Πόσο εύκολο είναι για τους νέους στην Ελλάδα να απομακρυνθούν από την πατρική στέγη και να καλύπτουν από το μισθό τους τις ανάγκες διαβίωσης με τις τιμές των ενοικίων και τον πληθωρισμό στα ύψη;
Σε δημοσίευμά του από την Αθήνα το Reuters, συνομίλησε με νέους που προσπαθούν να βρουν σπίτι στην πρωτεύουσα, όπου οι τιμές είναι κυριολεκτικά στον ουρανό.
Η Χριστίνα Παππά μια 27χρονη επίδοξη ηθοποιός, στάθηκε πολύ τυχερή όταν κατάφερε να βρει ένα μικρό διαμέρισμα 25 τετραγωνικών στο Νέο Ψυχικό με μόλις 200 ευρώ το μήνα και χωρίς κοινόχρηστα.
Αν και το παράδειγμα του Reuters θα μπορούσε να φανεί ατυχές, αφού στο Νέο Ψυχικό οι τιμές αγοράς και ενοικίασης είναι πολύ μεγαλύτερες, ανάλογα περιστατικά παρατηρούνται και σε λιγότερο ακριβές περιοχές όπως στο Παγκράτι, στον Νέο Κόσμο ή στο Περιστέρι.
Ενοίκιο 500 ευρώ και μισθός 650
Η 27χρονη Χριστίνα άλλωστε, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της στην Καισαριανή όταν ο ιδιοκτήτης ζήτησε ενοίκιο 500 ευρώ, την ώρα που ο μισθός της είναι 650 ευρώ το μήνα.
Παρότι, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η οικονομία της Ελλάδας αναπτύσσεται με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό από τον ρυθμό της ευρωζώνης το 2022, χάρη στην ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού, οι νέοι αποκλείονται όλο και περισσότερο από την αγορά ακινήτων λόγω της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, των αυξανόμενων ενοικίων και της έλλειψης μικρών διαμερισμάτων.
Η Χριστίνα, περίμενε πως μετά από την καταστροφική κρίση χρέους που πέρασε η Ελλάδα και συνοδεύτηκε από μια δεκαετία σκληρής λιτότητας, η καλή εικόνα της οικονομίας θα φαινόταν και στο πορτοφόλι των Ελλήνων.
Αντίθετα, ανησυχεί για την ενεργειακή κρίση και τις τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ που έχουν εκτιναχθεί, κάνοντας αβέβαιο το εάν θα μπορεί να καλύπτει τα έξοδα διαβίωσής της τους επόμενους μήνες.
«Πολλοί άνθρωποι στην ηλικία των 30, αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. Είτε επιλέγουν έναν συγκάτοικο, είτε συνεχίζουν να ζουν με τους γονείς τους. Αυτό όμως είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις όταν είσαι 19, όχι στα 30 ΄’η στα 35 σου χρόνια» υποστηρίζει.
Δημοσκόπηση του ελληνικού think tank Eteron, που επικαλείται το Reuters, αναφέρει οτι στην Αθήνα το 83% των ερωτηθέντων ηλικίας 18-44 ετών θεωρούν τα υψηλά ενοίκια ως το μεγαλύτερο εμπόδιο.
Σχεδόν οι μισοί, δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν δυσκολίες ή δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν το ενοίκιο τους, με το 77% μετά βίας να τα βγάζει πέρα.
Η ανάπτυξη μένει στα στατιστικά στοιχεία
Ενώ η ελληνική οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα (σύμφωνα και με τις δηλώσεις της κυβέρνησης), με την ανάπτυξη να εκτιμάται σε ετήσια βάση ρεκόρ του 7,7% το δεύτερο τρίμηνο, ο πληθωρισμός βρίσκεταιο στο 12%, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 χρόνων, ενώ είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρωζώνη.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης κόστους στέγασης, που αντικατοπτρίζει τα ενοίκια και το κόστος των στεγαστικών δανείων, εκτινάχθηκε κατά 35,4% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο, με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος να αυξάνονται κατά 30,5% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 65,1%.
Αυτό εξανεμίζει το διαθέσιμο εισόδημα, το οποίο για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό έχει αυξηθεί κατά 13% από το 2018, σύμφωνα με τον Νίκο Μαγγίνα, επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας. Ο ίδιος, αποδίδει την άνοδο των ενοικίων κυρίως σε μια υπερβολικά πιεσμένη αγορά κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους.
«Βιώνουμε ένα σοκ από τις συνδυασμένες αυξήσεις των τιμών στην ενέργεια, τα τρόφιμα και το κόστος στέγασης. Μέχρι στιγμής, δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία καθώς η κυβέρνηση υποστηρίζει αδύναμα εισοδήματα, αλλά υπάρχουν φόβοι οτι η κατάσταση αυτή θα συνεχιστεί και το 2023« υπογραμμίζει.
Από τη «βουτιά» της κρίσης στην εκτόξευση
Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα σημείωσαν βουτιά 42% κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης χρέους, αλλά τώρα είναι κατά 29% υψηλότερες από το 2017 οπότε βρέθηκαν στο χαμηλό επίπεδο, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Εκτός από την ανάπτυξη, που ευθύνεται για την αύξηση των ενοικίων, ένας ακόμη παράγοντας είναι η έλλειψη μικρών διαμερισμάτων 45-50 τετραγωνικών μέτρων τα οποία έχουν μετατραπεί σε διαμερίσματα Airbnb για τουρίστες.
Από την άλλη πλευρά, η αγορά κατοικίας είναι ακόμη πιο δύσκολη καθώς οι τράπεζες δεν δίνουν πλέον εύκολα δάνεια. Σήμερα κ΄’αποιος μπορεί να πάρει δάνειο μόνο για το 75% της αξίας της κατοικίας κι όχι για το 100% όπως συνέβαινε πριν από την κρίση.
Επιστροφή στα παιδικά δωμάτια
«Η κατάσταση είναι δύσκολη και θα δούμε πολλούς να επιστρέφουν στα παιδικά τους δωμάτια», λέει χαρακτηριστικά ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος της E-Real Estate, προσθέτοντας ότι η ιδιοκτησία στην Ελλάδα έχει πέσει κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία τρία χρόνια σε περίπου 73%.
Όπως αναφέρει, «μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και μια πανδημία δύο ετών, είναι δύσκολο για έναν νέο να διαθέτει 45.000-60.000 ευρώ που απαιτείται ως προκαταβολή για ένα διαμέρισμα 150.000 ευρώ,».
Αν και τα ενοίκια έχουν αυξηθεί σημαντικά και σε άλλες πόλεις πλην της Αθήνας, το κέντρο της πρωτεύουσας καταγράφει την μεγαλύτερη αύξηση, έως και 40% τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να κάνει πιο εύκολη την απόκτηση κατοικίας, ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα βοήθειας ύψους 1,74 δισεκατομμυρίων ευρώ, ώστε να μπορούν άτομα ηλικίας 25-39 ετών να αγοράσουν σπίτι με χαμηλό επιτόκιο.
Επιπλέον, αύξησε την ετήσια επιδότηση στέγασης για φοιτητές σε 1.500 ευρώ από 1.000 και σε 2.000 εάν επιλέξουν συγκάτοικο ενώ τον Ιανουάριο του 2023 θα ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα δανείων χαμηλού επιτοκίου, για την αγορά διαμερισμάτων που χτίστηκαν πριν το 2007 και είναι έως 120 τετραγωνικά μέτρα.