Με ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο ισοδύναμων μέτρων, χωρίς να υπάρχουν σε αυτά νέα μέτρα λιτότητας, η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 1,2 δισ. ευρώ το οποίο έχουν εντοπίσει οι Θεσμοί, προκειμένου να εφαρμοστούν χωρίς καμία εξαίρεση τα θετικά μέτρα που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2020
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού παρουσιάζει ένα πλέγμα δημοσιονομικών παρεμβάσεων που θα αυξήσει τα έσοδα του προϋπολογισμού, αυξάνοντας τη χρήση πλαστικού χρήματος και μειώνοντας έτσι το ύψος της φοροδιαφυγής. Ταυτόχρονα η επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών σε όλες τις περιοχές της χώρας θα διατηρήσει τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ στο ίδιο επίπεδο παρά την εφαρμογή της μείωσης του φόρου.
Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού η αύξηση της χρήσης «ηλεκτρονικού χρήματος» και η επέκταση των αντικειμενικών αξιών θα καλύψει σχεδόν τα ⅔ του δημοσιονομικού κενού που εντοπίζουν οι δανειστές, δηλαδή τα 800εκατ ευρώ από τα συνολικά 1,2δισ ευρώ που χρειάζονται για την εφαρμογή του πακέτου φορολογικών ελαφρύνσεων.
Όλα αυτά θα συνοδεύονται με ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης 2,8% του ΑΕΠ για το 2020, επίτευξη του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,56% του ΑΕΠ, αύξηση των επενδύσεων κατά 13,4%, μείωση της ανεργίας στο 15,6%, αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8%.
Συγκεκριμένα στο προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπεται ότι τα δημοσιονομικά ισοδύναμα ύψους 1,231δισ ευρώ θα προκειμένου να καλυφθούν οι φορολογικές ελαφρύνσεις, θα προκύψουν από την αύξηση των εσόδων από τη φοροδιαφυγή κατά 642εκατ ευρώ, από την εξοικονόμηση 500εκατ ευρώ από τις δαπάνες με καλύτερη διαχείριση και όχι περικοπές και 170 εκατ. ευρώ από την αναδιάρθρωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με ενίσχυση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους.
Από τη λεγόμενη «επισκόπηση δαπανών» το ΓΛΚ εκτιμά πως θα εξοικονομηθούν 134 εκατ. ευρώ, από τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των φορέων γενικής κυβέρνησης επιπλέον 123 εκατ. ευρώ ένα «λογαριασμό» πάνω από 200 εκατ. ευρώ σε πρόσθετα έσοδα αθροίζουν παρεμβάσεις για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την αύξηση της εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία από το Airbnb (60 εκατ. ευρώ) και τις νέες αντικειμενικές αξίες (142 εκατ. ευρώ) καθώς και από την επιτάχυνση της επίλυσης φορολογικών διαφορών που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια (50 εκατ. ευρώ).
Ο προϋπολογισμός συνολικά προβλέπει αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 602 εκατ. ευρώ και περίπου ισόποση αύξηση των δαπανών. Από τις προβλέψεις εσόδων ξεχωρίζει η αύξηση των εισπράξεων κατά περίπου 350 εκατ. ευρώ από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (στα 11,334 δισ. ευρώ έναντι 10,998 δισ. ευρώ φέτος) και κατά 130εκατ ευρώ από τις επιχειρήσεις.
Αντίστοιχα από το μέτωπο των δαπανών οι οποίες το 2020 θα φτάσουν τα 57,009 δισ. ευρώ από 56,302 δισ. ευρώ το 2019, προβλέπεται εξοικονόμηση 500 εκατ. ευρώ από δαπάνες τόκων (από 6,5 δισ. ευρώ σε 6 δισ. ευρώ) αλλά και η αύξηση των δαπανών του ΠΔΕ από τα 6,150 δισ. ευρώ φέτος στα 6,750 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού την αναλυτική κοστολόγηση των μέτρων τα οποία ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ. Το συνολικό κόστος των 1,2 δισ. ευρώ επιμερίζεται σε:
• 135 εκατ. ευρώ για τη χορήγηση επιδόματος 2.000 στις νέες οικογένειες για κάθε παιδί που γεννιέται από την 1η Ιανουαρίου 2020
• 12 εκατ. ευρώ μετά την ενεργοποίηση του μέτρου που προβλέπει ότι τα είδη βρεφικής ηλικίας και τα κράνη ασφαλείας υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13%
• 404 εκατ. ευρώ από τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων στο 9% με αύξηση του αφορολογήτου για κάθε τέκνο
• 281 εκατ. ευρώ από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης
• 635 εκατ. ευρώ από τη μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων στο 24% (από 28%) και τη μείωση της φορολογίας διανεμόμενων κερδών από 10% σε 5 % (επιμέρους 69 εκατ. ευρώ)
• 26 εκατ. ευρώ από την αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία χρόνια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξαγγελθείσα επιστροφή μέρους των δαπανών για ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των ακινήτων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής κρίνεται δημοσιονομικά ουδέτερη, ενώ μηδενικού κόστους θεωρείται και η αναστολή του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων για τρία χρόνια, μέτρο το οποίο ουδέποτε είχε εφαρμοστεί από την ψήφισή του.
«Ηλεκτρονικό» χρήμα
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στον προϋπολογισμό «η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό το σκοπό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Η προσπάθεια αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής δεν είναι άλλωστε υπόθεση αποκλειστικά και μόνο του κράτους. Αφορά ολόκληρη την κοινωνία και ιδίως τους φορολογούμενους πολίτες, η κινητοποίηση των οποίων σε συνδυασμό με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών την οποία ενσωματώνει ο προϋπολογισμός του 2020, δημιουργεί το απαραίτητο πλαίσιο περιορισμού της φοροδιαφυγής και εξασφάλισης πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου που θα χρησιμοποιηθεί στα επόμενα έτη για τον περαιτέρω περιορισμό των φορολογικών βαρών και την αύξηση των κοινωνικών δαπανών».
Για τις αντικειμενικές αξίες, το υπουργείο Οικονομικών στο προσχέδιο επισημαίνει ότι «η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με βάση τις πραγματικές αξίες, θα συμβάλλει στην αύξηση της εισπραξιμότητας σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας».