Έως και το 30% των ατόμων με κατάθλιψη δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις διαφορές στη βιολογία μεταξύ των ασθενών και στο γεγονός ότι συχνά χρειάζεται πολύς χρόνος για να ανταποκριθεί στα φάρμακα - με μερικούς ανθρώπους να τα παρατάνε μετά από λίγο. Επομένως, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να επεκταθεί η φαρέτρα με τα φάρμακα που διατίθενται σε άτομα με κατάθλιψη.
Τα τελευταία χρόνια, η προσοχή έχει στραφεί σε ψυχεδελικά όπως η ψιλοκυβίνη, η δραστική ουσία στα «μαγικά μανιτάρια». Μια σειρά κλινικών δοκιμών που δείχνουν ότι η ψιλοκυβίνη μπορεί να θεραπεύσει γρήγορα την κατάθλιψη, συμπεριλαμβανομένου του άγχους και της κατάθλιψης που σχετίζεται με τον καρκίνο, λίγα είναι γνωστά για το πώς η ψιλοκυβίνη λειτουργεί πραγματικά για να ανακουφίσει την κατάθλιψη στον εγκέφαλο.
Τώρα δύο πρόσφατες μελέτες, που δημοσιεύτηκαν στο The New England Journal of Medicine and Nature Medicine, έριξαν λίγο φως σε αυτή τη μυστηριώδη διαδικασία.
Η ψιλοκυβίνη είναι ένα παραισθησιογόνο που αλλάζει την απόκριση του εγκεφάλου σε μια χημική ουσία που ονομάζεται σεροτονίνη. Όταν διασπάται από το ήπαρ (σε «ψιλοκίνη»), προκαλεί αλλοιωμένη κατάσταση συνείδησης και αντίληψης στους χρήστες.
Προηγούμενες μελέτες, με χρήση λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) εγκεφάλου, έδειξαν ότι η ψιλοκυβίνη φαίνεται να μειώνει τη δραστηριότητα στον έσω προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που βοηθά στη ρύθμιση μιας σειράς γνωστικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της προσοχής, του ανασταλτικού ελέγχου, των συνηθειών και της μνήμης. Η ένωση μειώνει επίσης τις συνδέσεις μεταξύ αυτής της περιοχής και του οπίσθιου κυκλικού φλοιού, μια περιοχή που μπορεί να παίζει ρόλο στη ρύθμιση της μνήμης και των συναισθημάτων.
Μια ενεργή σύνδεση μεταξύ αυτών των δύο περιοχών του εγκεφάλου είναι συνήθως χαρακτηριστικό του «δικτύου προεπιλεγμένης λειτουργίας» του εγκεφάλου. Αυτό το δίκτυο είναι ενεργό όταν ξεκουραζόμαστε και εστιάζουμε εσωτερικά, ίσως αναπολώντας το παρελθόν, οραματιζόμαστε το μέλλον ή σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ή τους άλλους. Μειώνοντας τη δραστηριότητα του δικτύου, η ψιλοκυβίνη μπορεί κάλλιστα να αφαιρεί τους περιορισμούς του εσωτερικού «εαυτού» - με τους χρήστες να αναφέρουν ένα «ανοιχτό μυαλό» με αυξημένη αντίληψη του κόσμου γύρω τους.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο μηρυκασμός, μια κατάσταση «κολλημένου» σε αρνητικές σκέψεις, ιδιαίτερα για τον εαυτό του, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της κατάθλιψης. Και γνωρίζουμε ότι οι ασθενείς με υψηλότερα επίπεδα αρνητικού μηρυκασμού τείνουν να εμφανίζουν αυξημένη δραστηριότητα του δικτύου προεπιλεγμένης λειτουργίας σε σύγκριση με άλλα δίκτυα σε κατάσταση ηρεμίας – κυριολεκτικά γίνονται λιγότερο ανταποκρινόμενοι στον κόσμο γύρω τους. Μένει να φανεί, ωστόσο, εάν τα συμπτώματα της κατάθλιψης προκαλούν αυτήν την αλλοιωμένη δραστηριότητα ή εάν εκείνοι με ένα πιο ενεργό δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας είναι πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη.
Νέα αποτελέσματα
Τα πιο πειστικά στοιχεία για το πώς λειτουργεί η ψιλοκυβίνη προέρχονται από μια διπλά τυφλή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (το χρυσό πρότυπο των κλινικών μελετών) που συνέκρινε μια ομάδα καταθλιπτικών ατόμων που έπαιρναν ψιλοκυβίνη με αυτούς που έπαιρναν το υπάρχον αντικαταθλιπτικό escitalopram - κάτι που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Η δοκιμή αναλύθηκε περαιτέρω χρησιμοποιώντας σαρώσεις εγκεφάλου fMRI και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με άλλα ευρήματα fMRI από άλλη πρόσφατη κλινική δοκιμή.
Μόλις μία ημέρα μετά την πρώτη δόση ψιλοκυβίνης, τα μέτρα fMRI αποκάλυψαν μια συνολική αύξηση στη συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφόρων δικτύων του εγκεφάλου, η οποία συνήθως μειώνεται σε άτομα με σοβαρή κατάθλιψη. Το δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας μειώθηκε ταυτόχρονα, ενώ η συνδεσιμότητα μεταξύ αυτού και άλλων δικτύων αυξήθηκε - υποστηρίζοντας προηγούμενες, μικρότερες μελέτες.
