Οι ΗΠΑ ενδεχομένως να «παγώσουν» σύντομα τις προετοιμασίες για την παράδοση μαχητικών F-35 στην Τουρκία, δήλωσαν στο Reuters, αξιωματούχοι, στο πλαίσιο ενός ισχυρού «σήματος» της Ουάσινγκτον προς την Άγκυρα πως δεν μπορεί να έχει και τα προηγμένα αεροσκάφη και το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400.
«Το S-400 είναι ένας υπολογιστής. Το F-35 είναι ένας υπολογιστής. Δεν συνδέεις τον υπολογιστή σου στον υπολογιστή του αντιπάλου, και αυτό είναι βασικά αυτό που θα κάναμε» είπε η Κέιτι Γουΐλμπαργκερ, αναπληρώτρια υφυπουργός Άμυνας για θέματα διεθνούς ασφαλείας, στο Reuters.
Αν και δεν έχει ληφθεί ακόμα απόφαση, Αμερικανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν πως η Ουάσινγκτον σκέφτεται να σταματήσει τα βήματα που είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη για την παράδοση των F-35 της Lockheed Martin στην Τουρκία.
«Υπάρχουν αποφάσεις που προκύπτουν συνέχεια για πράγματα που παραδίδονται, εν όψει της τελικής απόκτησης των αεροσκαφών» είπε η Γουΐλμπαργκερ. «Οπότε υπάρχουν πολλά πράγματα στην ουρά που θα μπορούσαν να “παγώσουν” για να τους δοθεί το σήμα πως σοβαρολογούμε» είπε, χωρίς να αποκαλύψει ποια είναι αυτά.
Ωστόσο, άλλος ένας αξιωματούχος είπε ότι ένα από τα μέτρα που εξέταζαν οι ΗΠΑ ήταν οι εναλλακτικές σε μια εγκατάσταση για κινητήρες στην Τουρκία, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες. Ο αξιωματούχους είπε πως πιθανές εναλλακτικές θα βρίσκονταν πιθανότατα κάπου στη δυτική Ευρώπη. Σημειώνεται πως στην Τουρκία βρίσκεται μια εγκατάσταση συντήρησης κινητήρων στο Εσκί Σεχίρ.
Αν η Τουρκία βρεθεί εκτός του προγράμματος του F-35, θα επρόκειτο για την πιο σοβαρή κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών εδώ και δεκαετίες, σύμφωνα με τον Μπουλέντ Αλιριζά, διευθυντή του τουρκικού προγράμματος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών. Οι εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας ήδη εκτείνονται πέρα από το F-35, σε θέματα όπως η στρατηγική στη Συρία, οι κυρώσεις στο Ιράν και η κράτηση μελών του προσωπικού αμερικανικών προξενείων.
«Αυτό (η αντιπαράθεση για τα F-35) είναι στην πραγματικότητα σύμπτωμα, ότι το αίτιο των προβλημάτων μεταξύ των δύο χωρών» είπε ο Αλιριζά.
Πολλοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, εκφράζουν ανησυχίες πως η Τουρκία απομακρύνεται από το ΝΑΤΟ και βλέπουν με προβληματισμό τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας. Η προοπτική Ρώσων εργολάβων ή αξιωματούχων σε τουρκικές βάσεις με F-35 είναι αδιανόητη για πολλούς Αμερικανούς αξιωματούχους. Οι εντάσεις θα μπορούσαν να κλιμακωθούν περαιτέρω: Αν η Άγκυρα προχωρήσει με τη συμφωνία με τη Ρωσία, στην Τουρκία θα μπορούσαν επίσης να επιβληθούν κυρώσεις.
Τούρκος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών είπε την Πέμπτη ότι η θέση της Άγκυρας δεν έχει αλλάξει. «Η θέση μας στο ζήτημα είναι εμφανής» είπε σχετικά.
Παρά τις ελπίδες των ΗΠΑ πως η Τουρκία ίσως να αφήσει τους S-400, ειδικοί εκτιμούν πως ο Ερντογάν ίσως ήδη να έχει εγκλωβιστεί στη γωνία από άποψης ρητορικής. Ο ίδιος έχει πει επανειλημμένα πως δεν θα αλλάξει γνώμη για τους S-400, λέγοντας νωρίτερα μέσα στον Μάρτιο πως «κανείς δεν θα έπρεπε να μας ζητά να γλείψουμε αυτά που φτύσαμε».
Μια απόφαση έξωσης της Τουρκίας από το πρόγραμμα του F-35 θα μπορούσε να έχει ευρύτερες συνέπειες, εφόσον η Άγκυρα βοηθά στην κατασκευή εξαρτημάτων του αεροσκάφους, περιλαμβανομένων τμημάτων του συστήματος προσγείωσης, των οθονών των κόκπιτ και των κινητήρων των αεροσκαφών.
Η Γουΐλμπαργκερ επιβεβαίωσε πως το Πεντάγωνο, λόγω της αντιπαράθεσης, αναζητά πιθανούς εναλλακτικούς προμηθευτές εξαρτημάτων για τα F-35, μεταξύ και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ.