Του Γιώργου Σταμάτη, Βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ.
«όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.» Άρθρο 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, στις 4 Δεκεμβρίου του 1950, καθιερώθηκε η 10η Δεκεμβρίου ως η παγκόσμια ημέρα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε ανάμνηση της υπογραφής της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις 10 Δεκεμβρίου του 1948. Η ημέρα αυτή αποτελεί μια ευκαιρία ηχηρής υπενθύμισης παγκοσμίως, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οικουμενικά, αναπαλλοτρίωτα, αδιαίρετα και αλληλένδετα, ενώ η προαγωγή, η προάσπιση και η προστασία τους αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση όλων μας.
Η Οικουμενική Διακήρυξη συνιστά το πρώτο διεθνές κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, υιοθετήθηκε στον απόηχο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και του ολοκαυτώματος, με στόχο να μην επαναληφθούν ποτέ ανάλογες φρικαλεότητες και πράξεις κτηνωδίας που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση και εδράζονται στο μίσος, το ρατσισμό, την απέχθεια σε καθετί διαφορετικό. Όραμα των εμπνευστών της Οικουμενικής Διακήρυξης, υπήρξε να θεσπίσουν έναν οδικό χάρτη που θα εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους, χωρίς καμία διάκριση, στη βάση της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ευημερίας. Η έμπρακτη πραγμάτωση των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει ως στόχο να συμβάλλει ουσιωδώς στην εμβάθυνση της Δημοκρατίας, την εμπέδωση της ειρήνης και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, για την οικοδόμηση πιο σταθερών, δίκαιων και συνεκτικών κοινωνιών.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν την υπογραφή της Οικουμενικής Διακήρυξης, τα ατομικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα επεκτάθηκαν, αναγνωρίστηκαν και κατοχυρώθηκαν παντού στον κόσμο με μια σειρά δεσμευτικών διεθνών συμβάσεων, τόσο σε διεθνές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το θεμέλιο για την οικοδόμηση ενός διευρυνόμενου συστήματος διεθνούς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο επικεντρώνεται στην προώθηση σημαντικών κοινωνικών αλλαγών και την ενίσχυση της ορατότητας και ενδυνάμωση των ευάλωτων και περιθωριοποιημένων ομάδων. Υπό το πρίσμα των αρχών που πρεσβεύει η διακήρυξη και του πνεύματος της ισονομίας και ισοπολιτείας, οι περισσότερες χώρες έχουν προχωρήσει στην αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων για ομάδες πληθυσμού που βρίσκονταν στο περιθώριο.
Στο πεδίο της φυλετικής ισότητας, τον προηγούμενο αιώνα, πολλοί συνάνθρωποι μας πολέμησαν και θυσιάστηκαν στον αγώνα κατά του απαρτχάιντ, των διακρίσεων, της φυλετικής ανισότητας, του ρατσισμού. Σήμερα, διεθνείς συνθήκες, όπως η Σύμβαση των ΗΕ για την Κατάργηση των Φυλετικών Διακρίσεων, καθώς και οι εθνικές νομοθεσίες, διασφαλίζουν τη φυλετική ισότητα και προωθούν τη δικαιοσύνη και την αποδοχή ανάμεσα στους λαούς.
Μια άλλη σημαντική διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που τυγχάνει πλέον πλήρους αναγνώρισης είναι η προσέγγιση των ζητημάτων αναπηρίας υπό την οπτική του δικαιωματικού μοντέλου, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος. Η Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, διασφαλίζει την ισότιμη και ανεμπόδιστη συμμετοχή τους σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής δραστηριότητας.
Ένα σημαντικό πεδίο που πρέπει να ενταθεί η καταπολέμηση των διακρίσεων, είναι ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου. Αρκετοί συνάνθρωποι μας παγκοσμίως έχουν υποστεί ακραία βία, επειδή τόλμησαν να ζήσουν όπως επιθυμούσαν, ενώ άλλοι φοβούνται να ζήσουν ελεύθερα σύμφωνα με τις προσωπικές τους επιλογές. Πάντως στις μέρες μας, έχουν σημειωθεί σημαντικότατα βήματα, τόσο σε επίπεδο δημόσιων πολιτικών, όσο και σε επίπεδο κουλτούρας της κοινωνίας, ως προς τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ πολιτών, όπως η ισότητα στο γάμο, η δυνατότητα διοργάνωσης των Prides, η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα εν γένει συνιστούν μια δύναμη αλλαγής που μπορεί να μεταμορφώσει την κοινωνία μας, σ’ ένα πρότυπο αρμονικής συνύπαρξης, αλληλεγγύης και συνεργασίας. Όμως στις μέρες μας, λόγω των διαδοχικών και επιδεινούμενων πολυκρίσεων και της γεωπολιτικής αστάθειας, τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται υπό πολιορκία σε όλο τον κόσμο. Η ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια θυσιάζονται στο βωμό των μαινόμενων συγκρούσεων, ο αυταρχισμός και η καταπίεση βρίσκονται σε άνοδο, οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες εντείνονται, χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου μαστίζονται από φτώχεια και πείνα, οι οικουμενικές αξίες φαλκιδεύονται.
Σήμερα, πιο επίκαιρη παρά ποτέ, η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρέπει να γίνει το κοινό νήμα που μας ενώνει όλους, για να προωθήσουμε την ειρήνη , τη δικαιοσύνη, τη σταθερότητα. Η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί ευθύνη όλων μας, έτσι ώστε να συμβάλλουμε σε έναν καλύτερο και κοινωνικά δικαιότερο κόσμο για όλους.