Σε ένα μικρό σοκάκι στο Τόκιο, υπάρχει ένα καφέ που λειτουργεί εδώ και περισσότερα από εκατό χρόνια. Αυτό το μαγαζί όμως προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στους πελάτες του -τη δυνατότητα να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο.
Τέσσερις άνθρωποι επισκέπτονται το καφέ ελπίζοντας ο καθένας να αξιοποιήσει το ταξίδι στον χρόνο, με σκοπό να κουβεντιάσει με τον εραστή που έφυγε μακριά, να λάβει το γράμμα από τον σύζυγο που έχει χάσει τη μνήμη του, να δει την αδερφή για τελευταία φορά και να συναντήσει την κόρη που δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να γνωρίσει.
Αλλά το ταξίδι στο παρελθόν ενέχει κινδύνους: Οι πελάτες πρέπει να καθίσουν σε μια συγκεκριμένη καρέκλα, δεν κάνει να φύγουν από το καφέ και, τέλος, το σημαντικότερο, πρέπει να επιστρέψουν στο παρόν πριν κρυώσει ο καφές.
Η ιστορία του Τοσικάζου Καβαγκούτσι «Πριν κρυώσει ο καφές» (εκδόσεις Κλειδάριθμος) διερευνά το αιώνιο ερώτημα: Τι θα άλλαζες αν μπορούσες να ταξιδέψεις στο παρελθόν; Και κυρίως, ποιον θα ήθελες να συναντήσεις, ίσως για μία τελευταία φορά;
Λίγο πριν από την κυκλοφορία του -στα βιβλιοπωλεία 20 Νοεμβρίου- η μεταφράστρια του βιβλίου Βάσια Τζανακάρη συστήνει με δυό λόγια τον Ιάπωνα συγγραφέα και απαντά στην ερώτηση ποια από τις τέσσερις ιστορίες τη συγκίνησε περισσότερο.
-Κατ’ αρχάς πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που έγινε μπεστ σέλερ στο BookTok, το οποίο ωστόσο, ξεκίνησε ως θεατρικό έργο.
Ναι, και υπάρχει μια θεατρικότητα σε όλο το κείμενο, στο στήσιμο, στους διαλόγους, στις εναλλαγές των σκηνών.
-Πείτε μας δύο λόγια για τον Ιάπωνα συγγραφέα Toskikazu Kawaguchi.
Ο Καβαγκούτσι είναι γεννημένος το 1971 και εκτός των βιβλίων έχει συγγράψει και θεατρικά έργα. Το «Πριν κρυώσει ο καφές» είναι το πρώτο βιβλίο του που θα κυκλοφορήσει στα Ελληνικά.
-Το «Before the coffee gets cold», όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος, αποτελεί μέρος τριλογίας;
Το βιβλίο είναι διεθνές best seller, αποτελεί το πρώτο μέρος σειράς, αυτή τη στιγμή υπάρχει και 5ος τίτλος υπό έκδοση στο εξωτερικό.
-Από τις τέσσερις σαν μικρά χρονογραφήματα ιστορίες που αφηγείται ο συγγραφέας ποια σας συγκίνησε περισσότερο;
Οι τέσσερις ιστορίες συμπλέκονται και όλες χαρακτηρίζονται από ένα στοιχείο ματαίωσης που έχει να κάνει με τις διαπροσωπικές σχέσεις των ηρώων, είτε μιλάμε για ερωτικές, είτε για οικογενειακές σχέσεις. Προσωπικά ωστόσο με συγκίνησε ιδιαίτερα η τέταρτη ιστορία επειδή εστιάζει στο στοιχείο της μητρότητας στο πλαίσιο μιας θυσίας. Είναι πολύ τρυφερή και ατμοσφαιρική ιστορία.
-Κυρία Τζανακάρη, ως συγγραφέας και μεταφράστρια παρακολουθείτε τις τάσεις του BookTok; Κι ακόμη, κατά τη γνώμη σας, η παραδοσιακή, τεκμηριωμένη λογοτεχνική κριτική σταδιακά αποδυναμώνεται;
Παρακολουθώ κάποια πράγματα, όσο μου επιτρέπει ο χρόνος μου, αλλά νιώθω ότι απευθύνεται κυρίως σε νεότερες ηλικίες, εγώ είμαι περισσότερο εξοικειωμένη με άλλα μέσα. Η τεκμηριωμένη λογοτεχνική κριτική πάντα θα μετράει, δεν θεωρώ ότι αποδυναμώνεται, πιστεύω πως ο συνειδητοποιημένος αναγνώστης μπορεί να αξιολογήσει και να τοποθετήσει κάθε τι στη σωστή του θέση. Για όλα υπάρχει χώρος, όλα έχουν τη χρησιμότητα και τη λειτουργία τους.
