Προσωπολάτρες προεστοί

Πώς προσποιείται κανείς τον «ενάρετο πολιτικό» ακόμη και αν «δεν είναι»;
Fanatic Studio / Gary Waters via Getty Images

...«Διότι η γυναίκα του Καίσαρα δεν φθάνει να είναι τίμια, αλλά πρέπει να φαίνεται τίμια», έγραφε ο Πλούταρχος στους Βίους Παράλληλους («Ὅτι, ἔφη, τὴν ἐμὴν ἠξίουν μηδ’ ὑπονοηθῆναι», Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι, Καίσαρας, 10). Αντιστοίχως προς την περίφημη γυναίκα του Καίσαρα, στις ημέρες μας, αρκετοί φερέλπιδες δήμαρχοι και περιφερειάρχες της Ελλάδας, δεν αρκεί «να είναι», αλλά πρωτίστως πρέπει «να φαίνονται» σαν «ηγέτες»!

Εικονολάτρες κοτζαμπάσηδες! Στον 21ο αιώνα, μέσω της διεύρυνσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και της διάδοσης των σπουδών στην επικοινωνία, οι προεκλογικές εκστρατείες που σκηνοθετούν μία δήθεν ισχυρή, ψευδοενάρετη και εν πολλοίς τέλεια πλην κίβδηλη, παντελώς νόθα εικόνα των πολιτικών, δεν είναι πλέον ύψιστο προνόμιο μόνον μίας χορείας ευάριθμων υποψηφίων Πρωθυπουργών της Ελλάδας. Η περιώνυμη κατασκευή του πολιτικού θεάματος χωρεί τώρα στην βάση της πολιτικής πυραμίδας, στους χιλιάδες ελάσσονες πολιτικούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, πολλοί εκ των οποίων μιμούνται ακατάπαυστα ως ακούραστοι πολιτικοί αντιγραφείς, τους μείζονες τρόπους του πολιτεύεσθαι της κορυφής.

Σήμερα, αρκετοί περιφερειάρχες, δήμαρχοι, ακόμη και απλοί κατά τόπους σύμβουλοι, απολαμβάνουν την διευρυμένη πρόσβαση στην τεχνολογική ευχέρεια να φιλοτεχνούν μία ψευδοσπουδαία δημόσια εικόνα (image) κατά πως θα ήθελαν να είναι, ακόμη και αν παραμένουν άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Facebook, tiktok, twitter κατακλύζονται από μία πλειάδα στημένων αναπαραστάσεων προσωπικότητας των διαφόρων δημογερόντων, προεστών και τοπαρχών, γεμίζοντας από ναρκισσιστικά βίντεο όπου οι υποψήφιοι πολιτικοί της τοπικής αυτοδιοίκησης συνεντευξιάζονται παραδόξως με τους εαυτούς τους, σε αποκλειστικούς μονολόγους με δήθεν «ερωτήσεις» δημοσιογράφων.

Πώς προσποιείται κανείς τον «ενάρετο πολιτικό», τον «φιλόπονο ηγέτη», τον «διανοούμενο άνθρωπο», τον «ισχυρό αρχηγό», της τοπικής αυτοδιοίκησης; Πως γίνεται «να φαίνεται» κανείς, ακόμη και αν «δεν είναι»; Είναι απολύτως προφανές πως για να επιτύχουν την ευκταία «εικόνα», συχνά σε αυτές τις προεκλογικές καμπάνιες, οι υποψήφιοι τοπικοί πολιτικοί έχουν υποστεί την μαρτυρική βάσανο των προκαταρκτικών μαθημάτων μίας ατάλαντης ηθοποιΐας...

...Ξεκούμπωτα πουκάμισα χωρίς γραβάτα ανασηκωμένα μανίκια, ανάρριχτα σακάκια στους ώμους, καθώς ο εκάστοτε προεστός σκορπάει σοβαρά χαμόγελα, εγκάρδιες χειραψίες, περιδιαβαίνοντας τις δημοτικές οδούς και τους κοινοτικούς δρόμους! Δίπλα του, παράλληλα βαδίζει συνήθως ο φωτογράφος, ενίοτε ο έμμισθος δημοσιογράφος και άλλοτε ο σύμβουλος επικοινωνίας, παρακολουθώντας εταστικά, γνέφοντας πότε ενθαρρυντικά πότε αποτρεπτικά, καταγράφοντας άοκνα την παραμικρή κίνηση, ικανή να φορτίζεται με μία τεχνητή πλην κενόδοξη σημειολογία.

