρα τα οποία θα παρέχονταν μόνο από ανταμοιβές για καλή συμπεριφορά ή μόνο από κυρώσεις για κακή συμπεριφορά. Εξ ου και η ευλαβική προσήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτή τη μέθοδο.
Για παράδειγμα, αν συμπεριφερθείς καλά θα αυξήσουμε τη χρηματοδότησή σου, ή δεν θα χρειάζεται βίζα για τους πολίτες σου, ή θα σε βάλλουμε στην Ευρωπαϊκής Ένωση. Αν συμπεριφερθείς κακά, θα μειώσουμε τη χρηματοδότησή σου, ή θα μειώσουμε τις πιστοληπτικές γραμμές στις τράπεζές σου, ή θα παγώσουμε τις καταθέσεις στελεχών σου στις τράπεζές μας, ή θα μειώσουμε τις επενδύσεις στη χώρα σου, ή δεν θα μπεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ή θα σου κάνουμε εμπάργκο όπλων, κλπ.
Εδώ θα πω το αυτονόητο. Το μεγάλο πρόβλημα είναι όταν ανταμείβεις κακή συμπεριφορά με καρότα, ή όταν τιμωρείς καλή συμπεριφορά με ραβδιά. Και δυστυχώς στην περίπτωση των Ελληνοτουρκικών συμβαίνουν και τα δύο. ’Οταν ανταμείβεις κακή συμπεριφορά με καρότα, η κακή συμπεριφορά συνεχίζεται και πιθανώς επιδεινώνεται. Και όταν τιμωρείς καλή συμπεριφορά (π.χ. Ελλάδας και Κύπρου), η καλή συμπεριφορά σταματά και μπορεί να γίνει και κακή.
Η πολιτική κατευνασμού (policy of appeasement) της Τουρκίας που έχει ακολουθηθεί από τον Δυτικό κόσμο (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), λόγω γεωπολιτικών συμφερόντων, είχε ακούσιες συνέπειες (unintended consequences). Δηλαδή οδήγησε σε ανταμοιβές της Τουρκίας για συνεχιζόμενη παραβατική και παράνομη, με το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριφορά. Συνεπώς η Τουρκία έμαθε να περιμένει καρότα για κακή συμπεριφορά, και κατάλαβε ότι έτσι μπορεί να πάρει κάτι από το τίποτα.
Αν αυτά που ακούγονται έχουν βάση, μιλάμε για μια άλλη μεγάλη ανταμοιβή της Τουρκίας για όλο αυτό το σκηνικό που προκάλεσε μονομερώς τους τελευταίους μήνες. Έτσι η Τουρκία μαθαίνει ότι κερδίζει αν παραβιάζει το Διεθνές δίκαιο, τα κυριαρχικά δικαιώματα ή την ίδια την κυριαρχία της Ελλάδας και της Κύπρου, και συνεπώς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά από όλα αυτά που έχουμε υποστεί από την Τουρκία τον τελευταίο καιρό, και την στιγμή που τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου ακόμα καταπατούνται, θα έπρεπε το ελάχιστο στο τραπέζι να ήταν οικονομικές κυρώσεις για την πρόσφατη παραβατική και παράνομη συμπεριφορά. Εδώ δεν θα έπρεπε να μιλάμε για business as usual. Το γεγονός ότι η μόνη «παραχώρηση» της Τουρκίας είναι ότι γύρισε προσωρινώς το Ορούτς Ρέις στην Αττάλεια, και ήδη μιλάμε για «λαγούς και πετραχήλια,» μόνο καθησυχαστικό δεν είναι.
Βεβαίως να ενθαρρυνθεί η όποια καλή συμπεριφορά, έστω και μικρή, αλλά οι ανταμοιβές θα έπρεπε να περιμένουν μέχρι η Τουρκία να αλλάξει μόνιμα της στρατηγική της ρότα. Μακάρι η Τουρκία να γινόταν ο καλύτερος γείτονας.
Θα τελειώσω λέγοντας, πέστε το πράσινα άλογα ή «πράσσειν άλογα» ή πορτοκαλί άλογα ή όπως αλλιώς θέλετε. Όπως και να το πείτε μιλάμε, ίσως, για κάποια παράλογα.
Ο Φάνης Τσουλουχάς facebook.com/theofanis.tsoulouhas είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μερσέντ. Αυτό το άρθρο περιέχει αυστηρά προσωπικές απόψεις που δεν αντίκεινται στον φίλο Τουρκικό λαό αλλά στην τωρινή ηγεσία του, και δεν αντιπροσωπεύουν το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.