Η HuffPost προδημοσιεύει απόσπασμα:
«Ε… δεν προλαβαίνουμε», είπε επιτακτικά το κορίτσι.
«Α… Ναι, φυσικά».
Η Κέι ήξερε φυσικά τους κανόνες. Τα μάγουλά της κοκκίνισαν κι έκλεισε απότομα την κασετίνα.
Το κορίτσι δεν μπορούσε να σταθεί δίπλα στην Κέι, όπως κάνεις κανονικά όταν ζητάς φωτογραφία, λόγω του κανόνα που της απαγόρευε να σηκωθεί από την καρέκλα. Η Κέι έδωσε τη νάιλον σακούλα από το παντοπωλείο και το ψάθινο καπέλο στην Κάζου και στάθηκε δίπλα στο κορίτσι.
«Πού είναι η φωτογραφική σου;» ρώτησε η Κάζου.
Το κορίτσι έσπρωξε κάτι πάνω στο τραπέζι. «Ε; Φωτογραφική είναι αυτό;» ρώτησε η Κέι έκπληκτη, καθώς η Κάζου κοίταζε τη μηχανή που της είχε δώσει το κορίτσι. Ήταν στο μέγεθος επαγγελματικής κάρτας, λεπτή σαν όστια και ημιδιάφανη. Έμοιαζε με πιστωτική.
Η Κέι τη βρήκε συναρπαστική. Την κοίταζε καλά καλά απ’ όλες τις γωνίες. «Τι λεπτή που είναι!»
«Εεε, πρέπει να βιαστούμε. Ο χρόνος έχει σχεδόν τελειώσει», είπε ήρεμα το κορίτσι στην Κέι.
«Ναι, με συγχωρείς», είπε η Κέι, ανασηκώνοντας τους ώμους και στάθηκε ξανά δίπλα στο κορίτσι.
«ΟΚ, τραβάω». Η Κάζου έστρεψε τη μηχανή προς το μέρος τους. Δεν φαινόταν δύσκολη στη χρήση· πάτησε απλώς το κουμπί που εμφανίστηκε στην οθόνη.
Κλικ.
«Τι; Περίμενε λίγο, πότε θα την τραβήξεις;» είπε η Κέι.
Η Κάζου είχε τραβήξει τη φωτογραφία όσο η Κέι έφτιαχνε τα μαλλιά και έστρωνε τη φράντζα της. Επέστρεψε τη μηχανή στο κορίτσι.
«Την τράβηξες ήδη; Πότε;» Το κορίτσι και η Κάζου το αντιμετώπιζαν πολύ πρακτικά, ενώ η Κέι ήταν όλο απορίες και σαστισμένη.
«Σ’ ευχαριστώ πολύ», είπε το κορίτσι και αμέσως ήπιε τον υπόλοιπο καφέ του.
«Τι;… Μια στιγμή», είπε η Κέι. Αλλά το κορίτσι εξατμίστηκε. Καθώς ο ατμός ανέβαινε προς το ταβάνι, η γυναίκα με το φόρεμα εμφανίστηκε στη θέση του. Έμοιαζε σαν τρικ μεταμόρφωσης που μόνο νίντζα θα μπορούσε να κάνει.
Καθώς και οι τρεις ήταν συνηθισμένοι σε τέτοια πράγματα, δεν εξεπλάγησαν ιδιαίτερα. Αν κάποιος άλλος πελάτης έβλεπε αυτό που είχαν δει, θα είχε σοκαριστεί. Αν κάποιος πελάτης έβλεπε ποτέ κάτι τέτοιο, θα του έλεγαν ότι ήταν τρικ – αν ρωτούσε το προσωπικό του καφέ πώς το έκαναν, δεν θα μπορούσε να δώσει απάντηση.
Η γυναίκα με το φόρεμα διάβαζε το βιβλίο της σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Όμως όταν πρόσεξε τον δίσκο, τον έσπρωξε με το δεξί της χέρι, πράγμα που σήμαινε ξεκάθαρα: Πάρτε το αποδώ!
Η Κέι πήγε να μαζέψει τον δίσκο, αλλά ο Ναγκάρε τον πήρε από τα χέρια της, έγειρε στο πλάι το κεφάλι και εξαφανίστηκε στην κουζίνα.
«Αναρωτιέμαι ποια να ήταν αυτή», μουρμούρισε η Κέι. Πήρε τη νάιλον σακούλα και το ψάθινο καπέλο από την Κάζου και πήγε στην αποθήκη.