Έπονται τα εύληπτα σκηνοθετημένα πλάνα, η δήθεν από στήθους εκφώνηση προετοιμασμένων λογυδρίων, διανθισμένων με άπαντες τους αόριστους όρους του περισπούδαστου πολιτικού συρμού. Σε τι αναφέρονται τούτα τα πανομοιότυπα βίντεο; Στον ξύλινο λόγο με τον οποίο είναι εξοικειωμένη η κοινή γνώμη, «ανάπτυξη», «πρόοδος», «έργα», «δικαιώματα», κάθε τι σύγχρονο, νεωτερίζον, δίκαιο και ευλογημένο, πλην αόριστο και κοινότυπο, που παρουσιάζεται τεχνηέντως ως δήθεν πολιτικώς επίμαχο, κοντολογίς όσα λαχταρούν οι κοινωνίες, για την «βελτίωση της ζωής των πολιτών».

Συνήθως όμως και καθώς οι τοπάρχες που επικαλούνται αυτά τα μεγάλα οράματα, έχουν ήδη θητεύσει στην τοπική αυτοδιοίκηση στο παρελθόν, ως αεικίνητοι άπρακτοι, όλα γίνονται για το θεαθήναι, για την κατασκευή του πολιτικού θεάματος - ενώ και οι νεώτεροι μπορεί απλώς να αντιγράφουν τους παλιότερους. Εν τέλει, όλα τούτα θυμίζουν μάλλον μία μοντέρνα εκδοχή της παμπάλαιας κατάστασης που περιέγραφε κατά τον 19ο αιώνα ο Γεώργιος Σουρής με την τραγική ρήση πως «οι Έλληνες πολιτικοί μονίμως έχουν ως επάγγελμα τη σωτηρία της πατρίδας, γι αυτό και αποφεύγουν επιμελώς να την σώσουν, καθώς μετά τη σωτηρία, δεν θα έχουν επάγγελμα».

Η νέα προσωπολατρία στην τοπική αυτοδιοίκηση συνδυάζεται άριστα με τις πελατειακές σχέσεις του παρελθόντος, και το δίκτυο των διαπροσωπικών σχέσεων που αναδεικνύει τους τοπικούς άρχοντες. Σε κάθε περίπτωση, συσκοτίζει τα αμειγώς πολιτικά κριτήρια και διαστρεβλώνει την αληθινή εικόνα των πολιτικών. Συντηρείται και αναπαλαιώνεται έτσι μία πολιτική κατάσταση ιδιόρρυθμη, κείμενη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, θυμίζοντας πότε τις ανατολικές δεσποτείες που βασίζονταν στην επιβλητική φαραωνική εικόνα για να προπαγανδίζουν την ισχύ των σατραπών, πότε τις δυτικές λαϊκιστικές υπερβολές της αρχαίας Ρώμης αλλά και της σύγχρονης Αμερικής.

Απότοκος αυτής της ανακύκλωσης της πολιτικής στασιμότητας διαμέσου ενός εικονολατρικού κοτζαμπασισμού, που ενδύεται τον μανδύα της νεωτερικότητας, με αέναες ναρκισσισιστικές αυτοαποθεώσεις των υποψηφίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσεις και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, μέσω πληρωμένων δημοσιεύσεων, είναι τελικά οι σύγχρονες δημογεροντίες της απραξίας και της συμφοράς. Σαν και αυτές που αποκαλύπτονται πλέον ανά τακτά χρονικά διαστήματα, από την Θράκη έως την Θεσσαλία, αλλά και την ίδια την Αττική.

«Μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις», έλεγε μία κινεζική παροιμία. Ποιος να ανέμενε πως ο δυτικός πολιτισμός, που στην κλασική του μορφή, είχε βασιστεί στον Λόγο, στην δύναμη της έλλογης σκέψης και των λέξεων, θα ενέδιδε στην ανατολική αυτοαποθέωση και προσωπολατρία, μίας τεχνητής και πλαστής πολιτικής εικόνας, που πλέον γενικεύεται και διευρύνεται;

Δημοφιλή