Η δόση αύξησε τη συνδεσιμότητα περισσότερο σε ορισμένα άτομα παρά σε άλλα. Αλλά οι μελέτες έδειξαν ότι τα άτομα που είχαν τη μεγαλύτερη ώθηση στη σύνδεση μεταξύ των δικτύων είχαν επίσης τη μεγαλύτερη βελτίωση στα συμπτώματά τους έξι μήνες αργότερα.
Οι εγκέφαλοι των ατόμων που έπαιρναν εσιταλοπράμη, από την άλλη πλευρά, δεν παρουσίασαν καμία αλλαγή στη συνδεσιμότητα μεταξύ της προεπιλεγμένης λειτουργίας και άλλων εγκεφαλικών δικτύων έξι εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας. Είναι πιθανό η εσιταλοπράμη να επιφέρει αλλαγές σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο. Αλλά η ταχεία έναρξη της αντικαταθλιπτικής δράσης της ψιλοκυβίνης σημαίνει ότι μπορεί να είναι ιδανική για άτομα που δεν ανταποκρίνονται στα υπάρχοντα αντικαταθλιπτικά.
Η μελέτη προτείνει ότι το παρατηρούμενο αποτέλεσμα μπορεί να οφείλεται στο ότι η ψιλοκυβίνη έχει πιο συγκεντρωμένη δράση στους υποδοχείς του εγκεφάλου που ονομάζονται «σεροτονινεργικοί υποδοχείς 5-HT2A» από την εσιταλοπράμη. Αυτοί οι υποδοχείς ενεργοποιούνται από τη σεροτονίνη και είναι ενεργοί σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου του δικτύου, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου προεπιλεγμένης λειτουργίας. Γνωρίζουμε ήδη ότι το επίπεδο δέσμευσης της ψιλοκυβίνης σε αυτούς τους υποδοχείς οδηγεί σε ψυχεδελικά αποτελέσματα. Ωστόσο, το πώς ακριβώς η ενεργοποίησή τους οδηγεί σε αλλαγές στη συνδεσιμότητα δικτύου δεν έχει ακόμη διερευνηθεί.
Το τέλος των παραδοσιακών αντικαταθλιπτικών;
Αυτό εγείρει το ερώτημα εάν απαιτείται τροποποιημένη δραστηριότητα των δικτύων του εγκεφάλου για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν παραδοσιακά αντικαταθλιπτικά εξακολουθούν να αναφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους χωρίς αυτά. Στην πραγματικότητα, η μελέτη έδειξε ότι, έξι εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας, και οι δύο ομάδες ανέφεραν βελτίωση στα συμπτώματά τους.
Σύμφωνα με ορισμένες κλίμακες αξιολόγησης κατάθλιψης, ωστόσο, η ψιλοκυβίνη είχε τη μεγαλύτερη επίδραση στη συνολική ψυχική ευεξία. Και ένα μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών που έλαβαν θεραπεία με ψιλοκυβίνη εμφάνισε κλινική ανταπόκριση σε σύγκριση με αυτούς που έλαβαν θεραπεία με εσιταλοπράμη (70% έναντι 48%). Περισσότεροι ασθενείς στην ομάδα της ψιλοκυβίνης ήταν επίσης ακόμη σε ύφεση στις έξι εβδομάδες (57% έναντι 28%). Το γεγονός ότι ορισμένοι ασθενείς εξακολουθούν να μην ανταποκρίνονται στην ψιλοκυβίνη ή υποτροπιάζουν μετά τη θεραπεία, δείχνει πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η θεραπεία της κατάθλιψης.
Επιπλέον, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποστήριξαν και τις δύο ομάδες θεραπείας κατά τη διάρκεια και μετά τη δοκιμή. Η επιτυχία της ψιλοκυβίνης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον στο οποίο λαμβάνεται. Αυτό σημαίνει ότι είναι κακή ιδέα να το χρησιμοποιήσετε για αυτοθεραπεία. Επίσης, οι ασθενείς επιλέχθηκαν προσεκτικά για θεραπεία υποβοηθούμενη από ψιλοκυβίνη με βάση το ιστορικό τους για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ψύχωσης και άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών.
Ανεξάρτητα από τις προειδοποιήσεις, αυτές οι μελέτες είναι απίστευτα ελπιδοφόρες και μας φέρνουν πιο κοντά στην επέκταση των διαθέσιμων επιλογών θεραπείας για ασθενείς με κατάθλιψη. Επιπλέον, οι εσωτερικευμένες αρνητικές διαδικασίες σκέψης δεν είναι συγκεκριμένες για την κατάθλιψη. Σε εύθετο χρόνο, άλλες διαταραχές, όπως ο εθισμός ή το άγχος, μπορεί επίσης να ωφεληθούν από τη θεραπεία υποβοηθούμενη από ψιλοκυβίνη.
Πηγή: The conversation