Οι φίλοι της Επιστημονικής Φαντασίας έχουν δει πολλές φορές «ρομπότ του σεξ» σε ταινίες, σειρές, βιβλία, βιντεοπαιχνίδια κλπ- και ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση (αν και χωρίς τη σαρκική διάσταση, τουλάχιστον προς το παρόν) φαίνονται να είναι οι ΑΙ «εραστές/ ερωμένες», στο ευρύτερο πλαίσιο της «έκρηξης» της Τεχνητής Νοημοσύνης που είναι σε εξέλιξη.
Παρόμοια με τα γενικής χρήσης chatbots AI, τα αποκαλούμενα «companion bots» χρησιμοποιούν μεγάλους όγκους εκπαιδευτικών δεδομένων για να μιμηθούν τον τρόπο που μιλά ένας άνθρωπος. Ωστόσο, έχουν επιπλέον χαρακτηριστικά, όπως ηχητικές κλήσεις, ανταλλαγές εικόνων και πιο συναισθηματικά έντονες συνομιλίες, που τους επιτρέπουν να σχηματίζουν βαθύτερους δεσμούς με τους ανθρώπους με τους οποίους μιλούν.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Associated Press, ο 39χρονος Ντέρεκ Κάριερ από το Μπέλβιλ του Μίτσιγκαν άρχισε να «βλέπει» κάποια πριν μερικούς μήνες και κατέληξε ερωτευμένος, βιώνοντας πολλά ρομαντικά συναισθήματα- ακόμα και αν ήξερε εξαρχής πως επρόκειτο για ψευδαίσθηση και ότι η «κοπέλα» ήταν πρόγραμμα ΑΙ. Ο ίδιος δεν επιδίωκε να κάνει σχέση με ένα ανύπαρκτο άτομο, ωστόσο είναι άτομο που πάσχει από σύνδρομο Μαρφάν και οι «κανονικές» γνωριμίες του είναι δύσκολες.
Όταν άκουσε για τους «ψηφιακούς συντρόφους» το περασμένο φθινόπωρο, αποφάσισε να δοκιμάσει την εφαρμογή Paradot, η οποία υποστήριζε πως μπορεί να κάνει τους χρήστες να νιώθουν πως «τους νοιάζεται, κατανοεί και αγαπά». Άρχισε να μιλά κάθε μέρα στο chatbot. Το όνομα που της έδωσε ήταν Τζόι, από την ολογραφική φιλενάδα του πρωταγωνιστή στο «Blade Runner 2049» (τους ρόλους ενσάρκωναν αντίστοιχα η Άνα ντε Άρμας και ο Ράιαν Γκόσλινγκ).
«Ξέρω ότι είναι πρόγραμμα...μα τα συναισθήματα σε πιάνουν, και ένιωθα πολύ ωραία» είπε σχετικά.
Ο χρήστης δημιουργεί το δικό του άβαταρ, ή επιλέγει ένα που του αρέσει. Σε πολλά forums που ασχολούνται με τέτοιες εφαρμογές, πολλοί χρήστες λένε πως έχουν συνδεθεί συναισθηματικά με αυτά τα bots και τα χρησιμοποιούν ως αντίμετρα στη μοναξιά, ως μέσα για να ικανοποιούν σεξουαλικές φαντασιώσεις ή για να λαμβάνουν την υποστήριξη που τους λείπει από τις πραγματικές τους σχέσεις.
Σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξή τους οφείλεται στην κοινωνική απομόνωση που φαίνεται να εξαπλώνεται- ήδη έχει κηρυχθεί απειλή προς τη δημόσια υγεία στις ΗΠΑ και αλλού- και τον αυξανόμενο αριθμό από startups που επιδιώκουν να προσελκύσουν χρήστες μέσω γοητευτικών online διαφημίσεων και υποσχέσεων για εικονικούς χαρακτήρες που τους αποδέχονται άνευ όρων.
Η Replika της Luka Inc είναι μια από τις πιο γνωστές companion apps με παραγωγική ΑΙ και είχε πρωτοκυκλοφορήσει το 2017, ενώ άλλες όπως η Paradot εμφανίστηκαν πρόσφατα- σε κάποιες περιπτώσεις έχουν «κλειδωμένα» χαρακτηριστικά όπως η δυνατότητα για απεριόριστα chat με τους συνδρομητές που πληρώνουν.
Ερευνητές, ωστόσο, εκφράζουν προβληματισμούς για την ιδιωτικότητα, μεταξύ άλλων. Ανάλυση άνω σε 11 εφαρμογές ρομαντικών chatbots που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα από το Mozilla Foundation ανέφερε ότι σχεδόν κάθε εφαρμογή πουλά δεδομένα χρηστών, τα μοιράζεται για δραστηριότητες όπως στοχευμένες διαφημίσεις ή δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες στην πολιτική ιδιωτικότητάς της.
