Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά μέρος των συνολικά 1.400 κτερισμάτων από τον διάσημο «Τάφο του Γρύπα Πολεμιστή» που ήρθε στο φως πριν από μία δεκαετία στην Πύλο, από τους αρχαιολόγους του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι, καθηγητή Jack Davis και δρ. Sharon Stocker.
Η περιοδική έκθεση με τίτλο «Πρίγκιπες της Πύλου. Θησαυροί της εποχής του Χαλκού από την Μεσσηνία», που διοργανώνεται από το υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και εγκαινιάζεται στις 14 Φεβρουαρίου, θα ταξιδέψει μετά την Καλαμάτα, κατόπιν πρότασης του Μουσείου Getty Villa -εμπλουτισμένη- στο Λος Άντζελες, θα επιστρέψει το 2026 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και κατόπιν τα εκθέματα θα ενσωματωθούν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας Μεσσηνίας, που μέχρι τότε θα έχει ανακαινισθεί και εκσυγχρονιστεί.
Τα περίπου 200 αντικείμενα που περιλαμβάνονται στην έκθεση -ευρήματα από ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν σε όλο το εύρος της Μεσσηνίας από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι και την τελευταία δεκαετία- αναδεικνύουν τη μυκηναϊκή μεσσηνιακή ταυτότητα, όπως αυτή άρχισε να διαμορφώνεται στα τέλη της Μεσοελλαδικής /αρχές της Υστεροελλαδικής περιόδου (17ος – 14ος αι. π.Χ.) και όπως εξελίχθηκε μέχρι και τα τέλη του 13ου αι. π.Χ., όταν σχεδόν ολόκληρη η Μεσσηνία υπαγόταν στην επικράτεια της Πύλου, με διοικητικό, οικονομικό και θρησκευτικό κέντρο το Ανάκτορο στον Άνω Εγκλιανό.
Πρόκειται για μοναδικής ομορφιάς κτερίσματα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά τόσο από τον ασύλητο, εξαιρετικά πλούσια κτερισμένο, τάφο του νεαρού άνδρα ηλικία 30 - 35 ετών, γνωστού παγκοσμίως ως «Γρύπα Πολεμιστή», ονομασία που προέρχεται από ένα εξαιρετικά σπάνιο ελεφαντοστέινο πλακίδιο, το οποίο βρέθηκε στα πόδια του νεκρού και απεικονίζει έναν γρύπα - μια μυθολογική μορφή με σώμα λιονταριού και κεφάλι και φτερά αετού, όσο και από τους θολωτούς Τάφους VI και VII στον Εγκλιανό, τον θολωτό τάφο στο Ψάρι και το εμβληματικό στέμμα από το Μυρσινοχώρι.
Ανάμεσα στα αντικείμενα είναι σφραγιδόλιθοι με εγχάρακτες παραστάσεις, κοσμήματα από χρυσό, γυαλί και πολύτιμους λίθους, αντικείμενα από ελεφαντοστό και ελεφαντόδοντο, αιχμές βελών, τμήμα οδοντόφρακτου κράνους, χάλκινα όπλα, πήλινα ειδώλια και γραπτά αγγεία καθώς και τμήματα τοιχογραφιών.
«Η εξωστρέφεια που χαρακτηρίζει τον μεσσηνιακό πολιτισμό στις πρώιμες μυκηναϊκές περιόδους, αποκρυσταλλώνεται με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο στα κτερίσματα από τον επονομαζόμενο ασύλητο λακκοειδή Τάφο του Γρύπα Πολεμιστή, στον λόφο του Εγκλιανού», σημείωσε ο αρχαιολόγος Δημοσθένης Κοσμόπουλος, επικεφαλής της ομάδας εργασίας που σχεδίασε και υλοποίησε την έκθεση, υπό τον συντονισμό της προϊσταμένης ΕΦΑ Μεσσηνίας, Ευαγγελίας Μηλίτση, στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε την Τετάρτη στο ΥΠΠΟ για την παρουσίαση της έκθεσης.
