Η επιχείρηση να μετεγκατασταθούν πρόσφυγες στα Βρασνά της Θεσσαλονίκης, στην προσπάθεια αποσυμφόρησης της Σάμου, ήταν ένα κρας τεστ που δεν στέφθηκε με επιτυχία. Η άρνηση μέρους της τοπικής κοινωνίας να δεχθεί αυτούς τους ανθρώπους και ο τρόπος με τον οποίο εκφράστηκε, βάζει νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση του προσφυγικού/μεταναστευτικού αλλά και θέτει πολλά ερωτήματα γύρω από την αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού.
«Ζητείται αλληλεγγύη»
Πόσο εύκολη θα είναι τελικά η μετεγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων σε διάφορα σημεία της χώρας; Και πως σκοπεύει να αντιδράσει η κυβέρνηση, αν η στάση των κατοίκων των Βρασνών βρει μιμητές και σε άλλες περιοχές;
Στενός συνομιλητής του Κυριάκου Μητσοτάκη εξηγεί στη HuffPost ότι η κυβέρνηση συζητά με τις τοπικές κοινωνίες. Τονίζει όμως με έμφαση ότι απαιτείται έμπρακτη αλληλεγγύη από όλους. Δηλαδή και από κατοίκους περιοχών που μέχρι στιγμής δεν έχουν επωμιστεί με κανένα βάρος για την αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος.
«Από την στιγμή που ζητάμε από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να επιδείξουν αλληλεγγύη, οφείλουμε να τη δείξουμε και στο εσωτερικό της χώρας», αναφέρει χαρακτηριστικά. Παράλληλα εξηγεί ότι οι δήμοι που θα δεχθούν πρόσφυγες και μετανάστες από τα νησιά, θα έχουν και οικονομική ενίσχυση από κονδύλια της Ε.Ε. που προορίζονται για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Το κυβερνητικό σχέδιο για τις μετεγκαταστάσεις προσφύγων και μεταναστών
Η απόφαση της κυβέρνησης λοιπόν να μεταφερθούν πρόσφυγες και μετανάστες από τα νησιά του Αιγαίου σε άλλα σημεία της χώρας, είναι ειλημμένη. Την έχει τονίσει αρκετές φορές και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, οι μόνες περιοχές που δεν προβλέπεται να δεχθούν άλλα βάρη από το προσφυγικό, είναι η ανατολική Μακεδονία-Θράκη- η ευρύτερη περιοχή του Έβρου δηλαδή- και τα νησιά του βόρειου και νότιου Αιγαίου.
Σε όλες τις άλλες περιοχές της χώρας εξετάζεται η μετεγκατάσταση προσφύγων και μεταναστών. Ακόμα και στην Αττική. Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι ήδη σε εξέλιξη η αναζήτηση των κατάλληλων δομών στις οποίες θα φιλοξενηθούν όσοι μεταφερθούν από τα νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για μία σημαντική παράμετρο, καθώς ανάλογα με τη διαθεσιμότητα και το μέγεθος των δομών σε κάθε περιοχή, θα καθορίζεται και ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που θα μετακινούνται προς αυτήν.
Θεσμικό πλαίσιο για το άσυλο και αύξηση των επιστροφών, το «κλειδί» για το προσφυγικό
Για τις συνομιλίες με τους δήμους έχει επιφορτιστεί το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώ κομβικό ρόλο στον ευρύτερο σχεδιασμό έχει το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Το κυβερνητικό πλάνο που έχει εκπονηθεί, εστιάζει κυρίως στην αύξηση των επιστροφών όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις να βρίσκονται στην Ελλάδα. Γι αυτό και από το κυβερνητικό επιτελείο τονίζουν διαρκώς το νέο θεσμικό πλαίσιο που έρχεται για τη χορήγηση ασύλου. Με τις εκκρεμείς αιτήσεις να φτάνουν τις 69.000, η πεποίθηση που υπάρχει είναι ότι αν επιταχυνθούν οι διαδικασίες εξέτασης όλων αυτών των αιτήσεων, τότε μπορεί να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών.
Μάλιστα δεν αποκλείεται να υπάρξουν και στοχευμένες προσλήψεις προσωπικού για την ενίσχυση των υπηρεσιών που θα ασχοληθούν με την εξέταση των αιτημάτων για χορήγηση ασύλου, προκειμένου να μη χαθεί καθόλου χρόνος. Η εκτίμηση που υπάρχει στην κυβέρνηση είναι ότι οι περισσότεροι που θα πάρουν άσυλο θα φύγουν από την Ελλάδα, με προορισμό άλλες χώρες της Ευρώπης.
Για όσους απορριφθεί το αίτημα για άσυλο, τότε θα κινηθούν ταχύτατα οι διαδικασίες επιστροφής τους. Στόχος είναι η επιστροφή τουλάχιστον 10.000 μεταναστών έως το τέλος του 2020. Είναι άγνωστο βέβαια αν αυτός ο αριθμός θα αποδειχθεί επαρκής για τη βελτίωση της κατάστασης. Πάντως από την κυβέρνηση επισημαίνουν με νόημα ότι από τον Μάρτιο του 2016 έως σήμερα έχουν απομακρυνθεί μόλις 1800 μετανάστες.
Πώς θα αντιδράσει η κυβέρνηση σε άλλα «Βρασνά»;
Όλες οι παραπάνω ενέργειες, σε συνδυασμό με την αύξηση των περιπολιών στο Αιγαίο και την συνεχή πίεση προς την Ε.Ε. για παροχή περισσότερης ενίσχυσης, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση του προσφυγικού, υποστηρίζουν κυβερνητικά στελέχη. Παραδέχονται πάντως ότι θα χρειαστεί χρόνος για να υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα, καθώς το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σοβαρό, με πάρα πολλές παραμέτρους και απαιτούνται προσεκτικοί χειρισμοί σε όλα τα επίπεδα.
Το ερώτημα όμως που παραμένει αναπάντητο είναι τι θα γίνει αν κατά τη διάρκεια εφαρμογής του κυβερνητικού σχεδιασμού, εμφανισθούν και άλλα «Βρασνά» στην Ελλάδα. Η ελληνική κοινωνία θα δείξει την αλληλεγγύη της ή θα υπάρξουν τέτοιες αντιδράσεις που θα δυναμιτίσουν το σχέδιο που έχει εκπονηθεί;