Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας διέταξε την Τρίτη το κλείσιμο της International Memorial, της παλαιότερης ρωσικής ΜΚΟ ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Memorial λειτούργησε για τη διαφύλαξη της μνήμης των εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων που εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν ή εκδιώχθηκαν κατά τη διάρκεια της σοβιετικής εποχής.
Το σκεπτικό του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρωσίας για τη λήψη της απόφασης αυτής υπήρξε «η συστηματική παραβίαση του νόμου για τους ξένους πράκτορες, η υπεράσπιση τρομοκρατικών και εξτρεμιστικών οργανώσεων, καθώς και η ψευδής εικόνα για την Σοβιετική Ένωση, την οπoία χαρακτηρίζει κράτος-τρομοκράτη».
Το ”λουκέτο” στη Memorial, αποτελεί για αρκετά ΜΜΕ της Δύσης το αποκορύφωμα της καταστολής μέσα στο 2021 των επικριτών του Κρεμλίνου.
Ακολουθούν μερικά στοιχεία για τη ΜΚΟ Memorial:
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Memorial εντοπίζει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1980 υπό τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τον τελευταίο σοβιετικό ηγέτη, ο οποίος ενθάρρυνε μια πολιτική που επέτρεπε την ανοικτή συζήτηση πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων, την περίφημη «γκλάσνοστ». Μεταξύ των ιδρυτών του κινήματος ήταν ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης αντιφρονών φυσικός Αντρέι Ζαχάρωφ, ο οποίος πέθανε το 1989, και η ακτιβίστρια χήρα του Έλενα Μπόνερ.
Η οργάνωση στη σημερινή της μορφή ιδρύθηκε το 1992, ένα χρόνο μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, με στόχο να καταγράψει την πολιτική καταστολή και να βοηθήσει στην αποκατάσταση όσων είχαν καταπιεστεί υπό τον κομμουνισμό. Δραστηριοποιείται στη Ρωσία και σε άλλα πρώην σοβιετικά κράτη.
Από τη δεκαετία του 1990, ένα κέντρο του Memorial για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταχωρήθηκε ως ξεχωριστός οργανισμός και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην τεκμηρίωση των παραβιάσεων στη νότια περιοχή της Τσετσενίας της Ρωσίας, όπου η Μόσχα συνέτριψε τους ντόπιους αυτονομιστές μετά από δύο μεγάλους πολέμους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Η International Memorial ανακαλύπτει και δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με παλαιότερα εγκλήματα και μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βοηθά τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε αρχεία της μυστικής αστυνομίας και της KGB που σχετίζονται με το οικογενειακό τους ιστορικό.
Συγκεκριμένα, βοήθησε τους ανθρώπους να βρουν τα ίχνη των οικογενειών και των συγγενών τους κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Τρόμου (ή η Μεγάλη Εκκαθάριση) του Ιωσήφ Στάλιν το 1936-38, όταν και εκτελέστηκαν σχεδόν 700.000 άνθρωποι, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις.
Η Memorial συντάσσει λίστες θυμάτων και συλλέγει ιδιωτικές μαρτυρίες, έγγραφα από οικογενειακά αρχεία, αντικείμενα και έργα τέχνης που σχετίζονται με το δίκτυο Γκούλαγκ των σοβιετικών στρατοπέδων φυλακών. Τα αρχεία, το μουσείο και η βιβλιοθήκη του πιστεύεται ότι είναι τα μεγαλύτερα δημόσια αποθετήρια τέτοιων υλικών στη Ρωσία.
Ενώ το σοβιετικό κράτος αποκήρυξε τον Στάλιν και την καταστολή της εποχής του μετά το θάνατό του το 1953, πολλοί Ρώσοι εξακολουθούν να τον σέβονται για τον ρόλο του ως ηγέτη της χώρας κατά τη νίκη της στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Memorial και οι υπερασπιστές της κατηγορούν τις αρχές ότι επιδιώκουν ευρέως να ελαχιστοποιήσουν και να συγκαλύψουν τα εγκλήματα της σοβιετικής εποχής.
OI ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΚΟ
2009 - Η ακτιβίστρια Nατάλια Eστεμίροβα, η οποία συνεργαζόταν με το κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Memorial στην Τσετσενία, απήχθη και δολοφονήθηκε. Οι δολοφόνοι της δεν έχουν βρεθεί ακόμη.
2014 - Το Υπουργείο Δικαιοσύνης όρισε το κέντρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Memorial, εγγεγραμμένo ως χωριστή νομική οντότητα, ως ”ξένο πράκτορα”, μια ταξινόμηση που φέρει αρνητικές χροιές από τη σοβιετική εποχή και φέρνει μαζί της επαχθή γραφειοκρατία.
2016 - H ίδια η Memorial τοποθετήθηκε στη λίστα των ξένων πρακτόρων.
2016 - Ο επικεφαλής της Memorial στην περιοχή της βόρειας Καρελίας, ο ιστορικός Γιούρι Ντμίτριεφ, τέθηκε υπό κράτηση για κατηγορίες παιδικής πορνογραφίας σε μια υπόθεση που οι υποστηρικτές του είπαν ότι ήταν κατασκευασμένη για να τον τιμωρήσουν επειδή ανακάλυψε έναν ομαδικό τάφο από την εποχή του Στάλιν.
Ο Ντμίτριεφ κρίθηκε ένοχος τον περασμένο Ιούλιο για σεξουαλική κακοποίηση της υιοθετημένης κόρης του, μια κατηγορία που αρνείται. Αυτή την εβδομάδα, ένα ρωσικό δικαστήριο πρόσθεσε άλλα δύο χρόνια στην ποινή φυλάκισης 13 ετών.
2018 - Ο Oγιούμπ Tιτίεφ, επικεφαλής του κέντρου ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Memorial στην Τσετσενία, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για κατοχή παράνομων ναρκωτικών. Ο Τιτίεφ είπε ότι η αστυνομία του τοποθέτησε τα ναρκωτικά κατά τη διάρκεια μια εξονυχιστικής έρευνας. Καταδικάστηκε σε 4 χρόνια σε αποικία καταδίκων.
2018 - Το γραφείο του κέντρου ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Memorial στο Ναζράν, κύρια πόλη στην περιοχή της Ινγκουσετίας δίπλα στην Τσετσενία, πυρπολήθηκε.
2019 - Οι αρχές απήγγειλαν δεκάδες κατηγορίες κατά του κέντρου ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial και της International Memorial για φερόμενη παραβίαση του νόμου για ξένους πράκτορες.
2021 - Ο Γενικός Εισαγγελέας της Ρωσίας υπέβαλε μήνυση ζητώντας το κλείσιμο της International Memorial, κατηγορώντας τη για συστηματικές παραβιάσεις του νόμου για ξένους πράκτορες.
Ένας εκπρόσωπος του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα, ο Αλεξέι Ζαφιάροφ, δήλωσε στην ακροαματική διαδικασία της Τρίτης ότι η οργάνωση αποτελούσε δημόσια απειλή και πως «κάνει σπέκουλες για το θέμα της πολιτικής καταστολής, διαστρεβλώνει την ιστορική μνήμη... και δημιουργεί μια ψεύτικη εικόνα της ΕΣΣΔ ως ένα τρομοκρατικό κράτος ”.