«Η πολυτέλεια και η ποιότητα κατασκευής των κτερισμάτων, τα υλικά και η αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία στην απόδοση εικονογραφικών παραστάσεων σε μικρές επιφάνειες, αναδεικνύουν το κύρος, την ισχύ και τον πλούτο του ιδιοκτήτη τους που ανήκει στην αριστοκρατία της εποχής και τιμάται τα μέγιστα ενταφιαζόμενος μόνος του, σαν πρίγκιπας, σε έναν λακκοειδή τάφο, που θα τολμούσε κανείς να φανταστεί εν είδει θησαυροφυλακίου με πληθώρα από τιμαλφή. Τόσο τα ευρήματα από τον Τάφο του Γρύπα Πολεμιστή, όσο και από θολωτούς τάφους στην κορυφή και τα πρανή του λόφου του Εγκλιανού, πιστοποιούν τη σταδιακή ανάπτυξη του τοπικού αυτού κέντρου της μυκηναϊκής Πύλου που φαίνεται ότι επικράτησε στην περιοχή, ενσωματώνοντας τα υπόλοιπα κέντρα και εξελίχτηκε σε πρωτεύουσα μίας πολιτειακής και γεωγραφικής επικράτειας που κατά τον 13ο αι. π.Χ, εκτεινόταν σε ολόκληρη τη Μεσσηνία», πρόσθεσε ο κ. Κοσμόπουλος.
«Το υπουργείο Πολιτισμού έχει αναπτύξει και υλοποιεί ένα συγκροτημένο σχέδιο για την ανάδειξη του Μυκηναϊκού Πολιτισμού, όπως συμβαίνει και με τον Κυκλαδικό Πολιτισμό», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. «Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιούνται σημαντικά έργα στην περιοχή της Μεσσηνίας, όπως η ανάδειξη του Παλατιού του Νέστορα, των Θολωτών Τάφων, αλλά και η αποκατάσταση και επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου. Η παρουσίαση της έκθεσης, στη συνέχεια στο Μουσείο Γκετί, στο Λος Άντζελες, εντάσσεται στη στρατηγική εξωστρέφειας του ελληνικού πολιτισμού, η οποία υλοποιείται συστηματικά από το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι δράσεις αυτές δεν είναι μεμονωμένες. Αποτελούν μέρος ενός συνολικού σχεδιασμού που προωθεί τη διατήρηση, την ανάδειξη και τη διεθνή προβολή της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς».
Για την επιλογή των εκθεμάτων υπήρξε επιστημονική συνεργασία με τους ανασκαφείς Jack Davis και Sharon Stocker καθώς και με την επιμελήτρια της έκθεσης στο Getty, Claire Lyons.
Η περιοδική έκθεση «Πρίγκιπες της Πύλου. Θησαυροί της Εποχής του Χαλκού από τη Μεσσηνία» αποτελεί επιστέγασμα της μακρόχρονης και «εξαιρετικά αποδοτικής συνεργασίας» της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας με τους αρχαιολόγους του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι των ΗΠΑ, καθηγητή Jack Davis και δρ. Sharon Stocker, που με την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού, υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, τα τελευταία χρόνια, πραγματοποιούν ανασκαφές στον λόφο του Άνω Εγκλιανού, όπου βρίσκεται το λεγόμενο Ανάκτορο του Νέστορος, κοντά στον σημερινό οικισμό της Χώρας Μεσσηνίας.
Η μουσειογραφική μελέτη εκπονήθηκε από τον επίκ. καθηγ. του ΕΜΠ Μανώλη Σταυρακάκη, η μελέτη φωτισμού από την αρχιτέκτονα Αλεξάνδρα Μπουργανού και η μελέτη γραφιστικής επεξεργασίας από την γραφίστρια Εριφύλη Αράπογλου.