H Κάζου συνέχισε να κοιτάζει τη γνωστή καρέκλα όπου καθόταν η γυναίκα με το φόρεμα. Ήταν σαφές από την έκφρασή της ότι κάτι την ενοχλούσε.
Ήταν η πρώτη φορά που είχε έρθει κάποιος από το μέλλον για να συναντήσει τον Ναγκάρε, την Κέι ή την Κάζου. Φαινόταν παράλογο να θέλει κάποιος να επιστρέψει στο παρελθόν για να δει κάποιον από αυτούς, εφόσον το προσωπικό ήταν πάντα στο καφέ.
Αλλά ένα κορίτσι είχε έρθει από το μέλλον για να συναντήσει την Κέι.
Η Κάζου δεν ρωτούσε ούτε πίεζε κανέναν να της πει γιατί είχε έρθει από το μέλλον. Ακόμα κι αν, φερ’ ειπείν, ένας δολοφόνος ταξίδευε στο παρελθόν, είχε καλό λόγο να μην ασχοληθεί: Ο κανόνας ήταν ότι το παρόν δεν άλλαζε όσο κι αν προσπαθούσε κανείς να αλλάξει το παρελθόν. Αυτός ο κανόνας δεν μπορούσε να παραβιαστεί. Πάντα θα υπήρχε μια σειρά τυχαίων γεγονότων που δεν θα επέτρεπαν στο παρόν να αλλάξει. Αν, για παράδειγμα, ένας ένοπλος άντρας ερχόταν από το μέλλον και σκότωνε έναν πελάτη – σε περίπτωση που ο πελάτης ήταν ζωντανός στο μέλλον, δεν θα πέθαινε ακόμα κι αν τον πυροβολούσε στην καρδιά.
Αυτός ήταν ο κανόνας.
Η Κάζου ή όποιος ήταν εκεί θα καλούσε ασθενοφόρο και αστυνομία. Το ασθενοφόρο που θα ξεκινούσε για το καφέ δεν θα έμπλεκε στην κίνηση, θα ερχόταν και θα μετέφερε τον ασθενή στο νοσοκομείο από την πιο σύντομη διαδρομή και όσο πιο γρήγορα γινόταν. Το προσωπικό του νοσοκομείου μπορεί να έλεγε μόλις θα έβλεπε τον ασθενή: «Μάλλον δεν μπορούμε να τον σώσουμε». Ακόμα όμως κι αν συνέβαινε αυτό, τότε η τύχη θα τα ’φερνε έτσι ώστε ένας χειρουργός παγκοσμίου φήμης να έχει επισκεφτεί το νοσοκομείο και θα εγχείριζε τον ασθενή. Ακόμα κι αν το θύμα είχε σπάνια ομάδα αίματος, την οποία είχε μόνο ένας στους δεκάδες χιλιάδες, θα υπήρχε απόθεμα αίματος αυτής της ομάδας στο νοσοκομείο. Το προσωπικό του χειρουργείου θα ήταν εξαιρετικό και η εγχείρηση θα πετύχαινε. Ο χειρουργός μπορεί να έλεγε αργότερα ότι αν το ασθενοφόρο αργούσε ένα λεπτό ή αν η σφαίρα τον είχε βρει ένα χιλιοστό πιο αριστερά, ο ασθενής δεν θα είχε επιβιώσει. Το προσωπικό θα έλεγε ότι ήταν θαύμα που ο ασθενής έζησε. Αλλά δεν θα ήταν θαύμα. Θα οφειλόταν στον κανόνα που υπαγόρευε να επιβιώσει ο άντρας ο οποίος είχε πυροβοληθεί στο παρελθόν.
Γι’ αυτόν τον λόγο, την Κάζου δεν την ενδιέφερε ποιος ερχόταν από το μέλλον και γιατί. Ό,τι κι αν δοκίμαζε να κάνει ένας επισκέπτης από το μέλλον, ήταν μάταιο.
«Μπορείς να της το πας εσύ για χάρη μου», φώναξε ο Ναγκάρε από την κουζίνα.
Η Κάζου γύρισε και είδε τον Ναγκάρε να στέκεται στην πόρτα της κουζίνας κρατώντας τον δίσκο με τον καφέ που είχε φτιάξει για τη γυναίκα με το φόρεμα. Η Κάζου πήρε τον δίσκο και πήγε προς το τραπέζι όπου καθόταν η γυναίκα.
Στάθηκε και την κοίταξε για λίγο συλλογισμένη. Για ποιον λόγο ήρθε αυτό το κορίτσι από το μέλλον; Αν ήρθε για να βγάλει φωτογραφία με την Κέι, γιατί έκανε τον κόπο να επιστρέψει στο παρελθόν;»