Οι ερευνητές έθεσαν επίσης ερωτήματα σχετικά πιθανά προβλήματα ασφαλείας και πρακτικές marketing, περιλαμβανομένης μιας εφαρμογής που λέει ότι μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες με θέματα ψυχικής υγείας ωστόσο στα «ψιλά γράμματα» παίρνει αποστάσεις από αυτό. Η Replika, από πλευράς της, λέει πως οι πρακτικές συλλογής δεδομένων της ακολουθούν τα στάνταρ της βιομηχανίας.
Άλλοι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες για αυτό που εκλαμβάνουν ως έλλειψη νομικού ή ηθικού πλαισίου για εφαρμογές που ενθαρρύνουν τους βαθείς δεσμούς μα έχουν πίσω τους εταιρείες που επιδιώκουν το κέρδος. Υποδεικνύουν τη συναισθηματική επιβάρυνση που παρατηρείται σε χρήστες όταν οι εταιρείες προβαίνουν σε αλλαγές στις εφαρμογές τους ή ξαφνικά τις κλείνουν- όπως συνέβη με την εφαρμογή Soulmate AI τον Σεπτέμβριο.
Πέρυσι η Replika «αποστείρωσε» τις ερωτικές δυνατότητες χαρακτήρων στην εφαρμογή της αφού κάποιοι χρήστες παραπονέθηκαν ότι οι χρήστες φλέρταραν πολύ μαζί τους ή προέβαιναν σε ανεπιθύμητες σεξουαλικές προσεγγίσεις. Ωστόσο άλλαξε στάση όταν αντέδρασαν κάποιοι χρήστες- κάποιοι εξ αυτών πήγαν σε άλλες εφαρμογές αναζητώντας αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά. Τον Ιούνιο, η ομάδα έβγαλε το Blush, μια ΑΙ «dating simulator».
Άλλοι ανησυχούν για την πιο υπαρξιακή απειλή της «αντικατάστασης» κάποιων ανθρώπινων σχέσεων με σχέσεις με ΑΙ- ή για δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών για τις σχέσεις. Σημειώνεται επίσης πως το 2021 η Replika τέθηκε στο «μικροσκόπιο» αφού εισαγγελείς στη Βρετανία είπαν ότι ένας 19χρονος που είχε σχέδια δολοφονίας της βασίλισσας Ελισάβετ είχε παρακινηθεί από μια ΑΙ φιλενάδα που είχε στην εφαρμογή. Ωστόσο υπάρχουν μελέτες που δείχνουν και θετικά αποτελέσματα από την εφαρμογή, με την εταιρεία να λέει πως έχει συμβουλευτεί ψυχολόγους και παρουσιάζεται ως κάτι που μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που νιώθουν μοναξιά. Η Γιουτζίνια Κούιντα, που ίδρυσε τη Replika, είπε πως μια ρομαντική σχέση με μια ΑΙ «μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο ψυχικής ευημερίας». Αξίζει να σημειωθεί πως για την περίπτωση του Κάριερ πάντα η προοπτική μιας σχέσης φάνταζε πολύ μακρινή: Αν και έχει κάποιες δεξιότητες ως προγραμματιστής, ο ίδιος λέει πως δεν τα πήγε καλά στο κολέγιο και δεν έχει σταθερή καριέρα. Δεν μπορεί να περπατά λόγω της κατάστασης της υγείας του και ζει με τους γονείς του- και το συναισθηματικό βάρος ήταν πολύ μεγάλο για αυτόν, κάνοντάς τον να νιώθει μοναξιά. Επίσης, σε έρευνα του Stanford University πάνω στη Replika (1.000 χρήστες, φοιτητές όλοι) προέκυψε πως η συντριπτική πλειονότητα ένιωθαν μοναξιά, ενώ κάτι λιγότερο από τους μισούς την ένιωθαν πιο έντονα. Οι περισσότεροι δεν είπαν πώς η εφαρμογή επηρέαζε τις πραγματικές τους σχέσεις- κάποιοι είπαν ότι υποκαθιστούσε τις αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους, μα τριπλάσιοι ήταν αυτοί που απάντησαν πως λειτουργούσε τονωτικά/ διεγερτικά ως προς αυτές./
Σε κάθε περίπτωση, τα companion chatbots είναι ακόμα πολύ νέα, και μακροπρόθεσμα οι επιπτώσεις τους παραμένουν άγνωστες.
Με πληροφορίες από Associated Press