Σε ηλικία 88 ετών άφησε την τελευταία του πνοή ο Ρότζερ Πέιν, ο επιστήμονας που με την ανακάλυψή του ότι οι φάλαινες μπορούν να τραγουδούν, έδωσε το έναυσμα για το παγκόσμιο κίνημα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Ο Πέιν έκανε την ανακάλυψη το 1967 κατά τη διάρκεια ενός ερευνητικού ταξιδιού στις Βερμούδες, κατά τη διάρκεια του οποίου ένας μηχανικός του Πολεμικού Ναυτικού του παρέδωσε μια ηχογράφηση με ”περίεργους” υποβρύχιους ήχους που καταγράφηκαν κατά την ανίχνευση ρωσικών υποβρυχίων. Ο Πέιν αναγνώρισε τους απόκοσμους ήχους ως τραγούδια που τραγουδούν οι φάλαινες μεταξύ τους.
Είδε την ανακάλυψη του τραγουδιού των φαλαινών ως μια καλή ευκαιρία να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κόσμου για τη διάσωση των γιγάντιων ζώων, τα οποία κινδύνευαν με εξαφάνιση από τον πλανήτη. Ο Πέιν ήταν ο παραγωγός του άλμπουμ “Songs of the Humpback Whale” το 1970. Ο δίσκος, που γνώρισε απρόσμενα τεράστια επιτυχία έδωσε το έναυσμα σ′ ένα παγκόσμιο κίνημα για να τερματιστεί η πρακτική του κυνηγιού φαλαινών και να σωθούν οι φάλαινες από την εξαφάνιση.
Ο Πέιν πίστευε εξαρχής ότι το τραγούδι των φαλαινών αποτελούσε μια ευκαιρία για την ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία ενός ζώου που μέχρι τότε θεωρούνταν απλά ένας πόρος ή ακόμα μια απλή ενόχληση. Σε συνέντευξή του στο Nautilus Quarterly το 2021 δήλωσε ότι άκουσε για πρώτη φορά την ηχογράφηση στο θορυβώδες μηχανοστάσιο ενός ερευνητικού σκάφους και κατάλαβε σχεδόν αμέσως ότι οι ήχοι ήταν πράγματι φάλαινες.
″Παρά τον θόρυβο, αυτό που άκουσα με ξετρέλανε. Μου φάνηκε προφανές ότι εδώ, επιτέλους, υπήρχε μια ευκαιρία να ενδιαφερθεί ο κόσμος να αποτρέψει την εξαφάνιση των φαλαινών”.
Ο Πέιν πέθανε το Σάββατο από καρκίνο της νεφρικής πυέλου. Ζούσε στο Σάουθ Γούντστοκ του Βερμόντ με τη σύζυγό του, την ηθοποιό Λίζα Χάροου.
Ο Πέιν είχε τέσσερα παιδιά από προηγούμενο γάμο με τη ζωολόγο Κέιτι Πέιν, με την οποία συνεργαζόταν. Οι δύο τους χρησιμοποίησαν πρώιμο εξοπλισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1960 για να καταγράψουν τους ήχους των μεγάπτερων φαλαινών (καμπούρας), οι οποίες μερικές φορές τραγουδούν τα απόκοσμα, πολύπλοκα τραγούδια τους για περισσότερο από μισή ώρα συνεχόμενα.
Ο αντίκτυπος της ανακάλυψης των τραγουδιών των φαλαινών στο εκκολαπτόμενο τότε περιβαλλοντικό κίνημα ήταν τεράστιος. Πολλοί αντιπολεμικοί διαδηλωτές της εποχής ανέλαβαν τη διάσωση των ζώων και του περιβάλλοντος ως βασικό μέλημα τους, και το σύνθημα ”σώστε τις φάλαινες” άρχισαν να εμφανίζονται παντού μέχρι και σε τσάντες και αυτοκόλλητα προφυλακτήρων.
Ο δίσκος του με τα τραγούδια των φαλαινών σημείωσε τεράστια λαϊκή απήχηση και το 1979 ένα τεύχος του National Geographic περιείχε ένα flexi disc με αποσπάσματα από το “Songs of the Humpback Whale”. Παραμένει το περιβαλλοντικό άλμπουμ με τις περισσότερες πωλήσεις στην ιστορία.
Ο Πέιν ίδρυσε την οργάνωση Ocean Alliance το 1971 για να υποστηρίξει την προστασία των φαλαινών και των δελφινιών. Η οργάνωση λειτουργεί μέχρι σήμερα στο Γκλόστερ της Μασαχουσέτης. Έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε καίριες στιγμές στην ιστορία της προστασίας των φαλαινών, όπως η ψήφιση του Νόμου για την Προστασία των Θαλάσσιων Θηλαστικών από το Κογκρέσο των ΗΠΑ το 1972 και το μορατόριουμ της εμπορικής φαλαινοθηρίας το 1982 που ψηφίστηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Φαλαινοθηρίας.
Ο κόσμος έχασε έναν ”πατέρα” της περιβαλλοντικής προστασίας με τον θάνατο του Πέιν, δήλωσε ο Ιέιν Κερ, διευθύνων σύμβουλος της Ocean Alliance και μακροχρόνιος συνεργάτης του Πέιν. Ο Πέιν συνταξιοδοτήθηκε πριν από δύο χρόνια.
Ολοκληρώνουμε το άρθρο αυτό με μερικά σοφά του λόγια:
″Ο λόγος για τον οποίο η ανθρωπότητα βρίσκεται στη σημερινή της δυσχερή θέση είναι επειδή σε μεγάλο βαθμό πάντα βάζαμε τις ανάγκες των ανθρώπων πάνω από τις ανάγκες της υπόλοιπης ζωής”