Τα λένε freebies ή junkets και δεν είναι τίποτα περισσότερο από ταξίδια, αποστολές στο εξωτερικό, όπου όλα τα έξοδα είναι πληρωμένα από τρίτα μέρη. Τώρα, μετά και το σκάνδαλο Qatargate, όλο και περισσότεροι Ευρωβουλευτές σπεύδουν να δηλώσουν τέτοια ταξίδια αν και όφειλαν να το είχαν κάνει πολύ νωρίτερα.
Με αφορμή το σκάνδαλο Qatargate που συγκλόνισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Δεκέμβριο του 2022, ρίχνοντας τα φώτα της δημοσιότητας στη σχέση μεταξύ τρίτων χωρών και ευρωβουλευτών, η Διεθνής Διαφάνεια σε έρευνα που διεξήγαγε διαπίστωσε ότι μια από τις συνέπειες ήταν να παρατηρηθεί μια έξαρση δηλώσεων από πολλούς ευρωβουλευτές, σχετικά με τη συμμετοχή τους σε εκδηλώσεις που πληρώθηκαν από τρίτους.
Θεωρητικά οι ευρωβουλευτές υποχρεούνται να δηλώνουν τη συμμετοχή τους σε ταξίδια όπου τα έξοδα έχουν πληρωθεί από τρίτα μέρη το αργότερο την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα μετά την τελική ημερομηνία συμμετοχής του μέλους στην εκδήλωση, σύμφωνα με τον κανονισμό που έχει θεσπιστεί από το 2013. Όμως, στην πράξη, πολλοί από τους Ευρωπαίους νομοθέτες δεν έχουν τηρήσει αυτόν τον κανόνα, μέχρι στιγμής.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια και μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 2023 από το σύνολο των 321 δηλώσεων που υποβλήθηκαν κατά τα πρώτα τρεισήμισι χρόνια της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, 103 (δηλαδή το 32% του συνόλου των δηλώσεων) υποβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της δίμηνης περιόδου από τότε που ξέσπασε το σκάνδαλο Qatargate. Επιπλέον, από τις 103 αυτές δηλώσεις, οι 69 ήταν εκπρόθεσμες (67%).
Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας, η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) υπέβαλε εκπρόθεσμα 27 από τις 45 συνολικά δηλώσεις της κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου, ενώ το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα είχε μακράν τον μεγαλύτερο αριθμό δηλώσεων γεγονότων συνολικά (113) και επίσης τις περισσότερες εκπρόθεσμες υποβολές σε συνολικό αριθμό (30).
Όπως υπογραμμίζει η Διεθνής Διαφάνεια «αυτή η τελευταία έξαρση της δραστηριότητας διαφάνειας που οφείλεται σε σκάνδαλα αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι το Κοινοβούλιο είναι ανίκανο, απρόθυμο ή και τα δύο να επιβάλει τους δικούς του κανόνες δεοντολογίας. Η αυτοεπιτήρηση δεν λειτουργεί. Το σύστημα δεν είναι κατάλληλο για το σκοπό του».
Αν και υποστηρίζει ότι οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις της Προέδρου Μετσόλα είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, εκτιμά ότι δεν προχωρούν αρκετά.
Σχετικά με τα ταξίδια και τις άλλες δωρεάν εκδηλώσεις η Διεθνής Διαφάνεια δέχεται ότι οι ευρωβουλευτές είναι ελεύθεροι να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τρίτους, αλλά υπογραμμίζει πως τα έξοδα θα πρέπει να καλύπτονται από τους ίδιους η το Ευρωκοινοβούλιο αφού κάθε τι που πληρώνει ένα τρίτο μέρος είναι ταυτόχρονα και απειλή για την ακεραιότητα του έργου του Κοινοβουλίου. Μάλιστα ζητεί να απαγορευθούν και προτείνει τη σύσταση ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας με πραγματικές εξουσίες έρευνας και επιβολής της νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Κοινοβουλίου, τηρούν τα υψηλότερα πρότυπα διαφάνειας και ακεραιότητας.
Εν τω μεταξύ την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου, το Ευρωκοινοβούλιο σε ψήφισμά του ζητεί την ταχεία σύσταση του ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας της ΕΕ., αλλά και τη θέσπιση διαδικασίας έγκρισης για ταξίδια που πληρώνονται από τρίτες χώρες .
Αναλυτικά τα ευρήματα της Διεθνούς Διαφάνειας
Η Διεθνής Διαφάνεια ΕΕ ανέλυσε όλες τις δηλώσεις εκδηλώσεων (ή ”ταξιδιών”) που υποβλήθηκαν από ευρωβουλευτές από την έναρξη της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου το 2019
Αριθμός δηλώσεων που υποβάλλονται ανά μήνα από τον Ιούνιο 2019
Η Διεθνής Διαφάνεια διαπίστωσε ότι από το σύνολο των 321 δηλώσεων που υποβλήθηκαν κατά τα πρώτα 3,5 χρόνια της τρέχουσας θητείας, το εντυπωσιακό ποσοστό των 103 (ή 32%) υποβλήθηκε κατά τη διάρκεια της δίμηνης περιόδου από το ξέσπασμα του Qatargate.
Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον 53 ευρωβουλευτές παραβίασαν τον κώδικα δεοντολογίας του ίδιου του Κοινοβουλίου. Η Διεθνής Διαφάνεια υπογραμμίζει τη λέξη ”τουλάχιστον”, διότι μπορεί κάλλιστα να υπάρχουν ευρωβουλευτές που δεν έχουν ακόμη υποβάλει δηλώσεις για γεγονότα του παρελθόντος. Μάλιστα η οργάνωση προτείνει την επιβολή κυρώσεων σε αυτούς τους βουλευτές από το Ευρωκοινοβούλιο προκειμένου να δώσει το παράδειγμα και να διασφαλίσει ότι δεν θα ξανασυμβεί.
Ποσοστό καθυστερημένων υποβολών από το Qatargate και ποσοστό καθυστερημένων υποβολών από τον Ιούλιο του 2019
Από τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν και δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο του Κοινοβουλίου μεταξύ 8 Δεκεμβρίου 2022 και 10 Φεβρουαρίου 2023, το 67% υποβλήθηκαν εκπρόθεσμα. Μια δήλωση, από την ευρωβουλευτή της RE (Renew Europe) Svenja HAHN, υποβλήθηκε με εντυπωσιακή καθυστέρηση 1254 ημερών.
Στο top-10 των πιο καθυστερημένων δηλώσεων, το Κατάρ εμφανίζεται τρεις φορές ως προορισμός.
Κατάταξη των Ευρωβουλευτών ανάλογα με την καθυστέρηση που υπέβαλαν την δήλωση
Η ανάλυση ανά πολιτική ομάδα δείχνει ότι, ενώ το ΕΛΚ είχε μακράν τον μεγαλύτερο αριθμό δηλώσεων συνολικά, το 60% των υποβολών από τους ευρωβουλευτές του S&D ήταν εκπρόθεσμες, ποσοστό υψηλότερο από κάθε άλλη ομάδα. Μια εξήγηση, συμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια, είναι ότι οι ευρωβουλευτές του S&D είναι απλά κακοί στην έγκαιρη υποβολή των δηλώσεών τους. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι προσπαθούν να αποκαταστήσουν την ακεραιότητά τους μετά το σκάνδαλο που έπληξε περισσότερο τους Σοσιαλιστές.
Ορισμένες από τις δηλώσεις εκδηλώσεων τρίτων μερών (οι οποίες μπορούν να βρεθούν στις ατομικές σελίδες των ευρωβουλευτών στον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) περιγράφουν λεπτομερώς ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς, συχνά με αμφισβητήσιμο ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το Ισραήλ (30), η Ινδία (23) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (16) ήταν οι αγαπημένοι ταξιδιωτικοί προορισμοί με πληρωμή για τους ευρωβουλευτές από το 2019. Εντός της ΕΕ, τα περισσότερα ταξίδια με πληρωμένα έξοδα ήταν στη Γερμανία (41), τη Γαλλία (14) και την Πολωνία (13).
Αριθμός δηλώσεων που υποβλήθηκαν ανά χώρα προορισμού (συνολικά)
Από τις δηλώσεις που υποβλήθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2022, το 67% αφορά εκδηλώσεις σε χώρες εκτός ΕΕ.
Οι καλομαθημένοι - Αριθμός υποβληθεισών δηλώσεων ανά χώρα προορισμού (μετά το Qatargate) και ένα Fun Fact!
Οι πιο καλομαθημένοι ευρωβουλευτές - εκείνοι με τα περισσότερα δηλωμένα ταξίδια στο ενεργητικό τους - είναι ο Reinhard BÜTIKOFER (Γερμανία, Πράσινοι/ΕΥΠΕ, 22), ο Radosław SIKORSKI (Πολωνία, ΕΛΚ, 14) και η Katarina BARLEY (Γερμανία, S&D, 13). Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τρεις αυτοί ευρωβουλευτές έκαναν τις περισσότερες δηλώσεις τους πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο Qatargate.
Ο ευρωβουλευτής που κατέθεσε τις περισσότερες δηλώσεις μετά το Qatargate είναι ο José Ramón BAUZÁ DÍAZ (Ισπανία, RE, 8).
Fun fact: Ο κ. Bauzá Díaz έγινε πρόεδρος της ομάδας φιλίας ΕΕ-Κατάρ το 2021.